Καρκίνος – Πληροφορίες, ζωτικής σημασίας, που όλοι θα πρέπει να γνωρίζουμε

Τι είναι ο καρκίνος;
Η προέλευση της λέξης «Καρκίνος», αποδίδεται στον Έλληνα ιατρό Ιπποκράτη, που έμεινε στην ιστορία ως «πατέρας της ιατρικής». Ο Ιπποκράτης χρησιμοποίησε τους όρους «καρκίνος» και «καρκίνωμα» για να περιγράψει διάφορους όγκους που εμφάνιζαν εσωτερικά ή εξωτερικά έλκη και διογκώσεις. Στην Ελληνική γλώσσα οι λέξεις αυτές αναφέρονται στα καβούρια, τα οποία θυμίζουν τον καρκίνο, αφού οι ακτινωτές μεταστάσεις των καρκινικών κυττάρων, φέρνουν αμυδρά στο μυαλό τη μορφή που έχουν τα πόδια και οι δαγκάνες του καβουριού.

Ο καρκίνος (όγκος) είναι η ανώμαλη ανάπτυξη κύτταρων με αποτέλεσμα τη δημιουργία όγκων σε διάφορα σημεία του σώματος. Η ανώμαλη αυτή λειτουργία δεν πρέπει να συγχέεται με δυο φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού: α) Την αναγέννηση των ιστών που συμβαίνει όταν αφαιρείτε ιστός και ο οργανισμός ξανά φτιάχνει τον ίδιο ιστό (π.χ στην καταστροφή των ηπατικών κύτταρων (αφαίρεση ήπατος ) το ήπαρ αναγεννάτε σε 6 μήνες όπως ήταν αρχικά β) Την υπερπλασία που συμβαίνει σε ανάγκη του οργανισμού να αναπτύσσει φυσιολογικούς ιστούς (π.χ υπερπλασία του ενός νεφρού όταν υπάρχει έλλειψη του άλλου).

Με τον όρο «καρκίνος» περιγράφεται μία ομάδα νοσημάτων, που η αιτία τους βρίσκεται σε κυτταρικό επίπεδο. Ο όρος αναφέρεται στην υπερβολική, χωρίς προγραμματισμό, ανάπτυξη κυττάρων του οργανισμού, που ήταν φυσιολογικά, μέχρι τη στιγμή της έναρξης της διαδικασίας καρκινογένεσης. Οργανικά, ο καρκίνος είναι μία ασθένεια των κυττάρων. Συνεπώς, η κατανόηση του καρκίνου προϋποθέτει μία μικρή αναφορά σχετικά με το τι συμβαίνει όταν φυσιολογικά κύτταρα μετατρέπονται σε καρκινικά.

Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από κύτταρα. Φυσιολογικά, τα κύτταρα αναπτύσσονται και διαιρούνται, ώστε να προκύψουν θυγατρικά κύτταρα και να διατηρηθεί η υγεία του οργανισμού. Μερικές φορές, η διαδικασία αυτή εκτρέπεται από το φυσιολογικό, οπότε προκύπτουν νέα κύτταρα (χωρίς να τα χρειάζεται ο οργανισμός) και – παράλληλα – δεν πεθαίνουν τα παλιά κύτταρα. Τα πλεονάζοντα κύτταρα σχηματίζουν μάζες, που καλούνται όγκοι. Σε μερικές περιπτώσεις αυτά τα παθολογικά κύτταρα κάνουν μετάσταση, δηλαδή εξαπλώνονται και σε άλλα μέρη του σώματος δημιουργώντας δευτερεύοντες όγκους (μεταστατικούς όγκους) παρόμοιους με αυτούς του αρχικού καρκίνου.

Ο καρκίνος συνήθως δεν επηρεάζει μόνο ένα όργανο του σώματος και δεν έχει μία μορφή. Μπορεί να περιλαμβάνει οποιοδήποτε ιστό του σώματος και να έχει τελείως διαφορετική μορφή σε κάθε σημείο του σώματος. Υπάρχουν πάνω από 200 διαφορετικά είδη καρκίνου και δεν αντιμετωπίζονται όλοι με τον ίδιο τρόπο. Κάθε ένα είδος έχει τον δικό του τρόπο θεραπευτικής αντιμετώπισης. Οι περισσότερες μορφές καρκίνου είναι στην ουσία όγκοι εκτός από ορισμένους τύπους καρκίνου όπως η λευχαιμία, των οποίων τα κύτταρα κυκλοφορούν μέσα στο αίμα και στα όργανα και τελικά αναπτύσσονται σε συγκεκριμένους ιστούς.

Οι όγκοι μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις.
Οι καλοήθεις όγκοι δεν είναι καρκίνος. Μπορούν εύκολα να αφαιρεθούν και δεν επανεμφανίζονται. Το σημαντικότερο είναι ότι τα κύτταρά τους δεν μπορούν να διασπαρούν σε άλλα σημεία του σώματος και να δημιουργήσουν μεταστάσεις. Οι καλοήθεις όγκοι σχεδόν ποτέ δεν απειλούν την ζωή του ασθενούς.
Οι κακοήθεις όγκοι είναι αυτό που ονομάζουμε καρκίνος. Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να διηθήσουν και να βλάψουν ιστούς και άλλα παρακείμενα όργανα κοντά στον όγκο. Επίσης μπορούν να διαφύγουν από τον κύριο όγκο και να διασπαρούν στο υπόλοιπο σώμα μέσω της αιματικής ή της λεμφικής κυκλοφορίας. Εάν αυτά τα κύτταρα βρουν πρόσφορο έδαφος σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος και αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται τότε δημιουργείται μία μετάσταση.
Με την διασπορά του όγκου σε κάποιο άλλο όργανο του σώματος, ο καινούριος μεταστατικός όγκος έχει τον ίδιο τύπο κυττάρων με τον αρχικό και την ίδια ταυτότητα. Για παράδειγμα εάν κάποιος καρκίνος παχέος εντέρου δώσει μεταστάσεις στο ήπαρ, τα κύτταρα των μεταστάσεων είναι κύτταρα παχέος εντέρου. Τότε η κατάσταση είναι μεταστατικός καρκίνος παχέος εντέρου και όχι καρκίνος ήπατος.
Οι περισσότεροι καρκίνοι παίρνουν το όνομά τους από τον τύπο του κυττάρου ή του οργάνου από το οποίο αρχίζουν. Αν κάνουν μετάσταση ο νέος όγκος φέρει το ίδιο όνομα με τον αρχικό. Ορισμένοι όγκοι παίρνουν το όνομά τους από τον επιστήμονα που τους ανακάλυψε (π.χ. Hodgkin, Brenner). Άλλοι ιατρικοί όροι που χρησιμοποιούνται για να υποδείξουν την ύπαρξη καρκινικής νόσου είναι οι όροι κακοήθης όγκος, καρκίνωμα και νεόπλασμα.

Εάν δεν θεραπευθούν, οι καρκίνοι μπορούν τελικά να προκαλέσουν το θάνατο. Η επιβίωση των ασθενών με καρκίνο έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Ο καρκίνος αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Οι περισσότεροι καρκίνοι μπορούν να θεραπευθούν. Πολλοί θεραπεύονται, ειδικά εάν η θεραπεία αρχίσει νωρίς!

Η ιστορία του καρκίνου
Παρόλο που οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποίησαν πρώτοι τον όρο καρκίνος για τη συγκεκριμένη νόσο, φαίνεται ο καρκίνος να εντοπίζεται σε ακόμη παλαιότερες περιόδους. Έχουν βρεθεί στοιχεία για ένα τύπο καρκίνου των οστών, το οστεοσάρκωμα, σε οστά κεφαλής και αυχένα σε μούμιες στην Αρχαία Αίγυπτο. Έχει ακόμη βρεθεί και περιγραφή της συγκεκριμένης νόσου σε πάπυρο ο οποίος υπολογίζεται να γράφτηκε το 1600 π.Χ. Στον πάπυρο αναφέρονται 8 περιπτώσεις όγκων ή ελκών στο στήθος οι οποίοι αντιμετωπίζονταν με καυτηριασμό, το λεγόμενο «τρυπάνι της φωτιάς». Στον πάπυρο αναφέρονταν ότι η νόσος δεν είχε θεραπεία. Για τους αρχαίους Αιγυπτίους ο καρκίνος ήταν η τιμωρία από τους Θεούς για ασεβείς και αμαρτωλές πράξεις.

Τα κείμενα του Ιπποκράτη όμως είναι αυτά που για πρώτη φορά ονομάζουν αυτή τη νόσο καρκίνο. Η αιτιολογία της βασίστηκε στη θεώρηση του Ιπποκράτη το 460-370 π.χ. για τους 4 χυμούς (αίμα, φλέγμα, κίτρινη και μαύρη χολή). Σε φυσιολογικές συνθήκες οι χυμοί αυτοί βρίσκονται σε ισορροπία, όταν όμως συσσωρεύεται υπερβολική ποσότητα μαύρης χολής σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος, δημιουργείται ο καρκίνος. Αυτή η θεωρία υποστηρίχθηκε για πολλούς αιώνες μέχρι περίπου του 1300 μ.Χ. Η θεωρία των χυμών έφτασε στη Ρωμαϊκή εποχή, όπου την υιοθέτησε και τη διέδωσε ο διάσημος γιατρός Γαληνός. Η μακρόχρονη διατήρηση της οφείλεται στην αυστηρή απαγόρευση μελέτης του ανθρώπινου σώματος, που είχε επιβληθεί το συγκεκριμένο διάστημα για θρησκευτικούς λόγους. Για όλα αυτά τα χρόνια και για πολλά αργότερα η νόσος θεωρούνταν ανίατη ασθένεια ακόμη και αν υποβάλλονταν ο ασθενής σε κάποιου είδους χειρουργική επέμβαση, αφαίρεσης του όγκου.

Κατά τον 15ο αιώνα, άρχισαν να χρησιμοποιούνται πιο επιστημονικές μέθοδοι στη μελέτη των ασθενειών. Το 1628 άρχισε να χρησιμοποιείται η μέθοδος της αυτοψίας όπου αποκάλυψε πολλά στοιχεία για το ανθρώπινο σώμα και την κυκλοφορία του αίματος μέσα από την καρδιά και τα υπόλοιπα όργανα. Το 1761 ο Morgagni χρησιμοποίησε πρώτος τη νεκροψία για να συνδέσει παθολογικά ευρήματα με την αρρώστια που έπασχε ο ασθενής. Αυτή η μέθοδος έθεσε τα θεμέλια για την επιστημονική μελέτη του καρκίνου και την ανάπτυξη της επιστήμης της ογκολογίας. Την ίδια περίπου περίοδο ο σκοτσέζος John Hunter (1728-1793) πρότεινε ότι κάποιοι τύποι καρκίνου μπορούν να αφαιρεθούν χειρουργικά, αυτοί που δεν έχουν «εισβάλει» σε κάποιο ιστό. Αλλά μόνο έναν αιώνα αργότερα αναπτύχθηκε η μέθοδος της αναισθησίας που επέτρεπε την ανάπτυξη των μεθόδων χειρουργικής επέμβασης. Εκείνη την περίοδο επικρατούσε η θεωρία λέμφου (υγρό που κυκλοφορεί στο σώμα μέσω του λεμφικού συστήματος) για την αιτιολογία του καρκίνου, η οποία υποστήριζε ότι η δημιουργία του καρκίνου είναι αποτέλεσμα της αλλαγής της πυκνότητας και σύστασης της λέμφου.

Τον 19ο αιώνα γεννήθηκε και η επιστημονική ογκολογία μέσα από τη συστηματική πλέον χρήση του μικροσκοπίου και την ανάδυση της επιστήμης της κυτταρικής παθολογίας από τον Rudolf Virchow. Αυτή η μέθοδος επέτρεψε τη μελέτη ανθρώπινων ιστών που αφαιρέθηκαν από χειρουργική επέμβαση, και έτσι δίνονταν η δυνατότητα για σαφή διάγνωση. Έτσι άρχισε να υποστηρίζεται ότι ο καρκίνος αποτελείται από κύτταρα αλλά όχι όμως από φυσιολογικά. Ο Virchow παρόλ’ αυτά υποστήριξε ότι όλα τα κύτταρα ακόμη και τα καρκινικά προέρχονται από άλλα κύτταρα και αντιπρότεινε τη θεωρία της χρόνιας ενόχλησης αλλά και της μεταφοράς του καρκίνου σαν υγρό μέσα στο σώμα.

Διάφορες θεωρίες αναπτύχθηκαν παράλληλα με την ανάπτυξη της ιατρικής επιστήμης κατά την διάρκεια των αιώνων. Μια θεωρία τον 17ο με 18ο αιώνα, πίστευε το ότι ο καρκίνος είναι μεταδοτική νόσος. Νόσος η οποία προκαλείται από παράσιτα στο σώμα, όπως κάποιο σκουλήκι που είναι υπεύθυνο για τον καρκίνο του στομάχου. Γεγονός που οδήγησε στην απομάκρυνση του πρώτου αντικαρκινικού νοσοκομείου από το κέντρο του Παρισιού το 1779, ώστε να μην μολυνθεί ο υγιής πληθυσμός.

Από τα τέλη του 19ου έως τις αρχές του 20ου αιώνα, πίστευαν στην θεωρία, ότι ο καρκίνος προκαλείται από κάποιο τραύμα. Πολλοί επιστήμονες πίστευαν ότι ο καρκίνος προκαλείται από την επιδείνωση κάποιου τραύματος. Εγκαταλείφθηκε σύντομα αυτή η θεωρία, μετά από αποτυχημένες προσπάθειες πρόκλησης καρκίνου σε πειραματόζωα με τραυματισμό.

Το 1911 ο Peyton Rous στο Ινστιτούτο Rockefeller της Νέας Υόρκης, για πρώτη φορά περιέγραψε το σάρκωμα στα κοτόπουλα. Αργότερα έγινε γνωστός ο ιός με την ονομασία, σάρκωμα του Rous. Για αυτή του την εργασία πήρε το βραβείο Νόμπελ το 1968.

Το 1915 σε πανεπιστήμιο του Τόκιο, εργαστηριακά απομονώθηκε για πρώτη φορά ο καρκίνος, σε πειραματόζωα και συγκεκριμένα στο δέρμα των ποντικών.

Πιο πρόσφατα, η κωνική θεωρία υποστηρίζει ότι αρχικά συμβαίνει μια μετάλλαξη σε ένα και μοναδικό κύτταρο, το οποίο πολλαπλασιάζεται και δίνει ένα «κλώνο» πανομοιότυπων κυττάρων, τα οποία σχηματίζουν την καρκινική μάζα. Είναι μια θεωρία που υποστηρίζεται από μεγάλο μέρος των επιστημόνων που ασχολούνται με την έρευνα του καρκίνου.

Όλους αυτούς τους αιώνες η πεποίθηση ότι ο καρκίνος είναι μία ανίατη ασθένεια ακολουθούσε τις διάφορες θεωρίες και αυτό ήταν που ενίσχυσε τόσο πολύ το φαινόμενο της «καρκινοφοβίας» που επικρατεί στον κοινό νου. Πλέον η επιστήμη έχει απομυθοποιήσει πολλές από αυτές τις αντιλήψεις και έχει κατορθώσει να διαμορφώσει μία πιο σαφή εικόνα τόσο για τη φύση της νόσου όσο και για τα αίτιά της.

Ταξινόμηση των νεοπλασμάτων
Τα νεοπλάσματα διακρίνονται σε δυο βασικές κατηγορίες, στα καλοήθη και στα κακοήθη. Ανάλογα με την βιολογική τους συμπεριφορά και τον ιστολογικό τύπο καθορίζεται αντίστοιχα η κατηγορία στην οποία ανήκουν. Η διάγνωση για να γίνει από τον γιατρό, πρέπει πρώτα να στείλει το δείγμα του όγκου στον παθολογοανατόμο. Αυτός με την σειρά του θα κάνει τον έλεγχο των κυττάρων κάτω από το μικροσκόπιο. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται βιοψία.

Τα νεοπλάσματα διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με το είδος του ιστού από τον οποίο προέρχονται και τον οποίο προσβάλλουν. Είναι οι εξής :

  • Νεοπλάσματα επιθηλιακού ιστού.
  • Νεοπλάσματα ερειστικού και συνδετικού ιστού, εκτός του αιμοποιητικού ιστού.
  • Νεοπλάσματα αιμοποιητικού ιστού.
  • Νεοπλάσματα νευρικού ιστού.
  • Ειδικά νεοπλάσματα.

Τα καλοήθη συνήθως λήγουν στην κατάληξη –ωμα όπως ίνωμα, λίπωμα, αδένωμα κ.α. Τα κακοήθη νεοπλάσματα, ανάλογα με τους ιστούς απ’ όπου προέρχονται διακρίνονται σε:

  • Καρκινώματα που προέρχονται από επιθηλιακούς ιστούς (π.χ αδενοκαρκίνωμα).
  • Σαρκώματα που προέρχονται από τον ερειστικό, μυϊκό, νευρικό ιστό.
  • Λεμφώματα που προέρχονται από τον αιμοποιητικό ιστό.

Ένα καλοήθες νεόπλασμα αναπτύσσεται τοπικά, δε διηθεί γειτονικούς ιστούς και δεν κάνει μεταστάσεις σε άλλα όργανα. Αν αυτός ο όγκος αναπτύσσεται και μεγαλώνει είναι πιθανό να δημιουργήσει πιεστικά προβλήματα σε όργανα της γύρω περιοχής. Αντίθετα ένα κακοήθες νεόπλασμα είναι διηθητικό και δίνει μεταστάσεις. Είναι ικανό να διηθεί καταστρέφοντας γειτονικούς ιστούς και όργανα.

Τα χαρακτηριστικά των καλοηθών νεοπλασμάτων είναι:

  • Τα νεοπλασματικά κύτταρα μοιάζουν με τον μητρικό ιστό.
  • Είναι περιγεγραμμένα και έχουν κάψα.
  • Δεν δίνουν μεταστάσεις (αιματογενείς – λεμφογενείς – δι’ εμφυτεύσεως).
  • Δεν διηθούν τους γύρω ιστούς.
  • Δεν προκαλούν θάνατο.
  • Δεν υποτροπιάζουν.
  • Κάνουν τοπική βλάβη (πίεση).

Τα χαρακτηριστικά των κακοηθών νεοπλασμάτων είναι:

  • Τα νεοκύτταρα χάνουν την ομοιότητα τους.
  • Δεν είναι περιγεγραμμένα και δεν έχουν κάψα.
  • Δίνουν μεταστάσεις.
  • Διηθούν τους γύρω ιστούς.
  • Είναι θανατηφόρα στο πλείστο των περιπτώσεων.
  • Υποτροπιάζουν συνήθως.
  • Κάνουν καταστροφή των ιστών, διήθηση ιστών.

Στους άνδρες οι πιο συχνοί καρκίνοι είναι ο καρκίνος του πνεύμονα, ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως και ο καρκίνος του προστάτη. Ενώ στις γυναίκες οι πιο συχνοί καρκίνοι είναι ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος των γεννητικών οργάνων (μήτρας-ωοθήκης). Ανεξάρτητα από το φύλλο ο καρκίνος του δέρματος (μελάνωμα) και οι όγκοι του εγκέφαλου που τελευταία έχουν αυξηθεί πολύ.
Οι 15 πιο συχνοί καρκίνοι είναι οι εξής : του πνεύμονα, του μαστού, της ουροδόχου κύστης, του δέρματος, του προστάτη, του εντέρου, του λάρυγγα, του ήπατος, του οισοφάγου, του θυρεοειδούς, του εγκεφάλου, των νεφρών, της μήτρας, οι λευχαιμίες και τέλος τα λεμφώματα.

Τι προκαλεί τον καρκίνο;
Ο καρκίνος προκαλείται από διαταραχές των γονιδίων, που φυσιολογικά ελέγχουν την διαίρεση και τον θάνατο των κυττάρων. Ο τρόπος με τον οποίο ένα κύτταρο μετασχηματίζεται σε καρκινικό, δεν έχει απόλυτα διευκρινιστεί. Πολλές φορές το κύτταρο έχει τη γενετική προδιάθεση και αρκεί η έκθεση σε επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως είναι διάφορες χημικές ουσίες ή ακτινοβολίες, για τη μετατροπή τους σε καρκινικό. Υπάρχουν, ακόμη, σπάνιες περιπτώσεις, κατά τις οποίες φαίνεται ότι πολλά κύτταρα, κάτω από την ισχυρή πίεση ενός επιβαρυντικού παράγοντα, χάνουν τον έλεγχο της αύξησης τους, με αποτέλεσμα να προκαλούν την ταυτόχρονη γένεση πολλών διαφορετικών όγκων.

Διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες και παράγοντες του τρόπου ζωής μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές των φυσιολογικών γονιδίων και μετατροπή τους σε γονίδια που επιτρέπουν την ανάπτυξη του καρκίνου. Πολλές γονιδιακές διαταραχές, που οδηγούν στην εμφάνιση καρκίνου, είναι αποτέλεσμα του καπνίσματος, του λανθασμένου διαιτολογίου, της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου ή της έκθεσης σε καρκινογόνους παράγοντες στους χώρους εργασίας και στο περιβάλλον. Ορισμένες γονιδιακές διαταραχές έχουν κληρονομηθεί από τους γονείς. Ωστόσο, η παρουσία μίας κληρονομικής γονιδιακής διαταραχής δεν σημαίνει πάντα την εμφάνιση καρκίνου, αν και συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Η έρευνα συνεχίζεται σχετικά με τους παράγοντες, που αυξάνουν ή μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου. Επίσης, ορισμένες ιογενείς λοιμώξεις (ιός ανθρωπίνων θηλωμάτων – HPV, ιός ηπατίτιδας Β – HΒV, ιός ηπατίτιδας C – HCV, ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας – HIV, κ.α.) αυξάνουν τον κίνδυνο μερικών μορφών της νόσου.

Η επιστήμη, όμως, έχει καταλήξει σήμερα σε μια σειρά από παράγοντες που, όπως αποδείχθηκε, έχουν την δυνατότητα να προκαλέσουν την έναρξη της διαδικασίας καρκινογένεσης στον άνθρωπο. Αυτοί είναι οι ατομικοί και οι εξωτερικοί παράγοντες.

Ατομικοί παράγοντες, είναι οι ατομικές συνήθειες και ο τρόπος ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Όπως για παράδειγμα το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος, η κακή διατροφή κ.α.

Εξωτερικοί παράγοντες είναι αυτοί που δεν εξαρτώνται από τη θέληση και τις συνήθειες του ατόμου. Όπως για παράδειγμα οι γενετική προδιάθεση ή κληρονομικότητα, η ηλικία, οι χημικές ουσίες, η υπεριώδης ακτινοβολία, η ιονίζουσα ακτινοβολία ή ακτίνες χ, η περιβαντολογική ρύπανση, το βεβαρημένο εργασιακό περιβάλλον κ.α.

Συμπερασματικά και γενικά, ο κίνδυνος να αναπτύξει κάποιος άνθρωπος καρκίνο, ορίζεται από την απάντηση στις ερωτήσεις

Ποιός είναι =γενετική σύνθεση, στοιχεία κληρονομικότητας

Που ζει =περιβαλλοντικοί παράγοντες, καρκινογόνες ουσίες

Πως ζει =προσωπικός τρόπος ζωής, καθημερινές συνήθειες

Ο καρκίνος είναι δυνατό να προσβάλλει κάθε άνθρωπο, ανεξάρτητα από το φύλο, την εθνικότητα ή την ηλικία του.

Σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με τη νόσο ή έχουν θεραπευτεί οριστικά από αυτήν.

Όσο νωρίτερα, πάντως, ανιχνεύεται ο καρκίνος και ξεκινάει η θεραπεία του, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν για την επιτυχή αντιμετώπιση του.

Εν κατακλείδι, ο καρκίνος δεν είναι μεταδοτικό νόσημα, δηλ. δεν μεταδίδεται από ένα άτομο που πάσχει σε ένα υγιές άτομο. Επίσης, η νόσος δεν προκαλείται από τον οποιοδήποτε τραυματισμό.

Πως αναπτύσσεται o όγκος;
Στον άνθρωπο, μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου δημιουργούνται 65 τρισεκατομμύρια κύτταρα. Έχει υπολογιστεί ότι για να διατηρηθεί η κανονική προμήθεια του οργανισμού σε ερυθροκύτταρα, απαιτούνται 2.000.000 κυτταρικές διαιρέσεις/sec. Ο μηχανισμός της κυτταρικής διαίρεσης είναι σχεδόν τέλειος, αφού διαιρείται ένας τόσο μεγάλος αριθμός κυττάρων και μάλιστα χωρίς λάθη. Αυτή η τάξη και η απόλυτη ακρίβεια εξαρτάται από τη δράση συγκεκριμένων γονιδίων τα οποία ενεργοποιούνται τον κατάλληλο χρόνο και στη σωστή φάση, πριν και κατά την κυτταρική διαίρεση.

Η μελέτη των γονιδίων που προκαλούν καρκίνο και ονομάζονται ογκογονίδια, έχει προσφέρει ένα μεγάλο πλήθος πληροφοριών για την κυτταρική διαίρεση στα κανονικά κύτταρα. Για τη δημιουργία του καρκίνου, δύο ομάδες γονιδίων έχουν πολύ μεγάλη σημασία:
α. τα ογκογονίδια, τα οποία παρακάμπτουν τα σημεία ελέγχου της κυτταρικής διαίρεσης, προκαλώντας ανεξέλεγκτη κυτταρική αύξηση.
β. τα ογκο-κατασταλτικά γονίδια, τα οποία παρεμποδίζουν την ανεξέλεγκτη δράση των ογκογονιδίων. Μέχρι τώρα έχουν ανακαλυφθεί 100 περίπου διαφορετικά ογκογονίδια.

Σήμερα πιστεύεται, ότι οι περισσότεροι καρκίνοι ξεκινούν από την απώλεια ελέγχου ενός και μόνο κυττάρου. Το κύτταρο αυτό πολλαπλασιάζεται και δίνει μια ομάδα κυττάρων, των οποίων η αύξηση δεν ελέγχεται, γιατί η ισορροπία μεταξύ κυτταρικής διαίρεσης και φυσιολογικού θανάτου έχει διαταραχθεί. Ανάλογα με τον τύπο του καρκινικού κυττάρου, σε μερικές εβδομάδες, μήνες ή χρόνια, σχηματίζεται μια μεγάλη μάζα κυττάρων τοπικά ή και με πιθανές τοπικές διηθήσεις ή και με απομακρυσμένες μεταστάσεις και η εμφάνιση αυτών θα προκαλέσει σημαντικά ζωτικά προβλήματα στον οργανισμό. Ο οργανισμός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει εύκολα τα καρκινικά κύτταρα, επειδή μοιάζουν με τα φυσιολογικά, δεν ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι συνεχίζεται ανεμπόδιστα η εισβολή και η εξάπλωση τους.

Οι σύγχρονες αντιλήψεις συγκλίνουν στη διαπίστωση ότι η καρκινογένεση στον οργανισμό του ανθρώπου, είναι ένα πολύπλοκο γεγονός και μια σχετικά μακροχρόνια διαδικασία που διακρίνεται σε τέσσερις επιμέρους φάσεις:

  • Φάση πρόκλησης
    Οι επιστήμονες μετά από πολύχρονες μελέτες, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η φάση πρόκλησης του καρκίνου διαρκεί 15-30 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται μακροχρόνια έκθεση σε καρκινογόνους περιβαλλοντικούς παράγοντες, ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία της καρκινογένεσης. Η φάση πρόκλησης μπορεί όμως να είναι συντομότερη σε ορισμένες περιπτώσεις (π.χ. η προσβολή από ακτινογενή λευχαιμία) ή οι γενετικά καθορισμένοι όγκοι της βρεφικής ηλικίας, οι οποίοι υπάρχουν αφανώς από τη στιγμή της γέννησης και εξελίσσονται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.
  • Τοπική φάση (in situ)
    Σήμερα πιστεύεται ότι η προοδευτική βαριά δυσπλασία μετατρέπεται, στις περισσότερες περιπτώσεις, σε in situ καρκίνωμα, ενώ το τελευταίο μετά από μια πολύπλοκη διαδικασία που διαρκεί δέκα ή περισσότερα χρόνια, καταλήγει σε διηθητικό καρκίνο.
  • Φάση διήθησης
    Τα κύτταρα έχουν κακοήθη χαρακτηριστικά. Πολλαπλασιάζονται με γρήγορους ρυθμούς και έχουν τη δυνατότητα να διασπάσουν τη βασική μεμβράνη, να εισέλθουν στους γειτονικούς ιστούς και να φτάσουν μέχρι τα αγγεία του αίματος ή της λέμφου.
  • Φάση διασποράς
    Tα καρκινικά κύτταρα διηθούν όλο και περισσότερους ιστούς γύρω από την περιοχή της αρχικής ανάπτυξης, αυξάνοντας κατακόρυφα την πιθανότητα μεταστάσεων. Μπορούν μεμονωμένα ή κατά ομάδες να μεταφέρονται, με τη βοήθεια του αίματος και του λεμφικού συστήματος, σε απομακρυσμένα σημεία του οργανισμού, δημιουργώντας διάσπαρτες μεταστάσεις.

Μεταστατικός όγκος
Όλοι οι καρκίνοι αναπτύσσονται από κύτταρα, τα δομικά στοιχεία όλων των ιστών του σώματος. Ο καρκίνος που αναπτύσσεται από συμπαγή όργανα και ιστούς, καλείται συμπαγής όγκος. Ο καρκίνος που αναπτύσσεται από κύτταρα του αίματος παίρνει διάφορα ονόματα, ανάλογα με τον τύπο, όπως λευχαιμία, πολλαπλό μυέλωμα ή λέμφωμα.

Κάποια καρκινικά κύτταρα μπορεί να αποσπασθούν από τον αρχικό όγκο και να εισέλθουν στην αιματική κυκλοφορία ή το λεμφικό σύστημα (πρόκειται για το σύστημα που παράγει, αποθηκεύει και μεταφέρει τα αμυντικά κύτταρα του οργανισμού). Αυτός είναι εν ολίγοις ο τρόπος με τον οποίο ο καρκίνος διασπείρεται σε απομακρυσμένες εστίες του σώματος.

Μεταστατικός όγκος ή απλά μετάσταση, καλείται ο νέος όγκος που δημιουργείται όταν καρκινικά κύτταρα εγκατασταθούν και αρχίσουν να αναπτύσσονται σε μια νέα θέση. Ο νέος όγκος έχει τον ίδιο τύπο ανώμαλων κυττάρων και το ίδιο όνομα με τον αρχικό καρκίνο (π.χ. εάν κύτταρα καρκίνου του πνεύμονα επεκτείνονται με μεταστάσεις στα οστά, τα κύτταρα που ανευρίσκονται στα οστά είναι καρκινικά κύτταρα πνεύμονα. Ο συγκεκριμένος τύπος, ονομάζεται μεταστατικός καρκίνος πνεύμονα και όχι καρκίνος των οστών.

Αυτό σημαίνει ότι αν, παραδείγματος χάριν, κύτταρα από καρκίνου του μαστού χορηγήσουν μετάσταση στον πνεύμονα, η πνευμονική μετάσταση αποτελείται από καρκινικά κύτταρα μαστού και όχι από καρκινικά κύτταρα του πνεύμονα. Καρκίνος μπορεί να αναπτυχθεί από και σε οποιοδήποτε ιστό ή όργανο του σώματος. Ο αρχικός όγκος καλείται πρωτοπαθής καρκίνος ή πρωτοπαθής εστία και παίρνει την ονομασία του από το όργανο ή τον τύπο κυττάρων που σχηματίζεται. Η κύρια αιτία των θανάτων από καρκίνο, είναι η ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να μεταναστεύουν σε απομακρυσμένα όργανα και να δημιουργούν δευτερογενείς καρκινικές εστίες.

Η καρκινική μετάσταση είναι μια εξαιρετικά εκλεκτική διαδικασία, έτσι ώστε τα καρκινικά κύτταρα συγκεκριμένης προέλευσης μετακινούνται σε συγκεκριμένα όργανα. Η μετάσταση προάγεται από αλλαγές που γίνονται κατά τη μετατροπή του κυττάρου. Συνήθως μεταβάλλονται τα μόρια της κυτταρικής επιφάνειας και διακόπτεται η σύνδεση των καρκινικών κυττάρων με τα γειτονικά τους. Συχνά, αλλαγές των στοιχείων του κυτταρικού σκελετού που συνδέονται με την πλασματική μεμβράνη σχετίζονται με τη μεταστατική ικανότητα των καρκινικών κυττάρων. Συνήθως, ένας σχετικά μικρός αριθμός καρκινικών κυττάρων που αποχωρίζεται από τον κύριο όγκο και εισέρχεται στην κυκλοφορία των σωματικών υγρών επιβιώνει το ταξίδι μέχρι τον ιστό-στόχο. Αυτά όμως είναι αρκετά για να δημιουργήσουν μια νέα καρκινική αποικία.

Η εξειδικευμένη καρκινική μετάσταση οφείλεται σε ειδικές αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στα καρκινικά κύτταρα και τα κύτταρα του ιστού στόχου. Παρά το γεγονός ότι η κυτταρική προσκόλληση, ειδική ή μη ειδική, είναι απαραίτητη για τη μετάσταση, δεν είναι αρκετή από μόνη της. Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία για τη μεταστατική πορεία είναι η ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να αναπτυχθούν στη συγκεκριμένη κυτταρική θέση. Τα καρκινικά κύτταρα έχουν την ικανότητα να προάγουν τη δική τους αύξηση με αυτοκρινή διέγερση, δηλ. την ταυτόχρονη έκφραση των αυξητικών παραγόντων και των αντίστοιχων υποδοχέων.

Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να χορηγήσουν μεταστάσεις σχεδόν σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Συχνότατα διηθούν τους τοπικούς λεμφαδένες (ωοειδείς δομές που περιέχουν αμυντικά-λεμφικά κύτταρα) γύρω από τον όγκο (επιχώριοι λεμφαδένες). Οι συνηθέστερες μεταστατικές εστίες από συμπαγής όγκους είναι οι πνεύμονες, τα οστά, το συκώτι (ήπαρ) και ο εγκέφαλος. Τα καρκινικά κύτταρα που έχουν τη δυνατότητα να διεισδύουν και να βλάπτουν γειτονικούς ιστούς και όργανα, ονομάζονται και διηθητικοί καρκίνοι.

Ανίχνευση του καρκίνου
Σήμερα, ο καρκίνος μπορεί να αντιμετωπιστεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Για να θεραπευτεί όμως, πρέπει η διάγνωση να γίνει σε πρώιμα στάδια της νόσου. Η διάγνωση των διαφόρων ειδών του καρκίνου δεν είναι εύκολη, τουλάχιστο στα πρώτα στάδια. Η ασυμπτωματική περίοδος μπορεί να διαρκέσει μήνες ή χρόνια. Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος, η διάγνωση της νόσου να γίνει όταν ο όγκος έχει επεκταθεί τοπικά ή και να έχει χορηγήσει μεταστάσεις.

Κάθε ένδειξη (π.χ. επίμονος βήχας, αίμα στα κόπρανα) πρέπει να κινητοποιήσει το άτομο για να αναζητήσει ιατρική βοήθεια. Η αναγνώριση ενός συμπτώματος μπορεί να αποτελεί το πρώτο βήμα για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου. Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι δεν δίνουν σημασία σε αυτά τα προειδοποιητικά σημεία. Πολλές φορές καθυστερούν ακόμη και μήνες την επίσκεψη στον ιατρό, με αποτέλεσμα η πρόγνωση της νόσου να καθίσταται δυσχερέστερη.

Ο ιατρός διαπιστώνει ή όχι συγκεκριμένα σημεία της νόσου κατά την διάρκεια της εξέτασης. Αυτό προκύπτει από τα συμπτώματα, την κλινική εξέταση και το ιστορικό του ασθενούς. Στην υπηρεσία της διαγνώσεως του καρκίνου υπάρχουν πολλά μέσα. Οι εργαστηριακές εξετάσεις όπως οι αναλύσεις αίματος, κυτταρολογικές, απεικονιστικές και ιστολογικές εξετάσεις οδηγούν στην διάγνωση του καρκίνου.

Ήδη στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στις Η.Π.Α. , εφαρμόζεται το τσεκ-απ σε μεγάλη κλίμακα, δυο φορές το χρόνο. Μπαίνουν δηλ. οι άνθρωποι στα νοσοκομεία δύο φορές το χρόνο και κάνουν όλες τις γενικές εξετάσεις. Το μέτρο αυτό είναι προληπτικό, ώστε να διαγνωστούν έγκαιρα όλες οι περιπτώσεις αρχής του καρκίνου.

Θεραπεία του καρκίνου
Χάρη στην πρόοδο της ιατρικής, σήμερα σχεδόν οι μισοί διαγνωσθέντες καρκίνοι θεραπεύονται. Για αρκετούς μάλιστα τύπους και περιπτώσεις μπορεί να μιλάμε πλέον για οριστική θεραπεία χωρίς την πιθανότητα υποτροπών. Με την πάροδο του χρόνου και την πρόοδο της επιστήμης, είναι διαρκώς μεγαλύτερη η μερίδα αυτών των τύπων, κάτι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για το μέλλον. Υπάρχουν ασφαλώς προϋποθέσεις, όπως θα αναφερθεί εκτενέστερα στη συνέχεια.

Ακόμη όμως και σε καρκίνους, που στην παρούσα φάση, χαρακτηρίζονται μη θεραπεύσιμοι, η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή συχνά προσφέρει τεράστια πλεονεκτήματα: προσθέτει μήνες ή και χρόνια φυσιολογικής ζωής και βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα της, ελαττώνοντας ή και εξαφανίζοντας τα συμπτώματα όπως ο πόνος και εξασφαλίζοντας μια όσο το δυνατόν πιο φυσιολογική λειτουργία των δραστηριοτήτων του σώματος. Πολλοί χρόνιοι καρκινοπαθείς ζουν κανονική ζωή χωρίς υπολείμματα από την νόσο τους.

Είναι αλήθεια, ότι σε αρκετές περιπτώσεις, ο καρκίνος μπορεί να μην είναι πλήρως ιάσιμος. Εντούτοις δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν και άλλα χρόνια νοσήματα, όπως ο διαβήτης ή τα καρδιακά νοσήματα, για τα οποία δεν υπάρχει πλήρης ίαση, ωστόσο εφαρμόζεται θεραπευτική αγωγή σε μόνιμη βάση. Οι ασθενείς βρίσκονται υπό θεραπεία δια βίου και ζουν μία κατά τα άλλα φυσιολογική ζωή, ακόμα και αν υπάρχουν οι τυχόν περιορισμοί που μπορεί να προκύπτουν από τα νοσήματα αυτά. Και όλα αυτά, διότι γνωρίζουν πως μπορούν να αντιμετωπίσουν την πάθησή τους μέρα μη τη μέρα και να παραμείνουν δραστήριοι και παραγωγικοί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Την ίδια ακριβώς στάση οφείλουν να τηρήσουν και οι καρκινοπαθείς.

Το μυστικό για να κερδηθεί η ευκαιρία της πλήρους αποθεραπείας ή κάποιας επιτυχούς αντιμετώπισης είναι ν’ αρχίσει η θεραπεία το συντομότερο δυνατό μετά τη διάγνωση.

Επιτυχής θεωρείται η θεραπεία όταν ο ασθενής επιβιώσει πάνω από 5 χρόνια, από την διάγνωση στους ενήλικες και πάνω από 2 χρόνια στα παιδιά. Σε ορισμένες περιπτώσεις 1 στις 100.000 συμβαίνει αυτόματη ίαση χωρίς την μεσολάβηση οιουδήποτε θεραπευτικού μέσου (όπως στα νευροβλαστώματα).
Για πολλά χρόνια οι τρεις βασικές μέθοδοι που υπάρχουν στην θεραπευτική φαρέτρα για την αντιμετώπιση του καρκίνου είναι η χειρουργική θεραπεία, οι ακτινοβολίες και η χημειοθεραπεία. Πιο πρόσφατες μέθοδοι είναι η βιολογική θεραπεία και η ορμονοθεραπεία.

Η αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο απαιτεί συχνά συνδυασμό χειρουργικής επεμβάσεως, ακτινοθεραπείας και / ή συστηματικής θεραπείας. Η συστηματική θεραπεία του καρκίνου περιλαμβάνει την χημειοθεραπεία, την ορμονοθεραπεία, την ανοσοθεραπεία και τις νεώτερες θεραπευτικές μεθόδους. Οι δυνατότητες της συστηματικής θεραπείας αυξαίνονται διαρκώς καθώς νέα φάρμακα και νέες θεραπευτικές μέθοδοι έρχονται να προστεθούν στο οπλοστάσιο της.

Η χημειοθεραπεία στην αντιμετώπιση του καρκίνου
H χημειοθεραπεία (σε αντίθεση με τη χειρουργική εκτομή και την ακτινοβολία) αποτελεί συστηματική θεραπεία των νεοπλασμάτων, δηλαδή έχει πρόσβαση μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στα καρκινικά κύτταρα οπουδήποτε στον οργανισμό με εξαίρεση τα ανοσολογικώς προνομιακά όργανα, όπως ο εγκέφαλος και οι όρχεις. Από την πρώτη εφαρμογή της το 1942, εκατοντάδες χιλιάδες χημικές και βιολογικές ουσίες έχουν δοκιμασθεί στην έρευνα του καρκίνου. Συγκριτικά ελάχιστες από τις ουσίες αυτές δοκιμάζονται σε πειραματόζωα και ακόμα λιγότερες έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές και ασφαλείς για τη χορήγησή τους σε ασθενείς.

Μια αποτελεσματική χημειοθεραπεία πληρεί ορισμένα χαρακτηριστικά. Το φάρμακο, αφού φθάσει στα καρκινικά κύτταρα, πρέπει να είναι ικανό να εισέλθει σε αυτά και να παραμείνει εκεί για εύλογο χρονικό διάστημα. Κυρίως όμως, τα κύτταρα πρέπει να είναι ευαίσθητα στη δράση του φαρμάκου πριν αναπτύξουν αντίσταση και ο ασθενής να είναι σε θέση να ανεχθεί την τοξικότητα της θεραπείας.

Χημειοθεραπεία χορηγείται α) για την ίαση ορισμένων καρκίνων όπως πολλοί παιδιατρικοί όγκοι (Wilms και Ewings όγκοι, οξεία λεμφοβλαστικη λευχαιμία, μη Hodgkin λέμφωμα) και μερικοί όγκοι των ενηλίκων (Hodgkin και μη Hodgkin λεμφώματα, οξεία λευχαιμία, καρκίνος όρχεων), β) για την ανακούφιση συμπτωμάτων σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνωμα (χρόνια λεμφογενής λευχαιμία, προστάτης, κλπ), γ) για την ελάττωση της πιθανότητας υποτροπής μετά από χειρουργική εκτομή και την επακόλουθη βελτίωση του προσδόκιμου επιβίωσης (μαστός, παχύ έντερο, οστεογενές σάρκωμα, κλπ), δ) για την εκτέλεση λιγότερο ακρωτηριαστικών επεμβάσεων σε πάσχοντα όργανα όπως ο λάρυγγας, ο οισοφάγος, ο μαστός κλπ, οπότε χημειοθεραπεία χορηγείται συνήθως με ακτινοβολία για τη «σωτηρία» του οργάνου.

Ιδιαίτερα θα σταθούμε στη χορήγηση χημειοθεραπείας ως «επικουρικής» θεραπείας (ένδειξη γ). Παρά το γεγονός ότι σε καρκίνους φαινομενικά εντοπισμένους (παχύ έντερο, μαστός) δεν υπάρχει ένδειξη εναπομένουσας νόσου μετά τη χειρουργική εκτομή, η υψηλή πιθανότητα υποτροπής, η αδυναμία μας να «διακρίνουμε» τους ασθενείς που θα ιαθούν μόνο με τη χειρουργική θεραπεία και η αποτυχία να θεραπεύσουμε τη νόσο μετά από υποτροπή δικαιολογούν τη χορήγηση χημειοθεραπείας σχεδόν αμέσως μετά την επούλωση του χειρουργικού τραύματος σε όλους τους ασθενείς. Η συνειδητοποίηση εξάλλου του γεγονότος ότι ο καρκίνος του μαστού αποτελεί εξ αρχής νόσο συστηματική οδήγησε στην καθολική εφαρμογή της χημειοθεραπείας (και της ορμονοθεραπείας, άλλης συστηματικής θεραπείας) νωρίς στην πορεία της νόσου και στην παράλληλη εγκατάλειψη της ακρωτηριαστικής μαστεκτομής προς «όφελος» πολύ ηπιότερων χειρουργικών επεμβάσεων.

Η χημειοθεραπεία πρέπει να χορηγείται από ειδικούς γιατρούς (ογκολόγους) που είναι γνώστες των ανεπιθύμητων ενεργειών των φαρμάκων και φυσικά μετά από λεπτομερή συζήτηση με τον ασθενή που ενημερώνεται για αυτές αλλά και κυρίως για τα αναμενόμενα οφέλη από τη θεραπεία και τους σχετικούς περιορισμούς της. Ίσως ο πιο σημαντικός από τους περιορισμούς αυτούς είναι η λειτουργική κατάσταση του ασθενούς (ικανότητα για εργασία, χρονικό διάστημα της ημέρας που περνά στο κρεβάτι εξαιτίας κόπωσης, δύσπνοιας, πόνου, κλπ). Σε περίπτωση βαρείας καταβολής που δεν οφείλεται σε εύκολα αναστρέψιμη βλάβη (ειδικά σε καρκίνους που απαντούν γρήγορα στη χημειοθεραπεία) ίσως η χορήγηση της θεραπείας να αποτελεί κακή υπηρεσία προς τον ασθενή. Γενικές ανεπιθύμητες ενέργειες πολλών φαρμάκων είναι η μυελοτοξικότητα (χαμηλά λευκά αιμοσφαίρια, αναιμία και χαμηλά αιμοπετάλια), η αλωπεκία (απώλεια μαλλιών) και η τοξικότητα από το γαστρεντερικό (ναυτία, εμετός, διάρροια).

Η συνεχής αύξηση της γνώσης σχετικά με τους γενετικούς μηχανισμούς του καρκίνου έχει οδηγήσει σε μια έκρηξη παραγωγής νέων φαρμάκων, τα οποία σε αντίθεση με τα κλασσικά χημειοθεραπευτικά είναι πολύ πιο ειδικά στη δράση τους καθώς αναγνωρίζουν «στόχους» που εκφράζονται μόνο στα καρκινικά κύτταρα. Ήδη οι πρώτοι καρποί αυτής της έρευνας διαφαίνονται κλινικά με αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης σε πολλούς καρκίνους. Βάσιμα ελπίζεται ότι ο καρκίνος θα μετατραπεί σε μια χρόνια νόσο, όπως π.χ. ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση κλπ, με σημαντικά μικρότερο κόστος σε ανθρώπινες ζωές.


Κυριότερα είδη καρκίνων

Καρκίνος του αίματος (Λευχαιμία)

Τι είναι η λευχαιμία;
Γραφική αναπαράσταση αιμοσφαιρίων Λευχαιμία είναι η υπερβολική αύξηση παθολογικών λευκών αιμοσφαιρίων χωρίς καμία προφανή αιτία. Κατά τη λευχαιμία, η κανονική αναλογία των λευκών προς τα ερυθρά (1:500) αλλάζει, έτσι ώστε να κατεβαίνει μέχρι 1:20 ή και λιγότερο ακόμη. Η λευχαιμία προσβάλλει το αιμοποιητικό σύστημα που αποτελείται από διάφορα κύτταρα με διαφορετική μορφή και λειτουργία. Παράγονται στο μυελό των οστών, ο οποίος βρίσκεται σε όλα τα οστά ιδιαίτερα όμως στα μεγάλα (μηριαίο, κνήμη, λεκάνη, στέρνο κλπ).Αυτά τα διαφορετικά κύτταρα στις διάφορες μορφές εξέλιξης τους ομαδοποιούνται σε 3 κυρίως κατηγορίες (σειρές):
α. ερυθρά σειρά που περιλαμβάνει κύτταρα που εξελίσσονται στα ώριμα ερυθρά αιμοσφαίρια που είναι απαραίτητα για τη μεταφορά το οξυγόνο και θρεπτικών ουσιών σε όλους τους ιστούς του σώματος και την αποβολή αχρήστων προϊόντων, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, δια μέσου των πνευμόνων.
β. κοκκιώδης σειρά που περιλαμβάνει τα λευκά αιμοσφαίρια που είναι απαραίτητα για την άμυνα του οργανισμού και την αποτελεσματική καταπολέμηση των λοιμώξεων
γ. μεγακαρυοκυτταρική σειρά που περιλαμβάνει κύτταρα που εξελίσσονται στα αιμοπετάλια που είναι κύτταρα που συμβάλλουν στην αποφυγή αιμορραγιών.

Όταν το άτομο νοσήσει από λευχαιμία, στο μυελό των οστών παρατηρείται μία υπερπαραγωγή παθολογικών (στη μορφή και στη λειτουργία) λευκών αιμοσφαιρίων που δεν επιτελούν την φυσιολογική τους λειτουργία που είναι η αντιμετώπιση των λοιμώξεων. Για αυτό και η λευχαιμία ονομάζεται και καρκίνος του αίματος

Όταν τα λευχαιμικά αυτά κύτταρα «γεμίσουν» τον μυελό των οστών μειώνεται σημαντικά η παραγωγή των φυσιολογικών του κυττάρων δηλαδή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, των λευκών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων. Όσο ο αριθμός των φυσιολογικών κυττάρων μειώνεται αρχίζουν τα συμπτώματα που είναι μεταξύ των άλλων εύκολη κόπωση και ωχρότητα (ελάττωση ερυθρών αιμοσφαιρίων δηλαδή αναιμία), πυρετός και λοιμώξεις (ελάττωση των λευκών αιμοσφαιρίων) και αιμορραγικές εκδηλώσεις στο δέρμα ή στους βλεννογόνους (ελάττωση αιμοπεταλίων).

Μορφές λευχαιμίας
Η λευχαιμία χωρίζεται σε 2 κατηγορίες: στις οξείες και στις χρόνιες λευχαμίες. Οι οξείες λευχαιμίες παρουσιάζονται κυρίως στα παιδιά, που συνήθως ξεκινούν από τη βρεφική ηλικία μέχρι τα 20 τους χρόνια, οι χρόνιες συνήθως προσβάλουν άτομα από τα 50 τους χρόνια και πάνω. Τα πιο συνηθισμένα είδη λευχαιμίας είναι η Μυελογενής και η Λεμφοβλαστική που μπορούν να είναι οξείες ή χρόνιες λευχαμίες. Ο όρος μυελογενής ή λεμφοβλαστική καθορίζει τον τύπο των κυττάρων που περιπλέκονται στην κάθε περίπτωση. Έτσι έχουμε τα 4 κύρια είδη λευχαιμίας:
* Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία-Acute Lyphoblastic Leukemia (ALL)
* Χρόνια Λεμφοβλαστική Λευχαιμία- Chronic Lymphocytic Leukemia (CLL)
* Οξεία Μυελογενής Λευχαιμία- Acute Myelogenous Leukemia (AML)
* Χρόνια Μυελογενής Λευχαιμία- Chronic Myelogenous Leukemia (CML)

Στη περίπτωση της οξείας μορφής λευχαιμίας τα λευχαιμικά κύτταρα, που είναι ανώριμα και μη λειτουργήσιμα, αναπτύσσονται πολύ γρήγορα. Ό μυελός συχνά δεν μπορεί να παράγει αρκετά φυσιολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια.

Στη χρόνια μορφή λευχαιμίας, στα πρώτα στάδια, ο μυελός λειτουργεί κανονικά, τα λευχαιμικά κύτταρα αναπτύσσονται πιο αργά, επιτρέποντας έτσι και τη δημιουργία περισσότερων φυσιολογικών κυττάρων. Αυτός είναι και ο λόγος που τα συμπτώματα αργούν να εμφανιστούν, έτσι μπορεί να περάσουν μήνες ή ακόμα και χρόνια μέχρι να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση της.

Άλλες μορφές λευχαιμίας και αιματολογικές ασθένειες
* Οξεία Προμυελοκυττααρική Λευχαιμία- Acute Promyelocytic Leukemia
* Τριχωτή Κυτταρική Λευχαιμία-Hairy cell leukemia (HCL)
* Ataxia Telangiectasia (AT)
* Ασθένεια Χότσκιν-Hodgkin Disease(HD)
* Ασθένεια Non-Hodgkin Λέμφωμα-Non-Hodgkin Lymphoma (NHL)
* Μυέλωμα-Myeloma (MS)
* Μυελοδυσπλασία-Myelodysplasia(MDS)

Τι προκαλεί τη λευχαιμία;
Μέχρι σήμερα δεν έχουν διαπιστωθεί τα ακριβή αίτια που προκαλούν τη λευχαιμία.
Τα μόνα αίτια που είναι απeδειγμένα ότι προκαλούν λευχαιμία είναι η ιονίζουσα ακτινοβολία. Όπως το ατύχημα στο Τσέρνοπηλ, όπου είχε καταστραφεί ο Πυρηνικός σταθμός και πολλά παιδιά που είχαν εκτεθεί στη ακτινοβολία είχαν αρρωστήσει με λευχαιμία.
Άλλη αιτία που προκαλεί λευχαιμία είναι χημικές ουσίες όπως το βενζένιο, μία χημική ουσία που χρησιμοποιείται σαν διαλύτης για μπογιές.
Οι πιο πάνω αιτίες δεν προκαλούν σε όλους λευχαιμίες, υπάρχουν άνθρωποι που ανάλογα με τον οργανισμό τους, το ανοσοιοποιητικό τους σύστημα τους προστατεύει από διάφορες ασθένειες.
Υπάρχουν και άλλες αιτίες που προκαλούν λευχαιμία, που δυστυχώς ακόμα να εξακριβωθούν, γιατί υπάρχουν άνθρωποι που ασθενούν χωρίς να εκτεθούν στις πιο πάνω αιτίες και χωρίς οι άνθρωποι που τους περιβάλλουν να ασθενούν.

Ποια είναι τα συμπτώματα της λευχαιμίας;
Τα συμπτώματα της λευχαιμίας σχετίζονται με την ελάττωση των φυσιολογικών αιμοποιητικών κυττάρων στο μυελό των οστών που αυτό έχει σαν συνέπεια την αδυναμία του οργανισμού, αιμοραγίες από τη μύτη, τα ούλα και πυρετός με ή χωρίς διαπιστωμένη λοίμωξη.
Άλλα συμπτώματα είναι πόνος στα οστά και η παρουσία λεμφαδένων κυρίως στον τράχηλο, διόγκωση ήπατος και σπλήνας.

Τα κύρια συμπτώματα είναι:
* Αδυναμία και κόπωση.
* Συχνές λοιμώξεις.
* Πυρετοί πολλές φορές χωρίς λόγο.
* Μώλωπες που εμφανίζονται με απλά κτυπήματα ή ακόμα και με μικρή πίεση του δέρματος. Οι μώλωπες αυτοί μεγαλώνουν και αργούν να υποχωρήσουν.
* Αιμορραγίες από τους βλεννογόνους αδένες, από τα έντερα ή και από το δέρμα.
* Πόνος στα οστά.
* Παρουσία και πρήξιμο λεμφαδένων κυρίως στις μασχάλες, στο τράχηλο και στο λαιμό.
* Επίσης πρήξιμο παρουσιάζεται και στους όρχεις.

Πώς γίνεται η διάγνωση της λευχαιμίας;
Οι πιο σημαντικοί τρόποι διάγνωσης της λευχαιμίας είναι:
1. Με τη γενική εξέταση αίματος, όπου μετρούνται η αιμοσφαιρίνη, τα λευκά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια.
2. Μικροσκοπική εξέταση των λευκών αιμοσφαιρίων για διάφορες ανωμαλίες που μπορεί να υπάρξουν στη μορφολογία τους και για την ύπαρξη βλαστών.
3. Εξέταση του μυελού των οστών. Η εξέταση αυτή λέγεται μυελόγραμμα και συνίσταται στη λήψη υλικού με ειδικές βελόνες συνήθως από τα οστά της λεκάνης ή του στέρνου. Η εξέταση δεν είναι ανώδυνη και επιβάλλεται τοπική αναισθησία ή βραχεία νάρκωση. Το υλικό που λαμβάνεται ελέγχεται με ειδικές χρώσεις (επιχρίσματα μυελού) και γίνονται και άλλες εξειδικευμένες εξετάσεις.

Υπάρχει θεραπεία για τη λευχαιμία;
Ναι υπάρχει θεραπεία για τη λευχαιμία με ποσοστά επιτυχίας 80-90%.Η Θεραπεία γίνεται σε εξειδικευμένα ιατρικά κέντρα ή σε εξειδικευμένες ιατρικές μονάδες του νοσοκομείου, με εκπαιδευμένους ιατρούς και νοσοκόμες, με έμπειρο ψυχολόγο και κοινωνική λειτουργό. Η θεραπεία εξαρτάται από το είδος και με το πόσο προχωρημένη είναι η ασθένεια, για αυτό υπάρχουν διάφορά είδη θεραπείας όπως:

1. Χημειοθεραπείες, που είναι συνδυασμός φαρμάκων. Ο συνδυασμός των φαρμάκων, οι δόσεις, ο τρόπος χορήγησης και ο χρόνος χορήγησης, αναφέρονται ως πρωτόκολλα θεραπείας. Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται κυρίως ενδοφλέβια δια μέσου ειδικών κεντρικών φλεβικών καθετήρων (καθετήρες Hickman), ή σπανιότερα από το στόμα. Η χημειοθεραπεία καταστρέφει τα αιμοποιητικά κύτταρα, υγιή και καρκινικά. Σημαντικό μέρος της θεραπείας της λευχαιμίας αποτελεί η προφύλαξη του Κεντρικού Νευρικού συστήματος η οποία περιλαμβάνει την χορήγηση ειδικών φαρμάκων (ενδοραχιαία έγχυση) . Οι χημειοθεραπείες γίνονται εντός νοσοκομείου ή στο σπίτι ανάλογα με τη χημειοθεραπεία.

2. Ραδιοθεραπεία, που συνήθως είναι ολική, αλλά όχι πάντα, γίνεται πριν τη μεταμόσχευση με σκοπό να καταστρέψει όλα τα κύτταρα, φυσιολογικά και καρκινικά για να προετοιμάσει τον οργανισμό να δεχθεί το μυελό.

3. Μεταμόσχευση μυελού των οστών. Υπάρχουν 2 είδη μεταμόσχευσης, η αλλογενής και η αυτόλογη. Η αλλογενής μεταμόσχευσή γίνεται με το μυελό κάποιου συμβατού δότη, που συνήθως είναι από τα μέλη της οικογένειας (αδέλφια), εφόσον υπάρχει συμβατότητα. Σε περιπτώσεις που πρέπει να γίνει αλλογενής μεταμόσχευση και δεν υπάρχει συμβατότητα με τα μέλη της οικογένειας, τότε αναζητείται συμβατός δότης μέσω διεθνούς τράπεζας δοτών μυελού. Το άλλο είδος μεταμόσχευσης είναι η αυτόλογη μεταμόσχευση, η οποία γίνεται με τον μυελό του ίδιου του ασθενή αφού πρώτα καθαρίσει από τους βλάστες μετά από δυνατές χημειοθεραπείες .Και στις δύο περιπτώσεις η μεταμόσχευση γίνεται ενδοφλέβιος, όπως γίνεται και η μετάγγιση αίματος. Η μεταμόσχευση μυελού των οστών γίνεται σε περιπτώσεις όπου η ασθένεια δείχνει ότι θα ξαναεμφανιστεί και γίνονται σε ιατρικά κέντρα ή νοσοκομεία.

4. Μεταμόσχευση περιφερικών αρχέγονων κυττάρων, μία μέθοδος, που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια με μεγάλη επιτυχία. Τα αρχέγονα κύτταρα που βρίσκονται στο μυελό, με τη χορήγηση ενός φαρμάκου βγαίνουν από το μυελό και πηγαίνουν στο περιφερικό αίμα, μέσα στο κυκλοφοριακό σύστημα. Μαζεύονται με ειδικό μηχάνημα και μεταμοσχεύονται στον ασθενή, μετά από ειδική θεραπεία. Το πλεονέκτημα που έχει η μεταμόσχευση των περιφερικών αρχέγονων κυττάρων σε σύγκριση με τη μεταμόσχευση του μυελού των οστών είναι ότι στη πρώτη ο νέος μυελός, λειτουργεί πιο γρήγορα έτσι ο ασθενής αναρρώνει πιο γρήγορα.

Η θεραπεία διαρκεί από 1-3 χρόνια. Σε αρκετές περιπτώσεις ο ασθενής ξεκινά τη θεραπεία στο νοσοκομείο και τη τελειώνει στο σπίτι ή σε εξωτερικό ιατρείο. Όταν περάσουν 5 χρόνια μετά το τέλος της τελευταίας θεραπείας και δεν εμφανιστεί ξανά η ασθένεια, τότε θεωρείται ότι ο ασθενής έχει θεραπευτεί τελείως και έχει τις ίδιες πιθανότητες να ασθενήσει ξανά, όπως ένας υγιής άνθρωπος που δεν είχε ασθενήσει ποτέ του με λευχαιμία.

Άλλες θεραπείες είναι η μεταμόσχευση κυττάρων του ομφάλιου λώρου από νεογνά και με διάφορα φάρμακα για ορισμένα είδη λευχαιμίας.

Ποιες είναι οι παρενέργειες της θεραπείας;
Ανάλογα με τη θεραπεία που θα τύχει ο κάθε ασθενής θα έχει και τις ανάλογες παρενέργειες. Η χημειοθεραπεία έχει σκοπό να καταστρέψει όλα τα κύτταρα του αίματος, υγιή και μη. Κατά τη χορήγηση της ο ασθενής μπορεί να έχει δυσκοιλιότητα, αναγούλες, ναυτία, εμετούς, κόπωση και αϋπνία. Επίσης οι μετρήσεις των ενζύμων του συκωτιού φτάνουν σε ψηλά επίπεδα. Αφού τελειώσει η χημειοθεραπεία ακολουθεί η απλασία του μυελού. Η απλασία είναι η περίοδος που ο οργανισμός έχει μειωμένο αριθμό αιμοποιητικών κυττάρων. Η απλασία διαρκεί περίπου 2 εβδομάδες και απαιτείται προσεκτική παρακολούθηση για αντιμετώπιση μολύνσεων και αιμορραγιών. Σε αυτή τη περίοδο γίνονται μεταγγίσεις αίματος στον ασθενή για αποκατάσταση της αιμοσφαιρίνης, χορήγηση φαρμάκων με αυξητικούς παράγοντες, καθώς επίσης και μετάγγιση αιμοπεταλίων. Μετά ακολουθεί η απώλεια μαλλιών, η οποία δεν είναι μόνιμη γιατί μετά το τέλος της θεραπείας τα μαλλιά ξαναφυτρώνουν.

Με τη ραδιοθεραπεία εκτός από τα πιο πάνω συμπτώματα υπάρχει και η περίπτωση ο ασθενής να πονάει το λαιμό του με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται στην κατάποση τροφών και να χρειάζεται να τρέφεται ενδοφλεβίως με ορούς. Επίσης ορισμένες φορές α ασθενής μπορεί μέσα σε περίοδο 2 χρονών να παρουσιάσει καταρράκτη των ματιών, μία ασθένεια που θεραπεύεται με απλή χειρουργική επέμβαση χωρίς καμία άλλη παρενέργεια. Αν ο ασθενής κατά τη διάρκεια της ραδιοθεραπείας και για περίοδο 1 χρόνου εκτεθεί στον ήλιο για αρκετή ώρα τότε μπορεί να παρουσιάσει μελανώματα και διχρωμίες στο δέρμα του, για αυτό το λόγο ο ασθενής πρέπει να βάζει αντηλιακή κρέμα όταν εκτίθεται στον ήλιο και να αποφεύγει να βγαίνει έξω κατά τις ώρες που ο ήλιος είναι πιο καυτός. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν παρουσιάζουν όλοι οι ασθενείς αυτά τα συμπτώματα.

Με τη μεταμόσχευση του μυελού των οστών οι παρενέργειες είναι πιο πολλές και πιο επικίνδυνες. Παρόλο που η διαδικασία της μεταμόσχευσης του μυελού των οστών είναι απλή εν τούτοις οι παρενέργειες είναι απρόβλεπτες.

Στην αλλογενή μεταμόσχευση όπως και στη μεταμόσχευση περιφερικών αρχέγονων κυττάρων η πιο σοβαρή παρενέργεια είναι η νόσος του δότη κατά του ξενιστή (Graft-Versus-Host Disease-GVHD).Όταν ο οργανισμός αναγνωρίσει ότι υπάρχουν ξένες ουσίες ή ξένα κύτταρα μέσα του επειδή δεν τα αναγνωρίζει σαν δικά του προσπαθεί να τα αποβάλει. Έτσι και στις περιπτώσεις των πιο πάνω μεταμοσχεύσεων ο οργανισμός αντιδρά και προσπαθεί να αποβάλει τα κύτταρα του δότη από τον ασθενή, δηλαδή από τον ξενιστή. Αυτή η αντίδραση, η νόσος του δότη κατά του ξενιστή μπορεί να είναι αρκετά απειλητική για τον οργανισμό ή ακόμα και για τη ζωή του ασθενή(ξενιστή).Τα συμπτώματα που παρουσιάζονται είναι εγκαύματα στα άκρα των χεριών και των ποδιών, ανορεξία, αϋπνία, πόνοι στα κόκαλα, κόπωση, ερεθισμός στο δέρμα στα μάτια. Επίσης μπορεί να επηρεάσεί και διάφορα όργανα, όπως πόνους στα έντερα που ακολουθούνται με διάρροιες ή και δυσκοιλιότητες, ψηλές μετρήσεις στα ένζυμα του συκωτιού, ταχυπαλμίες, μυϊκοί σπασμοί σε όλο το σώμα. Σε μερικές περιπτώσεις παρουσιάζεται και παραλήρημα και προσωρινή απώλεια μνήμης.

Για να μπορέσει ο οργανισμός να αποδεκτή το καινούργιο μόσχευμα, χορηγούνται φάρμακα, πολλές φορές σε μορφή χαπιών. Μετά τη μεταμόσχευση ο μυελός χρειάζεται 3-4 εβδομάδες για να αρχίσει να λειτουργεί και να παράγει υγιή κύτταρα του αίματος. Σε περίπτωση επιπλοκών ο μυελός μπορεί να ξεκινήσει να λειτουργεί και ξαφνικά να σταματήσει, τότε ίσως να χρειαστεί να ξαναγίνει μεταμόσχευσή μυελού των οστών και αυτό μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο για τη ζωή του ασθενή. Αφού ο μυελός ξεκινήσει να λειτουργεί κανονικά. Τότε ο ασθενής χρειάζεται 2-3 μήνες, εάν δεν υπάρχουν επιπλοκές για να βγει από το νοσοκομείο.

Μετά το τέλος της θεραπείας και την ίαση, ο ασθενής πρέπει να προσέχει για περίοδο 1-2 χρόνια από μολύνσεις και ιώσεις, επειδή ο οργανισμός του χρειάζεται χρόνο για να δυναμώσει μετά από την ασθένεια και τις θεραπείες που έτυχε.

Τι σημαίνει υποτροπή λευχαιμίας;
Υποτροπή λευχαιμίας είναι η επανεμφάνιση της λευχαιμίας μετά τη θεραπεία. Η νόσος μπορεί να επανεμφανιστεί στο μυελό των οστών, στο κεντρικό νευρικό σύστημα ή στους όρχεις αν πρόκειται για αγόρι ή και συνδυασμό των πιο πάνω.
Η υποτροπή μπορεί να εμφανιστεί μετά τη θεραπεία μέσα σε διάστημα 5 χρόνων. Συνήθως όμως αν εμφανιστεί, εμφανίζεται τα 2 πρώτα χρόνια.
Η αντιμετώπιση της απαιτεί ισχυρότερη θεραπεία ή ακόμα και αλλογενή μεταμόσχευση.
Η υποτροπή συμβαίνεί μόνο σε μερικές περιπτώσεις.

Πως είναι η ζωή του ασθενή μετά την ίαση;
Μετά την ίαση ο ασθενής θα πρέπει να προσέχει για μια περίοδο 1-2 χρόνια, από ιώσεις, μολύνσεις και κρυολογήματα. Επειδή οι θεραπείες είναι αρκετά δυνατές, ο οργανισμός εξασθενεί και χρειάζεται χρόνο για να επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα λειτουργίας του και να μπορέσει να προστατεύει τον οργανισμό, όπως οι υγιείς άνθρωποι. Να αποφεύγονται οι κλειστοί χώροι με πολύ κόσμο, γιατί είναι πιο εύκολο να μεταφερθούν τα μικρόβια. Όταν ο ασθενής ασθενήσει θέλει πιο πολύ χρόνο να θεραπευτεί από ένα υγιή άνθρωπο, γιατί ο οργανισμός του ακόμα είναι εξασθενημένος, ακόμα και για ένα απλό κρυολόγημα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει άλλες επιπλοκές στον οργανισμό, όπως πνευμονία. Για αυτό το λόγο ο ασθενής είναι σημαντικό να σκέφτεται πρώτα τη δική του υγεία και μετά όλα τα άλλα. Πρέπει να έχει ένα πλούσιο διαιτολόγιο με βιταμίνες και πρωτεΐνες. Να ξεκουράζεται και να μην ταλαιπωρείται. Να ασχολείται με δραστηριότητες που τον ευχαριστούν και τον κάνουν να νιώθει ωραία.

Αφού περάσει αυτή η περίοδος, τότε ο ασθενής δεν είναι πλέον ασθενής, αλλά ένας υγιής άνθρωπος, που μπορεί να ασχοληθεί με όποια δραστηριότητα θέλει. Μπορεί να φοιτήσει να εργαστεί, να ασκηθεί και να φτιάξει οικογένεια.

Δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με προκατάληψη ή φόβο για την υγεία του, αλλά σαν ένας άνθρωπος όπως όλοι μας. Αντιθέτως μάλιστα οι άνθρωποι που ξεπέρασαν τέτοιου είδους ασθένειες έχουν γίνει πολύ δυνατοί και μπορούν και ξεπερνούν τα προβλήματα της ζωής πιο εύκολα, γιατί ξέρουν ότι δεν υπάρχει πιο μεγάλο δώρο στη ζωή από την υγεία.

Καρκίνος του δέρματος (Μελάνωμα)

Τι είναι το μελάνωμα;
Μελάνωμα Ο καρκίνος που αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα, λέγεται μελάνωμα (άλλες ονομασίες: δερματικό μελάνωμα, κακόηθες μελάνωμα). Το μελάνωμα είναι μια πάρα πολύ σοβαρή νόσος γιατί δίνει εύκολα μεταστάσεις σε άλλα όργανα του σώματος, μεσω του λεμφικού συστήματος. Αυτό το σύστημα αποτελείται από λεπτά αγγεία που σχηματίζουν δίκτυο όπως τα αιμοφόρα αγγεία, σε όλους τους ιστούς του σώματος. Τα καρκινικά κύτταρα, αποσπώνται από τον πρωτοπαθή όγκο και δια μέσου της λέμφου (του υγρού που περιέχουν τα λεμφικά αγγεία), φτάνουν στους λεμφαδένες. Ομάδες από λεμφαδένες βρίσκονται κυρίως στις μασχάλες, το λαιμό, τους βουβώνες και τη κοιλιά. Το μελάνωμα μπορεί επίσης να δώσει μεταστάσεις και μεσω του αίματος (αιματογενής διασπορά).

Πως εμφανίζεται το μελάνωμα;
Συχνά, η πρώτη ένδειξη για το μελάνωμα είναι αλλαγή στο μέγεθος, σχήμα ή χρώμα ενός σπίλου (ελιάς). Φυσιολογικά ένας σπίλος είναι ένα καφέ, σκούρο ή μαύρο σημάδι στο δέρμα. Μπορεί να είναι επίπεδος ή επηρμένος και το σχήμα μπορεί να είναι στρογγυλό ή οβάλ. Οι σπίλοι είναι συνήθως μικροί, μικρότεροι από 0,5 εκατοστό. Ένας σπίλος μπορεί να υπάρχει από τη γέννηση ή μπορεί να εμφανιστεί αργότερα, συνήθως τα πρώτα 10 χρόνια της ζωής. Πολλοί από τους σπίλους εξαφανίζονται σε μεγάλες ηλικίες. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν 10-30 σπίλους στο δέρμα τους. Η μεγάλη πλειοψηφία από αυτούς είναι τελείως ακίνδυνοι. Μια αλλαγή πάντως σε ένα σπίλο είναι σημάδι ότι θα πρέπει να επισκεφτείτε το δερματολόγο σας. Φυσικά το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί και σαν ένας καινούριος σπίλος.
Το μελάνωμα στους άνδρες εμφανίζεται συχνότερα στον κορμό, στο κεφάλι και στο λαιμό. Στις γυναίκες εμφανίζεται συνήθως στους βραχίονες και στις κνήμες. Είναι πιο συχνό στα ανοιχτόχρωμα δέρματα. Στη μαύρη φυλή και σε πολύ μελαχρινά άτομα, είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί στις παλάμες και στα πέλματα.

Ποια είναι τα αίτια του μελανώματος;
Ξέρουμε ότι η υπεριώδης (UV) ακτινοβολία του ήλιου είναι ένας παράγοντας κινδύνου που αυξάνει την πιθανότητα προσβολής από μελάνωμα. Οι άνθρωποι με κόκκινα ή ξανθά μαλλιά, μπλε μάτια και γενικά ανοιχτόχρωμοι, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν μελάνωμα. Οι μαύροι λιγότερο συχνά εμφανίζουν τη νόσο, προφανώς γιατί έχουν περισσότερη μελανίνη στο δέρμα τους που τους προστατεύει. Ο κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος είναι μεγαλύτερος σε ανθρώπους με δυσπλαστικούς σπίλους ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή σε αυτούς με μεγάλους σπίλους (ελιές).
Ρόλο παίζει επίσης και το μέρος όπου ένα άτομο ζει. Σε περιοχές με αυξημένη ηλιακή ακτινοβολία, ο κίνδυνος αυξάνεται. Έτσι, σε παγκόσμιο επίπεδο, τα μεγαλύτερα ποσοστά μελανώματος βρίσκονται στην Αυστραλία.

Πώς γίνεται η διάγνωση του μελανώματος;
Επειδή το μελάνωμα μπορεί να δώσει μεταστάσεις, η έγκαιρη διάγνωση από τον δερματολόγο, έχει μεγάλη σημασία. Η βιοψία Είναι αυτή που θα θέσει την οριστική διάγνωση. Ο όγκος αφαιρείται και εξετάζεται κάτω από το μικροσκόπιο από ένα παθολογοανατόμο. Το επόμενο βήμα είναι να καθοριστεί η έκταση ή το στάδιο του όγκου και αυτό γίνεται με τη μέτρηση του πάχους του, το βάθος στο οποίο έχει φτάσει στο δέρμα και ανάλογα με το εάν υπάρχουν μεταστάσεις στους παρακείμενους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα του σώματος. Όταν καθοριστεί το στάδιο, τότε σχεδιάζεται ανάλογα και η θεραπεία, λαμβάνοντας επί πλέον υπ’ όψιν και την ηλικία και τη γενική υγεία του ασθενή.

Έχει σημασία η έγκαιρη διάγνωση;
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι κανόνας στην ιατρική κι αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το μελάνωμα: Όσο πιο έγκαιρα διαγιγνώσκεται, τόσο πιθανότερη είναι η πλήρης ίαση. Θα πρέπει τακτικά να εξετάζετε το δέρμα σας και οποιαδήποτε αλλαγή σε σπίλο ή εμφάνιση καινούριου θα πρέπει να σας οδηγεί στο δερματολόγο σας. Ειδικότερα αυτοί που ήδη έχουν ιστορικό μελανώματος, θα πρέπει τακτικά (ανά 3 – 6 μήνες) να εξετάζονται για τη πιθανότητα υποτροπής.
Σε μερικές οικογένειες, τα μέλη έχουν μια ορισμένη κατηγορία σπίλων που λέγονται δυσπλαστικοί σπίλοι. Αυτοί εξαλλάσσονται πιο συχνά σε μελανώματα. Βρίσκονται σε μεγάλους αριθμούς (>50) και μερικοί έχουν διάμετρο >0,5 εκατοστό.

Πρόληψη
Πιστεύεται ότι μεγάλο μέρος της παγκόσμιας αύξησης του αριθμού των περιπτώσεων μελανώματος σχετίζεται με την αύξηση της χρονικής διάρκειας έκθεσης στον ήλιο. Επειδή το μελάνωμα αναπτύσσεται συνήθως στην επιφάνεια του δέρματος, μπορεί συχνά να διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο με μια ολοκληρωμένη εξέταση του δέρματος από έναν εκπαιδευμένο ιατρό. Ο τακτικός έλεγχος του δέρματος για ύποπτα σημεία, δηλωτικά της νόσου, αυξάνει την πιθανότητα διάγνωσης του μελανώματος σε πρώιμο στάδιο. Η μηνιαία αυτοεξέταση του δέρματος είναι πολύ σημαντική για τα άτομα με οποιοδήποτε από τους γνωστούς παράγοντες κινδύνου και σε τελική ανάλυση για τον καθένα.

Πώς θεραπεύεται το μελάνωμα;
Οι περισσότεροι ασθενείς αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Το μελάνωμα και ένα μέρος υγιούς δέρματος γύρω από αυτό, αφαιρούνται. Μερικές φορές τοποθετείται και ένα μόσχευμα (=κομμάτι δέρματος από άλλο σημείο που αντικαθιστά το αφαιρεθέν). Αν και οι γιατροί προσπαθούν να κάνουν όσο το δυνατό καλύτερη δουλειά, η χειρουργική αφαίρεση προκαλεί μερικές φορές την εμφάνιση ουλών.
Σε ασθενείς με μελάνωμα που έχει φτάσει σε βάθος ή έχει εξαπλωθεί, υπάρχει ο κίνδυνος της υποτροπής παρ’ όλη την αφαίρεση. Τότε, μπορεί να γίνει και η λεγόμενη υποστηρικτική θεραπεία με χημειοθεραπεία (αντικαρκινικά φάρμακα).
Επειδή τα υπάρχοντα σήμερα φάρμακα δεν είναι πολύ δραστικά σε περιπτώσεις προχωρημένης νόσου, γίνονται συνεχώς έρευνες και μελετώνται νέες θεραπείες.
Ένα καινούριο θεραπευτικό κεφάλαιο, λέγεται βιοθεραπεία και χρησιμοποιεί φυσικές ουσίες που τις παράγει ο ίδιος ο οργανισμός του ανθρώπου. Σκοπός, η ενίσχυση ή η αποκατάσταση του αμυντικού συστήματος του οργανισμού ώστε να «πολεμήσει» τη νόσο πιο αποτελεσματικά. Δύο τέτοιες ουσίες – φάρμακα, είναι η ιντερλευκίνη-2 και η ιντερφερόνη.
Μερικές φορές θα χρειαστούν και ακτινοβολίες με τις οποίες, υψηλής ισχύος ακτίνες x καταστρέφουν τη ικανότητα των καρκινικών κυττάρων να αυξάνονται και να πολλαπλασιάζονται. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται περισσότερο για την απάλυνση του πόνου.

Παρενέργειες της θεραπείας
Η ανορεξία μπορεί να αποτελέσει σοβαρό πρόβλημα για ορισμένους ασθενείς. Γι αυτό οι υποβαλλόμενοι σε θεραπείες θα πρέπει να σιτίζονται καλά. Αυτό μεταφράζεται σε πρόσληψη πολλών θερμίδων για την αναπλήρωση του βάρους και πρόληψη πολλών πρωτεϊνών για τη διατήρηση της καλής κατάστασης του δέρματος, των τριχών, των μυών και των οργάνων.

Τι πρέπει να προσέχει κανείς μετά τη θεραπεία;
Επειδή οι ασθενείς με μελάνωμα έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κι άλλου μελανώματος, θα πρέπει να εξετάζονται τακτικά από τον γιατρό τους.
Ανάλογα με το μέγεθος και την έκταση του πρωτοπαθούς όγκου, η παρακολούθηση μπορεί να περιλαμβάνει και ακτινογραφίες.

Καρκίνος του εγκεφάλου

Τι είναι ο εγκεφαλικός όγκος;
Αξονική Τομογραφία ενός εγκεφάλου που δείχνει εγκεφαλικό καρκίνο στον αριστερό βρεγματικό λοβόΈνας εγκεφαλικός όγκος, είναι οποιοσδήποτε ενδοκρανιακός όγκος που χαρακτηρίζεται απο ανεξέλεγκτη διαίρεση κυττάρων, κανονικά είτε μέσα στον εγκέφαλο, στα κρανιακά νεύρα, στις μεμβράνες που καλύπτουν τον εγκέφαλο (μήνιγγες), στο κρανίο, στο βλεννογόνο και κωνοειδή αδένα ή μπορεί να εξαπλωθεί απο κάποιον καρκίνο που εντοπίζεται σε άλλο μέρος του σώματος (μεταστατικοί όγκοι). Οι πρωτογενείς εγκεφαλικοί όγκοι στα παιδιά εντοπίζονται συνήθως στο οπίσθιο κρανιακό βόθριο και στους ενήλικες συνήθως εντοπίζονται στα εμπρόσθια εγκεφαλικά ημισφαίρια, παρόλο που μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιοδήποτε μέρος του εγκεφάλου.

Οι εγκεφαλικοί όγκοι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, σε πρωτογενείς και σε δευτερογενείς. Οι πρωτογενείς όγκοι εμφανίζονται από μόνοι τους, χωρίς να έχει γίνει μετάσταση από κάποιο άλλο μέρος του σώματος. Οι δευτερογενείς όγκοι είναι μεταστάσεις καρκίνων από διαφορετικά όργανα του σώματος.

Οι πρωτογενείς εγκεφαλικοί όγκοι αναπτύσσονται από τον ανώμαλο πολλαπλασιασμό εγκεφαλικών κυττάρων. Όγκοι μπορούν να δημιουργηθούν από τα διάφορα είδη των εγκεφαλικών κυττάρων. Είναι επίσης δυνατόν να αναπτυχθούν μεταστάσεις στον εγκέφαλο από κάποιον άλλο καρκίνο που έχει εκδηλωθεί σε διαφορετικό μέρος του σώματος. Οι δευτερογενείς αυτοί όγκοι είναι συχνότεροι από ότι οι πρωτογενείς όγκοι του εγκεφάλου. Στα παιδιά οι περισσότεροι όγκοι είναι πρωτογενείς. Στους ενήλικες συμβαίνει το αντίθετο δηλαδή οι περισσότεροι είναι μεταστάσεις καρκίνων που εκδηλώθηκαν αλλού στο σώμα.

Συμπτώματα
Τα σημεία και συμπτώματα που μπορούν να προκαλούν οι πρωτογενείς ή δευτερογενείς εγκεφαλικοί όγκοι έχουν σχέση με πολλές βασικές λειτουργίες όπως η όραση, η ακοή, η ομιλία, η μνήμη, η κίνηση, η ισορροπία, η συμπεριφορά και η ψυχική κατάσταση. Τα κυριότερα είναι τα ακόλουθα:

* Έντονος πονοκέφαλος: Ο πονοκέφαλος αυτός είναι ισχυρότερος από ότι συνήθως, επιδεινώνεται προοδευτικά, εκδηλώνεται το πρωί, εντοπίζεται πάντοτε στην ίδια περιοχή και μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, εμετούς, διπλωπία ή απώλεια όρασης.Περισσότεροι από το 50% των ασθενών με εγκεφαλικό όγκο, παρουσιάζουν πονοκέφαλους. Χειροτερεύουν με το βήχα και με την αλλαγή της θέσης του ασθενούς. Με την αύξηση του όγκου γίνονται συχνότεροι, διαρκούν περισσότερο και γίνονται ισχυρότεροι.

* Προβλήματα όρασης: Διπλωπία (ο ασθενής βλέπει διπλά), απώλεια της περιφερικής ή άλλου μέρους της όρασης.

* Δυσκολίες ομιλίας και ακοής.

* Δυσκολίες ισορροπίας: Ο ασθενής δυσκολεύεται να κρατήσει την ισορροπία του, παρουσιάζει αταξία, προβλήματα στο συντονισμό των κινήσεων του.

* Εμετοί: Ο ασθενής παρουσιάζει το πρωί όταν ξυπνά αναγούλες, εμετούς που δεν εξηγούνται από άλλους λόγους. Κάποτε οι εμετοί αυτοί μπορεί να είναι έντονοι.

* Απώλεια αίσθησης ή και κίνησης: Ο ασθενής χάνει προοδευτικά τη δυνατότητα να κινεί ή να αισθάνεται ένα μέλος του σώματός του, χέρι ή πόδι. Μπορεί επίσης να έχει μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα σε ένα μέλος του.

* Σύγχυση, δυσκολίες συγκέντρωσης.

* Αλλαγές στη συμπεριφορά.

* Σπασμοί: Οι αλλαγές στην ηλεκτρική δραστηριότητα των νευρώνων του εγκεφάλου που δημιουργεί ο όγκος, είναι αιτία σπασμών, απώλειας της συνείδησης, απώλειας ούρων ή και κοπράνων.

Σπασμοί που εμφανίζονται ξαφνικά σε ένα ενήλικα χωρίς προηγούμενο ιστορικό σπασμών ή ατυχήματος με εμπλοκή του εγκεφάλου ή άλλης ασθένειας που προκαλεί σπασμούς, πρέπει να δημιουργεί την υποψία για εγκεφαλικό όγκο. Κάποτε οι σπασμοί μπορεί να είναι το μόνο σημείο ενός εγκεφαλικού όγκου που αυξάνεται με αργό ρυθμό.

Διάγνωση
Παρόλο που δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο σύμπτωμα στους εγκεφαλικούς όγκους, η αργή ανάπτυξη νευρολογικών συμπτωμάτων και σημάδια αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης, όσο και η επιληψία σε κάποιον ασθενή με αρνητικό ιατρικό ιστορικό επιληψίας θα πρέπει να δημιουργήσουν την υποψία για εγκεφαλικό όγκο.

Η πίεση που ασκείται από τον όγκο στους υγιείς ιστούς του εγκεφάλου, το οίδημα που δημιουργείται στον εγκεφαλικό ιστό που περιβάλλει τον όγκο και η απόφραξη της κυκλοφορίας του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, δημιουργούν μια κλινική εικόνα του ασθενούς, ιδιαίτερα ανησυχητική.

Η διάγνωση συνήθως περιλαμβάνει μια πλήρη νευρολογική εξέταση, σύμφωνα με τα ευρήματα του ιατρού μπορεί να συστηθεί μια ή και παραπάνω από τις ακόλουθες εξετάσεις:
Αξονική τομογραφία.
Μαγνητική τομογραφία.
Αγγειογράφημα.
Pet Scan.
Ακτινογραφία.

Θεραπεία
Οι κακοήθεις εγκεφαλικοί όγκοι αποτελούν ένα πολύπλοκο και δύσκολο θεραπευτικό πρόβλημα. Παρά την αξιόλογη βελτίωση της αντιμετώπισης και των ποσοστών ίασης για πολλούς άλλους καρκίνους που έχουν επιτευχθεί κατά τα τελευταία 30 χρόνια, για τους καρκίνους του εγκεφάλου δυστυχώς δεν έχει παρατηρηθεί ανάλογη πρόοδος.

Οι δυσκολίες στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των εγκεφαλικών όγκων οφείλονται σε πολλούς παράγοντες. Αρχικά μέσα στον εγκέφαλο αναπτύσσονται πολλών ειδών όγκοι με διαφορετική ιστολογική μορφή. Ο τρόπος και η ταχύτητα ανάπτυξης είναι διαφορετικός για κάθε μορφή. Η μεγάλη ετερομορφία που χαρακτηρίζει τους εγκεφαλικούς όγκους παρατηρείται ακόμη και μέσα σε οντότητες της ίδιας ιστολογικής κατηγορίας. Το γεγονός αυτό αυξάνει την δυσκολία αξιολόγησής τους και σε αρκετές περιπτώσεις τη δυναμική εξέλιξής τους. Η ιατρική σήμερα διαθέτει βασικά 3 κύρια όπλα εναντίον των όγκων του εγκεφάλου:

* Τη χειρουργική
* Την ακτινοθεραπεία
* Τη χημειοθεραπεία

Ιστορικά μετά από τη διάγνωση, χρησιμοποιήθηκε στο αρχικό στάδιο η χειρουργική επέμβαση. Στη συνέχεια εφαρμόστηκε η ακτινοθεραπεία και λόγω της ανεπάρκειας των αποτελεσμάτων άρχισαν να γίνονται θεραπευτικές δοκιμές με τη χρήση της χημειοθεραπείας.

Χειρουργική. Η χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του κακοήθους όγκου, ενώ σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να αφαιρέσει την κακοήθη μάζα και να δώσει μια ριζική θεραπεία, σε πολλές άλλες περιπτώσεις έχει σοβαρούς περιορισμούς. Οι περιορισμοί της χειρουργικής επέμβασης οφείλονται στην ίδια τη φύση του εγκεφάλου και στον τρόπο με τον οποίο εξαπλώνεται και διηθεί ο καρκίνος του εγκεφάλου του διάφορους γειτονικούς και ζωτικούς εγκεφαλικούς ιστούς. Είναι αυτονόητο ότι ο νευροχειρουργός δεν μπορεί να επέμβει και να αφαιρέσει χωρίς κινδύνους όλο τον κακοήθη ιστό διότι σε πολλές περιπτώσεις διηθούνται ζωτικά κέντρα, των οποίων ο επηρεασμός θέτει σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή. Ακόμη οποιαδήποτε προσπάθεια αφαίρεσης όγκου συνοδεύεται από ένα μεγάλο κίνδυνο εγκατάστασης νέων σοβαρών και μόνιμων κινητικών, αισθητικών και διανοητικών ανωμαλιών.

Ακτινοθεραπεία. Η ακτινοθεραπεία έχει προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στην καταπολέμηση των εγκεφαλικών όγκων. Η ακτινοθεραπεία συμβάλλει στον τοπικό έλεγχο της νόσου και στην προσπάθεια εξάλειψης της ασθένειας από άλλες περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ο καρκίνος για παράδειγμα έχει τη δυνατότητα να μετακινηθεί και να εγκατασταθεί στη σπονδυλική στήλη και το νωτιαίο μυελό. Παρά την ουσιαστική βοήθεια που προσφέρει η ακτινοθεραπεία, εντούτοις δεν αρκεί για τα περισσότερα περιστατικά και μάλιστα θα πρέπει να τονίσουμε ότι για ορισμένες ηλικίες υπάρχουν προβλήματα. Συγκεκριμένα η ακτινοθεραπεία στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα ανάπτυξης του εγκεφάλου που επηρεάζουν την σωματική ανάπτυξη λόγω ενδοκρινολογικών ανωμαλιών που προκαλούνται στην υπόφυση και υποθάλαμο. Ταυτόχρονα μπορεί να μειώσει τις ικανότητες εκμάθησης των παιδιών, μπορεί να μειώσει το δείκτη νοημοσύνης τους και σε μερικές σπάνιες περιπτώσεις, είναι δυνατόν να προκαλέσει μια χρόνια εκφυλιστική και προοδευτική εγκεφαλοπάθεια που επηρεάζει τη λευκή ουσία.

Χημειοθεραπεία. Με βάση τα δεδομένα αυτά οι γιατροί προσπάθησαν να εφαρμόσουν και το όπλο της χημειοθεραπείας για να αυξήσουν τα ποσοστά επιβίωσης και ίασης των ασθενών με καρκίνο του εγκεφάλου. Δυστυχώς η χρήση της χημειοθεραπείας σε αρκετές μορφές όγκων του εγκεφάλου, δεν έδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Τα επιθετικά γλοιώματα, ψηλού βαθμού κακοήθειας θεωρούνται σαν μια από τις δυσκολότερες μορφές καρκίνου του εγκεφάλου που συνοδεύονται από πολύ φτωχή πρόγνωση. Με τα σημερινά δεδομένα, το ποσοστό επιβίωσης ασθενών με ψηλού βαθμού κακοήθη γλοιώματα, δεν ξεπερνά το 5% με 10% στα δύο χρόνια που ακολουθούν τη διάγνωση. Τα γλοιώματα είναι όγκοι που αναπτύσσονται από τον υποστηρικτικό ιστό του εγκεφάλου (νευρογλοία) και όχι από τους νευρώνες. Περιγράφονται βασικά 4 ειδών όγκοι που αποκαλούνται επίσης αστροκυτώματα. Τα αστροκυτώματα τύπου 1 και 2 θεωρούνται χαμηλού βαθμού κακοήθειας και έχουν αργή εξέλιξη με συχνή τάση σταθεροποίησης. Τα αστροκυτώματα 3 και 4 αποκαλούνται επίσης, το μεν πρώτο αναπλαστικό αστροκύτωμα το δε δεύτερο πολύμορφο γλοιοβλάστωμα. Οι όγκοι αυτοί χαρακτηρίζονται από ιστολογική ανομοιογένεια, επιθετική συμπεριφορά και πολύ άσχημη πρόγνωση. Μέχρι σήμερα οι θεραπευτικές δοκιμές που έγιναν με τη χορήγηση χημειοθεραπείας μετά από το συνδυασμό χειρουργικής επέμβασης και ακτινοθεραπείας, έδωσαν αντιφατικά αποτελέσματα όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της. Σύμφωνα με μια συνολική ανάλυση πολλών θεραπευτικών δοκιμών που έγιναν με χημειοθεραπεία, Βρετανοί ερευνητές βρήκαν ότι η χημειοθεραπεία έχει μια θετική επίδραση, έστω και εάν αυτή είναι μικρή. Συγκεκριμένα οι ερευνητές από το Medical Research Council του Λονδίνου, βρήκαν ότι η χημειοθεραπεία μειώνει τη θνησιμότητα των ασθενών με ψηλού βαθμού κακοήθειας γλοιώματα, κατά 15%. Το εύρημα αυτό είναι ελπιδοφόρο διότι δείχνει ότι κάποια από τα φάρμακα τα οποία χρησιμοποιούνται, έχουν δράση εναντίον των καρκινικών κυττάρων που αποτελούν τους όγκους αυτούς. Ή τουλάχιστο ότι κάποιες μορφές των γλοιωμάτων μπορούν να ανταποκριθούν θετικά στο θεραπευτικό αυτό όπλο.

Καρκίνος του ήπατος

Τι είναι ο καρκίνος του ήπατος;
Ανθρώπινο συκώτι Όταν ο αρχικός κακοήθης όγκος αναπτύσσεται σε κάποιο μέρος του ήπατος, ονομάζεται ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα ή κακοήθες ηπάτωμα ή πρωτοπαθής καρκίνος του ήπατος και, εάν ο όγκος στο ήπαρ προέρχεται από μεταστάσεις καρκίνου από άλλα όργανα, όπως από το παχύ έντερο, στομάχι κ.λπ., ονομάζεται μεταστατικός καρκίνος του ήπατος. Στα παιδιά παρουσιάζεται ένας άλλος τύπος καρκίνου του ήπατος, το ηπατοβλάστωμα. Παρακάτω, η συζήτησή μας αναφέρεται μόνο στο ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα των ενηλίκων.

Ποιοι θεωρούνται ως παράγοντες κινδύνου;
Ο καρκίνος του ήπατος από απόψεως συχνότητας παρουσιάζει σημαντικές διαφορές στις διάφορες γεωγραφικές περιοχές του κόσμου. Συναντάται σε υψηλή συχνότητα, π.χ., στην Κίνα, το Χονγκ Κονγκ κ.λπ. Στην Ελλάδα παρουσιάζει μέτρια συχνότητα αλλά αυτή φαίνεται να είναι μεγαλύτερη, συγκρινόμενη με εκείνη της Δυτικής και της Βόρειας Ευρώπης. Σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου, θα πρέπει να τονιστεί ότι βρίσκεται σε στενή σχέση με τη λοίμωξη από τον ιό της ηπατίτιδας Β (HBV) και της ηπατίτιδας C (HCV), δοθέντος ότι περίπου το 80% των περιπτώσεων καρκίνου του ήπατος σχετίζεται με HBV και το 10% με HCV. Υπολογίζεται ακόμη ότι το 10-20% των ασθενών με λοίμωξη από HBV θα αναπτύξουν στη ζωή τους καρκίνο του ήπατος. Η ακριβής σχέση μεταξύ HCV λοίμωξης και καρκίνου του ήπατος σήμερα ακόμη μελετάται. Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι ορισμένες παθήσεις του ήπατος, όπως η κίρρωση (προοδευτικά εξελισσόμενη χρόνια νόσος του ήπατος), παρουσιάζουν συχνότερα ανάπτυξη καρκίνου του ήπατος. Τούτο μάλιστα φαίνεται ότι ισχύει για την κίρρωση οποιασδήποτε αιτιολογίας, όπως όταν αυτή αποτελεί επακόλουθο του αλκοολισμού, αιμοχρωμάτωσης, κακής θρέψης κ.λπ. Ακόμη, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι αφλατοξίνες, μία ομάδα χημικών ενώσεων, οι οποίες είναι καρκινογόνες και υπάρχουν σε ορισμένες τροφές, όπως οι σπόροι, καλαμπόκι κ.λπ., μπορεί να συμβάλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του ήπατος.

Ποια είναι τα συμπτώματα;
Σε πρώιμο στάδιο, ο καρκίνος του ήπατος δεν προκαλεί ενοχλήσεις και, όταν υπάρχουν κάποια συμπτώματα, αυτά είναι ήπια και όχι χαρακτηριστικά της πάθησης αυτής. Όπως σε όλες τις μορφές καρκίνου, μπορεί να υπάρχει αίσθημα αδυναμίας, έκπτωση των δυνάμεων, ανορεξία, απώλεια βάρους και δεκατική πυρετική κίνηση. Όταν ο καρκίνος προχωρήσει και αυξηθεί σε μέγεθος, μπορεί να παρουσιαστεί πόνος ή βάρος στην περιοχή του ήπατος (στο πάνω δεξιό μέρος της κοιλίας), αίσθημα μάζας ή διάτασης (φούσκωμα) στην ίδια περιοχή, ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος και του λευκού μέρους των ματιών) και υπέρχρωση των ούρων (που γίνονται σαν κονιάκ). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, ανάλογα και με κάποιες παραλλαγές, τα παραπάνω σημεία και συμπτώματα είναι δυνατόν να παρατηρηθούν και σε άλλες μη κακοήθεις παθήσεις του ήπατος.

Πώς γίνεται η διάγνωση;
Καταρχήν λαμβάνεται από το γιατρό ένα λεπτομερές ιστορικό, στο οποίο αναζητούνται ενδεικτικά στοιχεία οικογενειακής προδιάθεσης στον καρκίνο γενικά και ειδικότερα στον καρκίνο του ήπατος. Επίσης αξιολογούνται εάν υπάρχουν επιβαρυντικοί παράγοντες και συμπτώματα ύποπτα για τη νόσο. Ακολουθεί προσεκτική εξέταση του ασθενούς και παραγγέλλονται ορισμένες εργαστηριακές εξετάσεις προς συγκεκριμένη κατεύθυνση για την επικύρωση ή όχι της διάγνωσης του καρκίνου. Από τις εξετάσεις αίματος, οι πιο απαραίτητες είναι οι λειτουργικές δοκιμασίες ήπατος (δείχνουν πόσο καλά λειτουργεί το ήπαρ), οι δείκτες ηπατίτιδας (αποκαλύπτουν εάν ο ασθενής πάσχει ή έχει περάσει κατά το παρελθόν και είναι φορέας ηπατίτιδας Β ή C) και οι καρκινικοί δείκτες που συχνά είναι ενδεικτικοί της παρουσίας καρκίνου του ήπατος. Από τους τελευταίους, ο πιο σημαντικός είναι ο προσδιορισμός της α-εμβρυϊκής σφαιρίνης (AFP), η οποία είναι σημαντικά αυξημένη στο 50-70% των περιπτώσεων πρωτοπαθούς καρκίνου του ήπατος. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο δείκτης αυτός μπορεί να είναι σχετικά αυξημένος και σε άλλες μορφές καρκίνου, όπως στον καρκίνο των όρχεων, του παγκρέατος, του στομάχου κ.λπ. Από τις απεικονιστικές εξετάσεις (που φωτογραφίζουν το ήπαρ), οι πιο χρήσιμες για τη διάγνωση είναι η υπαρηχοτομογραφία, η αξονική τομογραφία, η μαγνητική τομογραφία, η αγγειογραφία και το σπινθηρογράφημα του ήπατος. Καθεμία από αυτές μπορεί να αποκαλύψει μη φυσιολογικές περιοχές στο ήπαρ που είναι ενδεικτικές της παρουσίας όγκου. Η επικύρωση της παρουσίας καρκίνου, όμως, πραγματοποιείται μόνο με τη βιοψία ήπατος που μπορεί να γίνει με τη λήψη μικρού τμήματος του όγκου, είτε κατά την εγχείρηση ή με ειδική βελόνα (χωρίς εγχείρηση) ή ακόμη λαπαροσκοπικά, όταν ο όγκος βρίσκεται στην επιφάνεια του ήπατος. Το δείγμα αυτό από τον όγκο εξετάζεται στο μικροσκόπιο για την παρουσία καρκινικών κυττάρων.

Ποιες είναι οι θεραπευτικές δυνατότητες;
Η θεραπευτική τακτική εξαρτάται από το στάδιο της νόσου (δηλαδή την έκτασή της), τη βιολογική ηλικία (όχι την πραγματική αλλά την ποιότητα της υγείας για τη δεδομένη ηλικία), την κατάσταση του ήπατος (πόσο καλά λειτουργεί) και τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Ο γιατρός, ο οποίος πρέπει να είναι εξειδικευμένος στο συγκεκριμένο αντικείμενο, μπορεί να συστήσει χειρουργική θεραπεία, χημειοθεραπεία (συστηματική, δηλαδή με ενδοφλέβια χρήση φαρμάκων που διαχέονται σε όλο το σώμα ή περιοχική, δηλαδή με χορήγηση φαρμάκων με ειδικό σύστημα από την ηπατική αρτηρία που εγχέονται απευθείας μόνο στο ήπαρ σε συνδυασμό ή όχι με εμβολισμό) ή ακτινοβολία και βιολογική θεραπεία (που ενισχύει τον οργανισμό στην καταπολέμηση της νόσου με τις ίδιες τις δυνάμεις του-αυτή λέγεται και ανοσοθεραπεία). Ο γιατρός μπορεί να συστήσει επίσης το συνδυασμό δύο ή περισσότερων από τις παραπάνω θεραπευτικές δυνατότητες. Γενικώς, ο καρκίνος του ήπατος αντιμετωπίζεται δύσκολα εκτός και εάν ο όγκος είναι σχετικά μικρός και εντοπίζεται στον ένα λοβό του ήπατος αλλά, στις πιο πολλές περιπτώσεις, η διάγνωση της νόσου γίνεται σε προχωρημένο στάδιο, όταν ο καρκίνος είναι ανεγχείρητος. Η χειρουργική θεραπεία, όταν ενδείκνυται, αποτελεί τη μόνη και πιο αποτελεσματική θεραπευτική αγωγή που μπορεί να προσφέρει και μόνιμη θεραπεία. Η μεταμόσχευση του ήπατος εφαρμόστηκε κατά το παρελθόν αλλά αποδείχθηκε ότι συνήθως ο καρκίνος εμφανίζεται πάλι (υποτροπή) και σήμερα δεν συνιστάται. Όταν, η χειρουργική θεραπεία, όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν έχει θέση στην αντιμετώπιση της νόσου, εφαρμόζοντας τις άλλες μορφές θεραπείας που είναι παρηγορικού τύπου (όχι θεραπευτικές), ο ασθενής μπορεί να ανακουφιστεί από τα συμπτώματά του και να του προσφερθεί καλύτερη ποιότητα ζωής ή και ακόμη να επιμηκυνθεί ο χρόνος επιβίωσής του.

Πώς μπορεί να βελτιωθεί η πρόγνωση στον καρκίνο του ήπατος;
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί, εάν ασθενείς αυξημένου κινδύνου (φορείς ηπατίτιδας Β ή C, κιρρωτικοί οποιασδήποτε αιτιολογίας) ελέγχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα ώστε η νόσος να διαγνωστεί σε σχετικά πρώιμο στάδιο, δοθέντος ότι τότε μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική θεραπεία. Αυτό όμως που θα συμβάλει στη βελτίωση της δημόσιας υγείας και τη μείωση της συχνότητας του καρκίνου του ήπατος είναι ο συστηματικός εμβολιασμός για την πρόληψη της λοίμωξης από ηπατίτιδα Β και, ακόμη, η προφύλαξη από ηπατίτιδα C και η ενημέρωση για τις συνέπειες του αλκοολισμού που οδηγεί σε αλκοολική κίρρωση.

Καρκίνος του λάρυγγα

Τι είναι ο καρκίνος του λάρυγγα;
Λάρυγγας Ο καρκίνος του λάρυγγα είναι μια σοβαρή ασθένεια που απειλεί τη ζωή για την οποία όμως υπάρχει μια αποτελεσματική πρόληψη. Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του λάρυγγα όπως επίσης και το 90% των καρκίνων της κεφαλής και του λαιμού, οφείλονται σε γνωστούς παράγοντες που προκαλούν καρκίνο. Για το λόγο αυτό, η πρόληψη είναι δυνατή χάρις σε μια αλλαγή του τρόπου ζωής που στόχο έχει την αποφυγή της έκθεσης στους νοσηρούς καρκινογόνους παράγοντες.

Ποια είναι όμως τα συχνότερα σημεία και συμπτώματα του καρκίνου του λάρυγγα;
·Επίμονη βραχνάδα της φωνής που εγκαθίσταται προοδευτικά
·Δυσκολία στην κατάποση
·Επίμονος πόνος στο λαιμό ή πόνος που εκδηλώνεται κατά την κατάποση
·Πόνος στο αυτί
·Εμφάνιση μάζας στο λαιμό
·Αλλαγές στη φωνή

Ποιες είναι οι κυριότερες αιτίες που προκαλούν τον καρκίνο του λάρυγγα;
Το κάπνισμα: Περισσότεροι από 95% των ασθενών που προσβάλλονται από καρκίνο του λάρυγγα, είναι καπνιστές. Το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο διότι δημιουργεί μεταλλάξεις στα γονίδια των κυττάρων του βλεννογόνου του αναπνευστικού συστήματος. Επίσης μειώνει το σύστημα άμυνας του οργανισμού με αποτέλεσμα αυτό να μη μπορεί να καταπολεμά νεοεμφανιζόμενα καρκινικά κύτταρα. Οι πιθανότητες κάποιου καπνιστή να αναπτύξει καρκίνο του λάρυγγα αυξάνονται όχι μόνο από το πόσο καπνίζει αλλά και από τη συνολική χρονική διάρκεια για την οποία καπνίζει.
Το αλκοόλ: Το αλκοόλ είναι ένας παράγοντας που ευνοεί την ανάπτυξη του καρκίνου του λάρυγγα. Στην πραγματικότητα το αλκοόλ δρα σε συνέργια με τον καπνό και μεγεθύνει τις αρνητικές του επιδράσεις. Τα άτομα τα οποία καπνίζουν και πίνουν αλκοόλ έχουν πολύ περισσότερο κίνδυνο για καρκίνο του λάρυγγα παρά το απλό άθροισμα και των δύο κινδύνων μαζί.
Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων: Ο ιός αυτός (HPV) έχει συσχετισθεί με την γένεση του καρκίνου του λάρυγγα.
Ο αμίαντος: Ο αμίαντος, όπως και για άλλους καρκίνους, θεωρείται ένας παράγοντας που ευνοεί την ανάπτυξη του καρκίνου λάρυγγα.
Η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση: Η πάθηση αυτή που χαρακτηρίζεται από την επιστροφή όξινου περιεχομένου του στομαχιού προς τον οισοφάγο και κάποτε προς το λάρυγγα, θεωρείται ότι δυνατόν να συμβάλλει στη γένεση του καρκίνου του λάρυγγα.
Τα άτομα που παρουσιάζουν αλλαγές στη φωνή, επίμονη βραχνάδα, πρέπει να ζητούν συμβουλή από το γιατρό τους. Αυτό γίνεται ακόμη πιο επιτακτικό εάν υπάρχουν στα άτομα αυτά, παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα και ψηλή κατανάλωση αλκοόλ.

Καρκίνος του μαστού

Τι είναι ο καρκίνος του μαστού;
Όγκος στον μαστό Ο καρκίνος του μαστού είναι μία νόσος, στην οποία καρκινικά (κακοήθη) κύτταρα εντοπίζονται στους ιστούς του μαστού. Κάθε μαστός έχει 15 με 20 λοβούς, οι οποίοι αποτελούνται από λοβία. Οι λοβοί και τα λοβία συνδέονται με λεπτούς σωλήνες που ονομάζονται πόροι. Ο πιο κοινός τύπος καρκίνου είναι ο καρκίνος των πόρων και εντοπίζεται στα κύτταρα των πόρων. Υπάρχει και ο τύπος του καρκίνου που εντοπίζεται στους λοβούς
ή τα λοβία και απαντάται πιο συχνά και στους δύο μαστούς από ότι άλλα είδη καρκίνου.
Ο φλεγμονώδης καρκίνος του μαστού είναι ένας λιγότερο συνηθισμένος τύπος καρκίνου
και τα συμπτώματά του συμπεριλαμβάνουν αίσθημα καύσου, ερυθρότητα και οίδημα.

Λίγα λόγια για την ανατομία του στήθους
Ο γυναικείος μαστός αποτελείται κυρίως από λιπώδη και συνδετικό ιστό. Κάθε μαστός χωρίζεται σε 15 με 20 τμήματα (λοβούς), τα οποία διαιρούνται περαιτέρω σε μικρότερα τμήματα, τα λοβίδια. Τα λοβίδια είναι δομές που περιέχουν μικρούς γαλακτοπαραγωγούς αδένες. Αυτοί εκκρίνουν γάλα μέσα σε ένα πολύπλοκο σύστημα μικροσκοπικών σωληνίσκων -τους γαλακτοφόρους πόρους-, οι οποίοι τελικά συλλέγουν το γάλα σε μία ‘δεξαμενή’ που εντοπίζεται ακριβώς κάτω από τη θηλή του μαστού.

Ποια είναι τα αίτια του καρκίνου του μαστού;
Τα αίτια των περισσότερων τύπων καρκίνου του μαστού παραμένουν άγνωστα. Δεν υπάρχει κανένας σίγουρος τρόπος πρόληψης της νόσου. Όμως, πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η έγκαιρη διάγνωσή της συνδυάζεται με μεγάλη πιθανότητα πολύ καλής τελικής έκβασης.

Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης της νόσου
Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, οι οποίοι ξεφεύγουν από το δικό σας έλεγχο και για τους οποίους δεν μπορείτε να κάνετε κάτι. Οι γυναίκες, για παράδειγμα, έχουν 100πλάσια πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε σύγκριση με τους άνδρες. Επίσης, η ηλικία αντιπροσωπεύει έναν από τους κύριους προδιαθεσικούς παράγοντες. Ποσοστό μεγαλύτερο του 80% παρατηρείται σε γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών. Όσες είναι μικρότερες των 30 ετών σπανίως προσβάλλονται, αποτελώντας περίπου το 1,5% των περιστατικών. Όμως εκτός από τα παραπάνω υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού και οι οποίοι μπορεί να αποφευχθούν, όπως η σωστή διατροφή, η άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος κ.ά.

Παρακάτω αναφέρονται εν συντομία οι κύριοι προδιαθεσικοί παράγοντες:
* Ακτινοβόληση θώρακα. Πρόκειται για το μόνο παράγοντα με αποδεδειγμένη άμεση συσχέτιση με τον καρκίνο του μαστού.
* Γενετική προδιάθεση για τη νόσο. Αντιστοιχεί στο 5-10% των περιπτώσεων.
* Οικογενειακό ιστορικό, δηλαδή εμφάνιση της νόσου σε συγγενή πρώτου βαθμού (μητέρα, κόρη ή αδελφή).
* Ατομικό ιστορικό προηγούμενου καρκίνου μαστού. Αυξάνει τις πιθανότητες προσβολής και του άλλου μαστού.
* Η λευκή φυλή. Τα άτομα της λευκής φυλής προσβάλλονται συχνότερα από αυτά των άλλων φυλών.
* Εμμηναρχή (εμφάνιση πρώτης εμμηνορρυσίας) σε μικρή ηλικία, δηλαδή πριν από το 12ο έτος.
* Εμμηνόπαυση πριν από το 50ό έτος.
* Απουσία τεκνοποίησης ή τεκνοποίηση για πρώτη φορά μετά τα 30 χρόνια.
* Πιθανότατα η μακροχρόνια χρήση -πάνω από δέκα έτη- θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης, αν και αυτό δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά.
* Πιθανότατα η χρήση από του στόματος χορηγούμενων αντισυλληπτικών δισκίων.
* Η λήψη μεγάλης ποσότητας αλκοόλ.
* Η ζωή σε βιομηχανικές περιοχές και ο σύγχρονος τρόπος ζωής και εργασίας, αν και οι ακριβείς παράγοντες παραμένουν αδιευκρίνιστοι.
* Το κάπνισμα.
* Η παχυσαρκία και η πλούσια σε λίπη διατροφή, σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή και την έλλειψη άσκησης.
* Συγγενείς γυναικών που παρουσίασαν καρκίνο και στους δύο μαστούς.
* Επανειλημμένη εμφάνιση στην ίδια οικογένεια στο παρελθόν καρκίνου μαστού ή ωοθηκών.
* Λήψη οιστρογόνων τουλάχιστον 5 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση.

Να θυμάστε ότι όλες οι γυναίκες κινδυνεύουν να εμφανίσουν τη νόσο, άσχετα με το αν έχουν αυτούς τους προδιαθεσικούς παράγοντες ή όχι. Στα δύο τρίτα των ασθενών από καρκίνο του μαστού δεν υπάρχει ιστορικό γνωστού προδιαθεσικού παράγοντα!

Ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να σας κινητοποιήσουν
Θα πρέπει να φροντίζετε με επιμέλεια να εξετάζετε το στήθος σας σε μηνιαία βάση. Είναι προτιμότερο να το κάνετε περίπου την πέμπτη με έβδομη ημέρα μετά την περίοδο, δηλαδή όταν οι μαστοί δεν είναι οιδηματώδεις και επώδυνοι λόγω του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου (ΠΕΣ).

Εστιάστε την προσοχή σας στα παρακάτω:
* Ψηλάφηση όζου (μικρής στρογγυλής μάζας) στο μαζικό αδένα.
* Πιθανή ανίχνευση εκκρίματος από τη θηλή, αιμορραγία από τη θηλή ή μεταβολές του χρώματος και των διαστάσεων της θηλής.
* Πρήξιμο του στήθους.
* Μικρά οζίδια στην περιοχή της μασχάλης.
* Οποιαδήποτε μεταβολή του δέρματος του μαστού, όπως ερυθρότητα ή πτυχώσεις.

Αν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω, επιβάλλεται να ζητήσετε τη συμβουλή του γιατρού σας το συντομότερο δυνατόν.

Αυτοεξέταση των μαστών

Η αυτοεξέταση των μαστών αποτελεί την πρώτη και βασική μέθοδο προληπτικής εξέτασης των μαστών και μπορεί να γίνει πολύ απλά στο σπίτι από την ίδια την γυναίκα. Όλες οι γυναίκες από την ηλικία των 20 ετών πρέπει να μάθουν να κάνουν σωστά αυτοεξέταση στους μαστούς τους.

ΒΗΜΑ 1ο


Ξεκινήστε κοιτάζοντας τους μαστούς σας στον καθρέφτη.
Ελέγχουμε το μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα. Οι δύο μαστοί πρέπει να είναι συμμετρικοί και ομοιόμορφοι.
Σημεία που χρειάζονται διερεύνηση:
• Εισολκή δέρματος ή θηλής
• Δέρμα σαν «φλοιός πορτοκαλιού»
• Ερυθρότητα
• Διόγκωση
• Αποβολή υγρού ή αίματος από την θηλή
• Διαγραφή των φλεβών κάτω από το δέρμα

ΒΗΜΑ 2ο


Σηκώστε τα χέρια και παρατηρείστε για τα ίδια σημεία

Ακολούθως πιέστε και τις δύο θηλές και ελέγξτε άν υπάρχει αποβολή υγρού από αυτές

Το υγρό αυτό μπορεί να είναι γαλακτώδες, κίτρινο ή αίμα

ΒΗΜΑ 3ο


Ξαπλώστε και εξετάσετε τους μαστούς κάνοντας μικρές κυκλικές κινήσεις με τις άκρες των δακτύλων σας, μέχρι να καλύψετε όλη την έκταση του κάθε μαστού. Ακολουθείστε πορεία από πάνω προς τα κάτω και από έξω προς τα μέσα.
Προσπαθείστε να αισθανθείτε οποιαδήποτε μάζα στο εσωτερικό του μαστού.
Το δεξί χέρι εξετάζει τον αριστερό μαστό και το αντίθετο.

ΒΗΜΑ 4ο


Ακολουθείστε την ίδια διαδικασία με τα ίδια βήματα σε όρθια θέση

Πολλές γυναίκες αισθάνονται καλύτερα τον μαστό τους όταν το δέρμα είναι υγρό και γλιστερό, έτσι προτιμούν να κάνουν αυτό το στάδιο της αυτοεξέτασης όταν κάνουν μπάνιο

Πώς μπορείτε να αποφύγετε ή να εντοπίσετε εγκαίρως μία ύποπτη βλάβη
Μηνιαία αυτοεξέταση μαστού: η ανίχνευση σε αρχικό στάδιο μπορεί να σώσει τη ζωή σας. Αυτός είναι και ο λόγος που οι οδηγίες των γυναικολόγων προτείνουν τη μηνιαία αυτοεξέταση του μαστού και την ετήσια κλινική εξέταση από ειδικό γιατρό.

Μαστογραφία: μετά την ηλικία των 40 ετών, η μηνιαία αυτοεξέταση θα πρέπει να συνδυάζεται με ετήσιο έλεγχο με μαστογραφία. Στην περίπτωση γυναικών με ιστορικό παραγόντων αυξημένου κινδύνου ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού σε συγγενή πρώτου βαθμού, ο ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία θα πρέπει να ξεκινά περίπου δέκα χρόνια νωρίτερα από την ηλικία διάγνωσης του καρκίνου στη συγγενή πρώτου βαθμού.

Γυμναστική: σύμφωνα με τα στοιχεία πολλών μελετών φαίνεται ότι η τακτική άσκηση βοηθά στην αποτροπή της εμφάνισης της νόσου.

Δίαιτα: υποστηρίζεται, χωρίς όμως να έχει αποδειχθεί επιστημονικά, ότι η υγιεινή διατροφή αντιπροσωπεύει άλλον έναν παράγοντα πρόληψης του καρκίνου του μαστού. Μάλιστα υπάρχουν φρούτα και λαχανικά, όπως τα μπρόκολα, τα λαχανάκια Βρυξελλών και οι ντομάτες, που ενδέχεται να έχουν προστατευτική δράση. Επίσης έχει αναφερθεί πιθανή ευεργετική δράση ορισμένων βιταμινών, όπως της βιταμίνης Α ή της βιταμίνης D.

Αποφυγή της παχυσαρκίας: ο περιορισμός της αύξησης του βάρους μόνο κατά ένα με δύο κιλά μετά το 18ο έτος της ζωής φαίνεται πως προστατεύει από τη μετεμμηνοπαυσιακή εμφάνιση καρκίνου του μαστού.

Θηλασμός: βάσει στοιχείων που προκύπτουν από μελέτες, ο θηλασμός για περισσότερους από τέσσερις μήνες συνδυάζεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Φαίνεται ότι η φύση έχει προνοήσει με κάποιο τρόπο, ώστε όσο περισσότερο θηλάζετε τόσο να αυξάνεται η προστασία σας.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Α.ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Επεμβάσεις διατήρησης του μαστού

Ογκεκτομή – Αποτελεί αποδεκτή μέθοδο αντιμετώπισης για ορισμένες περιπτώσεις καρκίνων του μαστού, συνήθως όμως πρέπει να συμπληρώνεται με ακτινοθεραπεία στον υπόλοιπο μαστό, με σκοπό να καταστραφούν κάποια καρκινικά κύτταρα που πιθανόν υπάρχουν εκεί

Η τεταρτεκτομή είναι μια άλλη μορφή επέμβασης με διατήρηση του μαστού και σημαίνει ότι θα αφαιρεθεί το 1/4 του μαστού που περιέχει τον όγκο.
Όποια μορφή περιορισμένης εκτομής κι αν επιλεγεί, πρέπει να εξασφαλίζεται ότι ο όγκος θα αφαιρεθεί σε υγιή όρια (αριστερή εικόνα).

A. Καρκινικά κύτταραB. Υγιής ιστόςC. Χρωστική στα όρια της εκτομής

Μαστεκτομή

Υπάρχουν διαφόρων ειδών επεμβάσεις που ονομάζονται μαστεκτομές. Όλες προϋποθέτουν την αφαίρεση ολόκληρου του αδένα του μαστού.

Υποδόριος μαστεκτομή – εφαρμόζεται όταν υπάρχει προοπτική για αποκατάσταση του μαστού με κάποια μέθοδο επανορθωτικής πλαστικής χειρουργικής. Προϋπόθεση να αφαιρείται πάντα η θηλή του μαστού και να μην διηθείται το δέρμα από τον καρκίνο
Α. Το τμήμα δέρματος που αφαιρείται μαζί με την θηλή
Β. Η έκταση του αδένα που αφαιρείται

Απλή μαστεκτομή – Αφαιρείται ολόκληρος ο μαστός χώρις να γίνει λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης. Πιθανόν να αφαιρεθούν κάποιοι λεμφαδένες (επιπέδου Ι) οι οποίοι βρίσκονται πολύ κοντά στον μαστό
Α. Μαστός
Β. Λεμφαδένες επιπέδου Ι
C. Λεμφαδένες επιπέδου ΙΙ
D. Λεμφαδένες επιπέδου ΙΙΙ

Τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή
– Είναι η συχνότερα εφαρμοζόμενη μέθοδος μαστεκτομής. Γίνεται αφαίρεση όλου του μαστού και λεμφαδενικός καθαρισμός μασχάλης επιπέδων Ι και ΙΙ

Ριζική μαστεκτομή – Αφαιρείται όλος ο μαστός, γίνεται πλήρης λεμφαδενικός καθαρισμός και αφαιρούνται και οι μύες του θώρακα κάτω από τον μαστό. Έχει καταργηθεί καθώς έχει τα ίδια αποτελέσματα με την τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή. Χρησιμοποιείται μόνο όταν ο καρκίνος έχει διηθήσει τους μύες του πρόσθιου θωρακικού τοιχώματος

Β. ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η χημειοθεραπεία εφαρμόζεται σε ορισμένες ασθενείς που χειρουργήθηκαν για καρκίνο του μαστού, μετά την μαστεκτομή, ανάλογα με τα αποτελέσματα της ιστολογικής εξέτασης.
Έχει σαν σκοπό να “αποστειρώσει” τον οργανισμό και να σκοτώσει κάποια καρκινικά κύτταρα που πιθανόν έχουν ξεφύγει από τον μαστό και κυκλοφορούν στο υπόλοιπο σώμα, χωρίς να είναι εμφανή.
Τα σύγχρονα χημειοθεραπευτικά φάρμακα είναι πολύ ασφαλή και αποτελεσματικά, ενώ υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αποφευχθούν κάποιες ανεπιθύμητες παρενέργειες όπως το χάσιμο των μαλλιών.


Η χημειοθεραπεία γίνεται συνηθέστερα από έναν υποδόριο καθετήρα (port-cath) που τοποθετείται κάτω από το δέρμα του θώρακα και δεν είναι εμφανής.
Ο καθετήρας αυτός διοχετεύει τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα σε μία μεγάλη φλέβα του σώματος, την υποκλείδιο φλέβα

Η ορμονοθεραπεία αποτελεί μια άλλη μορφή θεραπείας που εφαρμόζεται σε συνδυασμό με τις άλλες μεθόδους.
Μετά την εκτομή του ο όγκος ελέγχεται στο εργαστήριο για την παρουσία επάνω στα καρκινικά κύτταρα ορμονικών υποδοχέων.
Εάν υπάρχουν τέτοιοι υποδοχείς τότε χρησιμοποιούμε συγκεκριμένα φάρμακα που τους μπλοκάρουν και σταματούν τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων.

Καρκινικά κύτταρα με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς (Α)

Το φάρμακο (Β) που συνδέεται με τους υποδοχείς και τους μπλοκάρει

Γ. ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η ακτινοθεραπεία είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και στοχευμένη θεραπεία με την οποία καταστρέφονται υπολειπόμενα καρκινικά κύτταρα μετά το χειρουργείο.
Με την ακτινοθεραπεία επιτυγχάνεται μείωση των υποτροπών της νόσου στον μαστό που έχει διατηρηθεί κατά 50-66%.
Η ακτινοθεραπεία κατά κανόνα δεν μας χρησιμεύει όταν γίνεται ολική μαστεκτομή, εκτός εξαιρέσεων.

Να θυμάστε
* Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού συνδυάζεται πολύ συχνά με πολύ καλή έκβαση (90% πενταετής επιβίωση, αν γίνει η διάγνωση σε αρχικό στάδιο) και βέβαια μπορεί να σώσει τη ζωή σας.
* Μην εφησυχάζετε επειδή δεν έχετε επιβαρημένο οικογενειακό ιστορικό ή πιστεύετε πως δεν ανήκετε στην ομάδα υψηλού κινδύνου. Πρέπει να είστε έτοιμες και ενημερωμένες για παν ενδεχόμενο.
* Μην αμελείτε τη μηνιαία αυτοεξέτασή σας και μη φοβάστε να κάνετε μαστογραφία. Πρόκειται για ασφαλή και εύκολη στη διεξαγωγή απεικονιστική μέθοδο, η οποία μάλιστα ανιχνεύει έναν όγκο τουλάχιστον δύο χρόνια νωρίτερα από τη στιγμή που θα είναι δυνατή η ψηλάφησή του.
* Τέλος, δεν χρειάζεται να τρομοκρατηθείτε αν εντοπίσετε κάποιον όζο στο μαστό σας. Ο μαστός προσβάλλεται και από άλλα καλοήθη νοσήματα και εκτός αυτού θα πρέπει να γνωρίζετε ότι μεγάλο ποσοστών των όγκων δεν είναι κακοήθεις.

Η ψυχραιμία και η σωστή ενημέρωση θα αποτελέσουν τους καλύτερους συμβούλους για την αντιμετώπιση αυτής της δύσκολης κατάστασης. Δεν υπάρχει λόγος να φοβάστε να μάθετε για τον καρκίνο του μαστού. Τα περισσότερα μηνύματα είναι ενθαρρυντικά και καθησυχαστικά. Το σημαντικότερο που πρέπει να θυμάστε για τον καρκίνο του μαστού είναι ότι η καλύτερη προφύλαξη είναι η έγκαιρη ανίχνευση!

Καρκίνος των νεφρών

Τι είναι ο καρκίνος των νεφρών;
Νεφρά Το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου των νεφρών στους ενήλικες. Αποτελεί περίπου το 85% όλων των καρκίνων που μπορούν να εμφανιστούν στον ενήλικα. Από το σύνολο των καρκίνων που εκδηλώνονται στους ενήλικες το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα αποτελεί το 2%.
Το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα είναι συχνότερο στους άνδρες παρά στις γυναίκες. Για κάθε 2 άνδρες που προσβάλλονται από το καρκίνο αυτό, προσβάλλεται μία γυναίκα.
Η συχνότερη ηλικία εκδήλωσης της νόσου είναι μεταξύ 50 και 70 ετών. Από 25% έως 33% των ασθενών έχουν μεταστάσεις όταν γίνεται η αρχική διάγνωση. Σε περίπου 2% των περιπτώσεων χωρίς κληρονομικό ιστορικό, η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί και στους 2 νεφρούς ταυτόχρονα.

Ποια είναι τα αίτια του καρκίνου των νεφρών;
Οι κυριότεροι παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα είναι:
1. Αύξηση της ηλικίας
2. Φύλο: Η νόσος είναι συχνότερη στους άνδρες
3. Έκθεση στον αμίαντο και στο κάδμιο
4. Υπερβολικό βάρος και παχυσαρκία
5. Χρόνια αιμοκάθαρση
6. Κληρονομικά, γενετικά σύνδρομα: Οικογενειακής μορφής νεφροκυτταρικό καρκίνωμα, ασθένεια von Hippel – Lindau, ασθένεια οζώδους σκλήρυνσης.

Η παχυσαρκία και το υπερβολικό βάρος αυξάνουν τουλάχιστον κατά δύο φορές τον κίνδυνο για καρκίνο των νεφρών.

Ποια είναι η πρόγνωση για τον καρκίνο των νεφρών;
Η πρόγνωση των ασθενών με νεφροκυτταρικό καρκίνωμα, εξαρτάται από το στάδιο κατά τη διάγνωση. Όσο πιο νωρίς στην εξέλιξη της νόσου γίνει η διάγνωση, τόσο πιο καλή είναι η πρόγνωση.
Η πρόγνωση σε ασθενείς με μεταστάσεις είναι πολύ πιο δύσκολη σε σύγκριση με ασθενείς που κατά τη διάγνωση έχουν μικρότερους όγκους περιορισμένους στους νεφρούς.
Το μέγεθος του καρκίνου κατά τη διάγνωση παίζει επίσης ρόλο στην πρόγνωση. Μεγαλύτερο μέγεθος σχετίζεται με μεγαλύτερη επιθετικότητα και περισσότερες πιθανότητες μετάστασης. Όταν το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα δεν μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά, η πρόγνωση στα 5 χρόνια είναι πολύ φτωχή, με επιβίωση της τάξης του 2%.

Καρκίνος του οισοφάγου

Τι είναι ο οισοφάγος;
Οισοφάγος Ο οισοφάγος είναι ένα σωληνωτό όργανο που αρχίζει από τον φάρυγγα στον τράχηλο (τραχηλική μοίρα του οισοφάγου), διανύει όλη την θωρακική κοιλότητα έμπροσθεν της σπονδυλικής στήλης (θωρακική μοίρα) και καταλήγει στο στομάχι (κοιλιακή μοίρα).
Λόγω της εκτεταμένης και δυσπρόσιτης ανατομικής του θέσης, η χειρουργική αντιμετώπιση των νόσων του, και κυρίως η εξαίρεση και αντικατάστασή του, αποτελεί μια πολύπλοκη χειρουργική επέμβαση, η οποία πρέπει να γίνεται από χειρουργό ιδιαίτερα έμπειρο στη γενική χειρουργική, στη χειρουργική θώρακα και στη χειρουργική του τραχήλου, και σε κέντρο ειδικό στην αντιμετώπιση των παθήσεων του οισοφάγου.

Η συχνότερα εμφανιζόμενη από τις παθήσεις του οισοφάγου είναι ο καρκίνος. Ο καρκίνος του οισοφάγου, η συχνότητα του οποίου αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, αποτελεί σοβαρή νόσο και θα πρέπει να αναγνωρίζεται έγκαιρα και να αντιμετωπίζεται από γιατρούς με εξειδίκευση στη νόσο αυτή.

Αίτια και προδιαθεσικοί παράγοντες καρκίνου του οισοφάγου
Παρότι η αιτιολογία του καρκίνου του οισοφάγου είναι άγνωστη, οι παρακάτω καταστάσεις προδιαθέτουν στην ανάπτυξή του:
α) αχαλασία οισοφάγου.

β) εγκαύματα οισοφάγου.

γ) γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση-οισοφαγίτιδα-οισοφάγος Barret.

δ) εκκολπώματα οισοφάγου.

ε) κάπνισμα και αλκοόλ.

στ) άλλες σπάνιες καταστάσεις: σιδηροπενική δυσφαγία (σύνδρομο Plummer Vinson), συγγενής τύλωση.

Συμπτώματα καρκίνου του οισοφάγου
Η δυσκαταποσία, αρχικά στις στερεές τροφές και εν συνεχεία η πλήρης απόφραξη, είναι το κυριότερο σύμπτωμα των οισοφαγικών όγκων, αλλά δυστυχώς εμφανίζεται καθυστερημένα όταν ήδη το νεόπλασμα βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.

Συμπτώματα που πρέπει να βάζουν σε υποψία τον ασθενή για να ζητήσει έγκαιρα ιατρική βοήθεια είναι: αίσθημα πίεσης κατά μήκος του οισοφάγου ή αίσθημα πληρότητας ή ενόχλησης στην οπισθοστερνική περιοχή.

Επίσης τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, οπισθοστερνικός καύσος -αναγωγή γαστρικού περιεχομένου- εισροφήσεις, πρέπει αμέσως να διερευνώνται για να προληφθούν καταστάσεις που δυνατόν να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Διάγνωση καρκίνου του οισοφάγου
Το βασικότερο διαγνωστικό εργαλείο για τον καρκίνο του οισοφάγου είναι η γαστροοισοφαγοσκόπηση με βιοψία της βλάβης. Η οισοφαγογραφία, η αξονική τομογραφία και το διοισοφάγιο υπερηχογράφημα βοηθούν επίσης στη διάγνωση και στη σταδιοποίηση της νόσου.

Θεραπεία καρκίνου του οισοφάγου
Η αντιμετώπιση και θεραπεία του καρκίνου του οισοφάγου εξαρτάται από την εντόπιση και έκταση της νόσου (καρκίνος άνω -μέσου- κάτω τριτημορίου και καρδιοοισοφαγικής συμβολής), και από τον ιστολογικό τύπο της βλάβης (αδενοκαρκίνωμα ή καρκίνος από πλακώδες επιθήλιο) και συνίσταται σε χειρουργική θεραπεία, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή συνδυασμό των μεθόδων αυτών.

Η χειρουργική θεραπεία ως η βασική μέθοδος αντιμετώπισης του καρκίνου του οισοφάγου, περιλαμβάνει την αφαίρεση του οισοφάγου μαζί με τον όγκο και την αντικατάστασή του με άλλο τμήμα του πεπτικού σωλήνα: ολόκληρο στομάχι -γαστρικός σωλήνας (το καλύτερο και συχνότερα χρησιμοποιούμενο μόσχευμα) -παχύ έντερο- λεπτό έντερο.

Η εγχείρηση της οισοφαγεκτομής μπορεί να γίνει με διάφορες προσπελάσεις (κοιλιακή -θωρακική – θωρακοκοιλιακή) και τεχνικές. Η τεχνική που πιστεύουμε ότι υπερτερεί των άλλων τεχνικών και μπορεί να εφαρμοστεί στο 90% περίπου των ασθενών με καρκίνο οισοφάγου είναι η οισοφαγεκτομή χωρίς θωρακοτομή και η αντικατάσταση του οισοφάγου με γαστρικό σωλήνα.

Η μέθοδος αυτή εμφανίζει πολλά πλεονεκτήματα όσον αφορά στην μετεγχειρητική πορεία και στις μετεγχειρητικές επιπλοκές των ασθενών χωρίς να μειονεκτεί από τις εκτεταμένες θωρακικές προσπελάσεις. Αποφεύγοντας την θωρακοτομή ελαττώνονται σημαντικά οι μετεγχειρητικές επιπλοκές και η θνητότητα.

Η εγχείρηση της οισοφαγεκτομής χωρίς θωρακοτομή σε ειδικευμένα κέντρα διαρκεί 2-2 ½ ώρες και το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών εξέρχεται από το Νοσοκομείο σε 7-8 ημέρες.

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι σε ειδικευμένα κέντρα χειρουργικής οισοφάγου η θνητότητα από τις εγχειρήσεις ολικής οισοφαγεκτομής και αντικατάσταση του οισοφάγου δεν πρέπει να υπερβαίνει το >5%.

Συμπερασματικά, ο καρκίνος του οισοφάγου είναι μια πολύ επικίνδυνη νόσος που συνήθως δεν διαγιγνώσκεται έγκαιρα. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή αντιμετώπιση της και για την αύξηση της πενταετούς επιβίωσης των ασθενών αυτών είναι η πρώιμη διάγνωση της νόσου και η σωστή και αποτελεσματική χειρουργική θεραπεία, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μόνο σε εξειδικευμένα κέντρα.

Καρκίνος των όρχεων

Τι είναι ο καρκίνος των όρχεων;
Όρχεις Ο καρκίνος των όρχεων προσβάλλει τους νέους άντρες. Τα καλά νέα είναι ότι αν ανιχνευθεί εγκαίρως, θεραπεύεται σε ποσοστό που φτάνει το 90%. Τα ακόμα καλύτερα, ότι οι ασθενείς συνήθως μπορούν να διατηρήσουν την σεξουαλική και αναπαραγωγική ικανότητά τους.
Σχεδόν όλοι οι καρκίνοι των όρχεων χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στους σεμινωματώδεις (σεμινώματα) και τους μη σεμινωματώδεις. Άλλες μορφές καρκίνων στους όρχεις, όπως τα σαρκώματα και τα λεμφώματα, είναι εξαιρετικά σπάνιες.

Η περίπτωση του Λανς Άρμστρονγκ…
Ο διάσημος ποδηλάτης Λανς Άρμστρονγκ διαγνώσθηκε με προχωρημένο καρκίνο των όρχεων το 1996, όταν ήταν μόλις 24 ετών. Παρά την εντυπωσιακή νίκη του Λανς στον ποδηλατικό γύρο της Γαλλίας το 1999, τρία χρόνια μετά από την θεραπεία στην οποία υποβλήθηκε, γεγονός παραμένει ότι η νόσος – που προσβάλλει κυρίως τους νεαρούς άνδρες – αντιμετωπίζεται πολύ καλύτερα στα αρχικά της στάδια – όταν, δηλαδή, ο όγκος είναι ακόμα περιορισμένος στον όρχι στον οποίο αναπτύχθηκε.
Ο Λανς είχε αγνοήσει τα αρχικά συμπτώματα του καρκίνου του, και όταν έγινε η διάγνωση η νόσος είχε εξαπλωθεί στην κοιλιά, στους πνεύμονες και στον εγκέφαλό του. Πέρα από την εγχείρηση που γίνεται στις τόσο προχωρημένες μορφές καρκίνου των όρχεων, απαιτείται και εντατική χημειοθεραπεία, η οποία συχνά έχει έντονες παρενέργειες.
Ο Λανς είναι ένας από τους πολύ τυχερούς ασθενείς που όχι μόνον επιζούν του μεταστατικού καρκίνου, αλλά ζουν διατηρώντας ανέπαφη την σωματική κατάστασή τους. Λίγοι ήταν αυτοί που περίμεναν ότι θα συμμετάσχει σε τόσους ποδηλατικούς γύρους της Γαλλίας έκτοτε – πόσο μάλλον να τους κερδίσει και να αποχωρήσει από την ενεργό δράση στο ζενίθ της καριέρας του.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Ο μοναδικός καλά τεκμηριωμένος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο των όρχεων είναι η κρυψορχία. Κατ’ αυτήν, οι όρχεις των νεογέννητων αγοριών παραμένουν στο εσωτερικό της κοιλιάς ή στον βουβωνικό πόρο και για να έρθουν στην φυσιολογική τους θέση πρέπει να γίνει χειρουργική επέμβαση ή ορμονική θεραπεία. Διεθνείς μελέτες έχουν δείξει πως τα αγόρια με κρυψορχία έχουν πενταπλάσιες έως δεκαπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο των όρχεων.
Υπάρχουν, βέβαια, διάφοροι άλλοι παράγοντες που πιστεύεται πως μπορεί να ευνοούν την ανάπτυξη του καρκίνου των όρχεων, αλλά δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί πλήρως. Ορισμένες μελέτες λ.χ. έχουν υποδηλώσει ότι τα αγόρια που γεννιόνται από μητέρες ηλικίας άνω των 35 ετών έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο των όρχεων – το ίδιο και τα αγόρια που γεννιόνται από παχύσαρκες μητέρες επειδή έχουν εκτεθεί σε μεγαλύτερες ποσότητες οιστρογόνων (ορμόνες γυναικείου φύλου) στην προγεννητική ζωή τους. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι πιθανοί παράγοντες κινδύνου είναι η βουβωνοκήλη, το χαμηλό βάρος κατά την γέννηση, ο καθιστικός τρόπος ζωής, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των όρχεων, η έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες κατά την εργασία, η έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες (καύσωνα ή δριμύ ψύχος), καθώς και η λοίμωξη με τον ιό του AIDS. Πάντως, οι συσχετίσεις του καρκίνου των όρχεων με αυτούς τους παράγοντες είναι πολύ ασθενέστερες απ’ ότι με την κρυψορχία.

Ποια είναι τα συμπτώματα;
Οι περισσότεροι όγκοι στους όρχεις γίνονται πρώτα αντιληπτοί από τους ίδιους τους ασθενείς, είτε τυχαία είτε στη διάρκεια μιας αυτοεξέτασης όρχεος. Συνήθως αντιλαμβάνονται ένα ογκίδιο με μέγεθος φασολιού (μπορεί βέβαια να είναι και πολύ μεγαλύτερο), το οποίο σπανίως προκαλεί πόνο. Άλλα ύποπτα συμπτώματα είναι η διόγκωση του όρχεως, το αίσθημα βάρους σε αυτόν ή η αιφνίδια συσσώρευση υγρού στο όσχεο, ένας περίεργος πόνος στο κάτω μέρος της κοιλιάς ή στην βουβωνική χώρα ή ακόμα και διόγκωση ή ευαισθησία στο στήθος. Σε τέτοια περίπτωση, η ιατρική συμβουλή είναι απαραίτητη διότι και άλλα νοσήματα μπορούν να προκαλέσουν ανάλογη συμπτωματολογία αλλά μόνον ένας γιατρός μπορεί να εξακριβώσει που ακριβώς οφείλονται.

Πώς γίνεται η διάγνωση του καρκίνου των όρχεων;
Οι γιατροί χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους για να διαγνώσουν τον καρκίνο των όρχεων. Η εξέταση του ασθενούς (κλινική εξέταση) συχνά αποκλείει άλλες πιθανές αιτίες, ενώ με ένα υπερηχογράφημα στο όσχεο μπορεί εύκολα και ανώδυνα να εντοπιστεί ένας πιθανός όγκος. Το αν, όμως, είναι καλοήθης ή κακοήθης μπορεί να εξακριβωθεί μόνον με βιοψία, η οποία απαιτεί εκτομή ολόκληρου του όρχεος.
Οι γιατροί αφαιρούν ολόκληρο τον όρχι και όχι μόνο τμήμα του διότι αν υπάρχει καρκίνος, μια τομή στην εξωτερική στοιβάδα του όρχεος θα μπορούσε να επιτρέψει την τοπική εξάπλωση της νόσου. Επιπλέον, η αφαίρεση του όρχεος μπορεί να αποτρέψει την μελλοντική ανάπτυξη ενός άλλου όγκου.

Ποια είναι η θεραπεία του καρκίνου των όρχεων;
Καμιά θεραπεία δεν είναι κατάλληλη για όλους τους πάσχοντες από καρκίνο των όρχεων. Τα σεμινώματα και οι μη σεμινωματώδεις καρκίνοι είναι διαφορετικοί στην τάση τους να εξαπλώνονται, στον τρόπο με τον οποίο εξαπλώνονται και στην απόκρισή τους στην ακτινοθεραπεία. Συνεπώς, συχνά απαιτούνται διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις, τις οποίες οι γιατροί επιλέγουν με βάση το είδος του καρκίνου και το στάδιό του.
Για τα σεμινώματα η θεραπεία μπορεί να είναι απλή χειρουργική εκτομή του όρχεος, αλλά ενδέχεται να χρειασθούν και ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία. Εν τούτοις, σπάνια είναι απαραίτητη και η χειρουργική εκτομή των σύστοιχων λεμφαδένων, διότι ακόμα και αν έχει εξαπλωθεί σε αυτούς ο καρκίνος, είναι εξαιρετικά ευάλωτοι στην ακτινοθεραπεία.
Αν και οι περισσότεροι μη σεμινωματώδεις καρκίνοι δεν διαγιγνώσκονται σε πρώιμα στάδια, όσοι είναι περιορισμένοι στον όρχι μπορεί να μην χρειασθούν άλλη θεραπεία πέρα από την χειρουργική αφαίρεσή του.

Καρκίνος των οστών

Γενικά
Οστά Οι περισσότεροι όγκοι είναι καλοήθεις. Σε μερικές όμως σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να είναι κακοήθεις.
Ο καρκίνος των οστών μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Παράλληλα διάφοροι καρκίνοι που αναπτύσσονται σε άλλα όργανα ή ιστούς του σώματος έχουν τη δυνατότητα να κάνουν μεταστάσεις στα οστά.
Οι λόγοι για τους οποίους δημιουργείται ένας όγκος στα οστά δεν είναι γνωστοί με ακρίβεια. Ο όγκος σχηματίζεται όταν μια ομάδα από κύτταρα αρχίζουν και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα. Σαν αποτέλεσμα το κόκαλο αδυνατίζει και μπορεί να πάθει πιο εύκολα κατάγματα.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τον πόνο που συχνά τη νύκτα χειροτερεύει. Υπάρχουν και όγκοι που δε συνοδεύονται από πόνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να υπάρχει γενικευμένη αδυναμία του ασθενούς και κούραση.
Σε αριθμό περιπτώσεων οι όγκοι των οστών προκαλούν μείωση των λειτουργικών ικανοτήτων μιας άρθρωσης ή γενικά του ασθενούς και συνοδεύεται από μειονεξίες. Επίσης ο καρκίνος των οστών είναι δυνατόν να προκαλέσει θάνατο.
Ο καρκίνος των οστών και των αρθρώσεων, προσβάλλει συχνότερα τους άνδρες παρά τις γυναίκες. Ορισμένες μορφές καρκίνου των οστών είναι συχνότερες στους εφήβους.

Μορφές καρκίνου των οστών
Οστεοσάρκωμα: Είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου των οστών. Συνήθως προσβάλλει παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες, στις ηλικίες από 10 εως 25 ετών. Εντοπίζεται στα οστά γύρω από το γόνατο, στο μηρό, στην κνήμη, στο βραχίονα και σε άλλα οστά του σώματος. Στους ηλικιωμένους μπορεί να παρουσιαστεί σε συσχετισμό με την ασθένεια του Paget.

Χονδροσάρκωμα: Αναπτύσσεται στους χόνδρους και προσβάλλει κυρίως ενήλικες από 50 εώς 60 ετών. Εντοπίζεται στο άνω μέρος της κνήμης, στη λεκάνη και στον ώμο.

Το σάρκωμα του Ewing’s: Ο καρκίνος αυτός προσβάλλει παιδιά και εφήβους. Εκδηλώνεται συνήθωςστις ηλικίες μεταξύ 10 και 20 ετών. Είναι πιθανόν ο καρκίνος αυτός να αρχίζει από ανώριμα κύτταρα του μυελού των οστών. Εντοπίζεται συνήθως στο άνω μέρος της κνήμης, στο βραχίονα, στις πλευρές και στη λεκάνη.

Η εμφάνιση ενός όγκου στα οστά επιβάλλει την εξέταση από τον γιατρό. Το ιστορικό της εμφάνισης της μάζας όπως επίσης και το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό του ασθενούς δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για τον προσδιορισμό του είδους του συγκεκριμένου όγκου.
Η κλινική εξέταση θα συμπληρωθεί από απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Οι αναλύσεις αίματος και ούρων μπορούν να μας δώσουν πληροφορίες σε σχέση με μια γενικευμένη νόσο που έχει επηρεάσει και τα οστά. Επίσης μπορεί να δώσει ενδείξεις κατά πόσο ο καρκίνος των οστών έχει επηρεάσει άλλα συστήματα του οργανισμού.

Η βιοψία είναι η εξέταση που είναι καθοριστική για τη διάγνωση. Κατά τη βιοψία λαμβάνονται μικρά τεμάχια από τον όγκο. Αυτό μπορεί να γίνει με βελόνα ή με χειρουργική επέμβαση.
Η ιστολογική εξέταση του δείγματος της βιοψίας, επιτρέπει την αναγνώριση του είδους του συγκεκριμένου όγκου. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που παρουσιάζονται δυσκολίες στην κατάταξη των όγκων των οστών και για το λόγο αυτό συχνά χρειάζονται και δεύτερες γνώμες από άλλα εξειδικευμένα κέντρα.

Η αντιμετώπιση του καρκίνου των οστών χρειάζεται μια ομάδα από ειδικούς γιατρούς. Η συνεργασία μεταξύ του ογκολόγου, του ακτινολόγου, του χειρούργου και του ορθοπεδικού είναι απαραίτητη για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τον ασθενή. Ο στόχος της θεραπείας είναι η ίαση από τον καρκίνο, η διατήρηση των σωματικών ικανοτήτων, η αποφυγή ακρωτηριασμών και η διατήρηση μιας καλής ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Η αντιμετώπιση είναι διαφορετική εάν πρόκειται για έναν όγκο που είναι εντοπισμένος. Στις περιπτώσεις που έχει παρουσιάσει μεταστάσεις η αντιμετώπιση είναι δυσκολότερη.

Τρόποι θεραπείας
Χειρουργική επέμβαση: Η αφαίρεση του όγκου και όλων των καρκινικών κυττάρων είναι ο πρωταρχικός στόχος της χειρουργικής επέμβασης. Η επέμβαση αυτή είναι προτιμότερο να γίνεται από εξειδικευμένους χειρούργους στον τομέα αυτό.
Οι ακρωτηριασμοί σήμερα είναι δυνατόν να αποφευχθούν στις περισσότερες περιπτώσεις. Η συντηρητική προσέγγιση συνδυάζεται με την τοποθέτηση μεταλλικών ή βιολογικών οστικών προσθέσεων.

Χημειοθεραπεία: Χρησιμοποιείται για την εξάλειψη των καρκινικών κυττάρων τα οποία βρίσκονται στον πρωτογενή όγκο ή σε άλλα μέρη του σώματος. Συχνά δίνεται χημειοθεραπεία πριν από τη χειρουργική επέμβαση για να μειωθεί το μέγεθος του όγκου και για να καταπολεμηθούν καρκινικά κύτταρα που έχουν μετακινηθεί σε άλλα μέρη του σώματος. Η χημειοθεραπεία που δίνεται πριν μπορεί να συνεχιστεί και μετά από τη χειρουργική επέμβαση.

Ακτινοθεραπεία: Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται στους όγκους που είναι ευαίσθητοι σε ψηλές δόσεις ακτινοβολίας.

Μετά το πέρας της θεραπείας για όγκο των οστών επιβάλλεται τακτική παρακολούθηση. Επειδή υπάρχει ο κίνδυνος υποτροπής της ασθένειας είναι σημαντικό να ανιχνευθεί έγκαιρα η επανεμφάνιση του όγκου είτε στην πρωτογενή εστία ή κάπου αλλού στο σώμα (πνεύμονες, οστά).

Καρκίνος της ουροδόχου κύστεως

Γενικά
Ουροδόχος κύστηΟ καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι μια από τις πιο συχνές ασθένειες που αντιμετωπίζουν οι ουρολόγοι. Οι περισσότεροι καρκίνοι της ουροδόχου κύστης είναι καρκινώματα του μεταβατικού επιθηλίου και σπάνια προέρχονται από τα τοιχώματα της κύστεως όπως τα λειώματα, λειομυοσαρκώματα ή το συνδετικό ιστό, όπως τα ινώματα, ινομυοσαρκώματα κ.λ.π.

Εμφανίζονται υπό δύο κυρίως μορφές: χαμηλής διαφοροποίησης επιφανειακοί όγκοι και υψηλής διαφοροποίησης διηθητικός καρκίνος.

Επιδημιολογία
1)Συχνότητα εμφάνισης.
Η ουροδόχος κύστη είναι ο πιο συχνός τόπος εμφάνισης καρκίνων του ουροποιητικού συστήματος. Στους άντρες, είναι ο τέταρτος κατά σειρά συχνότερος καρκίνος μετά τον καρκίνο του προστάτη, του πνεύμονα και του παχέος εντέρου, θεωρούμενος υπαίτιος για το 10 τοις εκατό όλων των περιπτώσεων καρκίνου. Στις γυναίκες, είναι η όγδοη κατά σειρά πιο συχνή αιτία καρκίνου, και υπολογίζεται στο 4 τοις εκατό του συνόλου των καρκίνων.

2) Θνησιμότητα-Φύλο και Φυλή.
Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι η τέταρτη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο στους άντρες, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα, του προστάτη και του παχέος εντέρου, με ποσοστό που ανέρχεται στο 5 τοις εκατό των θανάτων από καρκίνο στους άντρες. O καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι υπαίτιος για το 3 τοις εκατό περίπου του συνόλου θανάτων από καρκίνο στις γυναίκες. Τα ποσοστά θνησιμότητας στους λευκούς (6 τοις εκατό για τους άντρες και 1,7 τοις εκατό για τις γυναίκες) είναι συγκρίσιμα με αυτά των μαύρων (4,2 τοις εκατό στους άνδρες και 2,4 τοις εκατό στις γυναίκες).

Σε ασθενείς με εντοπισμένους όγκους, το ποσοστό επιβίωσης 5 ετών είναι 88 τοις εκατό για τους λευκούς σε σύγκριση με 74 τοις εκατό για τους μαύρους. Σε ασθενείς με τοπικούς όγκους, το ποσοστό επιβίωσης 5 ετών είναι 44 τοις εκατό για τους λευκούς και 30 τοις εκατό για τους μαύρους. Σ’ αυτούς με απομακρυσμένες μεταστάσεις, το ποσοστό επιβίωσης 5 ετών είναι 9 τοις εκατό για τους λευκούς και 8 τοις εκατό για τους μαύρους. Γενικά, τα ποσοστά θνησιμότητας από τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης είναι γύρω στο 20 τοις εκατό ως προς την συχνότητα εμφάνισης της νόσου, το οποίο υποδεικνύει ότι οι περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο της ουροδόχου κύστης καταλήγουν από άλλα αίτια.

Μετά την δεκαετία του 1950, ο ρυθμός εμφάνισης καρκίνου της ουροδόχου κύστης αυξάνεται σταθερά. Η βελτίωση των διαγνωστικών τεχνικών και η αυξημένη διαθεσιμότητα των τεχνικών αυτών συνέβαλαν στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου. Παρατηρείται σταθερή μείωση των ποσοστών θνησιμότητας από καρκίνο της ουροδόχου κύστης κατά το ίδιο χρονικό διάστημα. Η μείωση των ποσοστών θνησιμότητας οφείλεται κυρίως σε αύξηση των περιπτώσεων που η διάγνωση γίνεται στα αρχικά στάδια της νόσου αλλά επίσης, ως ένα βαθμό, και πιο αποτελεσματικές θεραπείες.

3) Ηλικία.
Θεωρείται γενικά νόσος των ηλικιωμένων με μέση ηλικία διάγνωσης τα 67 με 70 έτη. Οι νεώτεροι ασθενείς φαίνεται να έχουν καλύτερη πρόγνωση γιατί παρουσιάζουν πιο συχνά επιφανειακούς, χαμηλής διαφοροποίησης, καρκίνους. Όλοι οι ασθενείς πρέπει να υποβάλλονται σε θεραπεία βάσει του σταδίου και της διαφοροποίησης της νόσου, ανεξάρτητα από την ηλικία τους.

4) Τοπικές και εθνικές διαφορές.
Η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου της ουροδόχου κύστης αναφέρεται ότι είναι 30 με 50 τοις εκατό υψηλότερη στις βόρειες περιοχές των Ηνωμένων πολιτειών απ’ ότι στις νότιες. Είναι υψηλότερη στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Αγγλία απ’ ότι στην Ιαπωνία και την Φιλανδία. Στην Χαβάη, η συχνότητα εμφάνισης είναι διπλάσια στον λευκό πληθυσμό απ’ ότι στους Ιάπωνες. Υψηλά ποσοστά καρκίνου της ουροδόχου κύστης έχουν αναφερθεί επίσης στους Εβραίους.

Αιτιολογία
1)Επαγγελματική έκθεση σε χημικές ουσίες.
Tα χρώματα ανιλίνης, που εισήχθησαν στα μέσα του 19ου αιώνα για τη χρώση των υφασμάτων, είναι καρκινογόνα του ουροθηλίου. Άλλες χημικές ουσίες που έχει αποδειχθεί ότι προξενούν καρκίνο της ουροδόχου κύστης είναι η 2-ναφθυλαμίνη, το 4-αμινοδιφαινύλιο(ξενυλαμίνη), το 4-νιτροφαινύλιο, το 4,4-διαμινοδιφαινύλιο και το 2-αμινο-1-ναφθαλ, τα αέρια της καύσης και η αιθάλη από τα κάρβουνα, καθώς επίσης, ενδεχομένως, οι χλωριωμένοι αλειφατικοί υδρογονάνθρακες.

Υπολογίζεται ότι γύρω στο ένα τέταρτο με ένα τρίτο των καρκίνων της ουροδόχου κύστης στις Ηνωμένες Πολιτείες οφείλονται σε επαγγελματική έκθεση. Η λανθάνουσα περίοδος μπορεί να διαρκέσει περί τα 40 με 50 έτη, αλλά μια πιο εντατική έκθεση στο καρκινογόνο μπορεί να μειώσει τη διάρκεια της λανθάνουσας περιόδου.

2)Κάπνισμα.
H συχνότητα εμφάνισης της νόσου στους καπνιστές είναι τετραπλάσια απ’ ότι στους μη καπνιστές. Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου συσχετίζεται με τον αριθμό των τσιγάρων, την διάρκεια του καπνίσματος, και το βαθμό εισπνοής του καπνού. Εκτιμάται ότι το ένα τρίτο των περιπτώσεων καρκίνου της ουροδόχου κύστης μπορεί να οφείλονται στο κάπνισμα.

3)Κατανάλωση καφέ και τσαγιού.
Η κατανάλωση καφέ έχει ενοχοποιηθεί σε ορισμένες, αλλά όχι σε όλες τις μελέτες, όσον αφορά την αιτιολογία του καρκίνου της ουροδόχου κύστης.

4)Κατάχρηση αναλγητικών.
H κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων του αναλγητικού φαινακετίνης, που έχει χημική δομή ανάλογη με τις βαφές ανιλίνης, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης του καρκινώματος του μεταβατικού επιθηλίου της νεφρικής πυέλου και της κύστης.

5)Συνθετικά γλυκαντικά.
Mεγάλες δόσεις συνθετικών γλυκαντικών ουσιών, περιλαμβανομένης της σακχαρίνης και της κυκλαμάτης, έχει αποδειχθεί ότι προξενούν καρκίνο της ουροδόχου κύστης σε πειραματικές μελέτες με τρωκτικά.

6)Χρονία κυστίτιδα.
Η χρόνια κυστίτιδα παρουσία ουρηθρικών καθετήρων ή λίθων συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρκινώματος των πλακωδών κυττάρων της κύστης. Το 2 έως δέκα τοις εκατό των παραπληγικών με μακροχρόνια χρήση ουρηθρικών καθετήρων αναπτύσσουν καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Το 80 τοις εκατό των περιπτώσεων αυτών είναι καρκίνος του πλακώδους επιθηλίου.

7)Ακτινοβολία της πυέλου.
Οι γυναίκες που υπεβλήθησαν σε ακτινοθεραπεία για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας έχουν διπλάσια έως και τετραπλάσια πιθανότητα εμφάνισης καρκινώματος του μεταβατικού επιθηλίου της ουροδόχου κύστης.

8)Κυκλοφωσφαμίδη.
Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία με κυκλοφωσφαμίδη έχουν έως και εννεαπλάσια πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Ο μεταβολίτης του Cytoxan στα ούρα, η ακρολεΐνη, πιστεύεται ότι ευθύνεται για την αιμορραγική κυστίτιδα και τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης.

9)Ενδογενείς Μεταβολίτες της Τρυπτοφάνης.
Oι ασθενείς με καρκίνο της ουροδόχου κύστης αναφέρεται ότι έχουν αυξημένα επίπεδα μεταβολιτών της τρυπτοφάνης. Τα υψηλά επίπεδα έχει αναφερθεί ότι σχετίζονται με την πιθανότητα υποτροπής του όγκου.

Σε μελέτες αποδεικνύεται ότι οι ενδογενείς μεταβολίτες της τρυπτοφάνης δεν συμβάλλουν σε σημαντικό βαθμό στην ανάπτυξη καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Ωστόσο, ο συνδυασμός της τρυπτοφάνης με το 2-ακετυλαμινοφθορίδιο ή της τρυπτοφάνης με μία δίαιτα πτωχή σε πυριδοξίνη προκάλεσε καρκίνο της ουροδόχου κύστης σε πειραματόζωα.

10)Κληρονομικότητα.
Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για μια κληρονομική αιτιολογία στις περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Έχουν υπάρξει αναφορές εμφάνισης καρκίνου της ουροδόχου κύστης σε οικογένειες .Μία εναλλακτική εξήγηση για την εμφάνιση του καρκίνου σε οικογένειες μπορεί να είναι η έκθεση στους ίδιους περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Δύο διαφορετικά σχήματα γενετικής επίδρασης έχουν προταθεί για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης: ένα αυτοσωμικό επικρατές σχήμα που ευθύνεται για μικρό αριθμό περιπτώσεων κι ένα πολυπαραγοντικό, πολυγονικό σχήμα όπου ενέχονται γενετικές και περιβαλλοντικές αλληλεπιδράσεις.

Συμπτώματα
Το πιο συχνό σύμπτωμα με το οποίο εμφανίζεται ο καρκίνος της κύστης είναι η ανώδυνη αιματουρία, ιδιαίτερα στους μη διηθητικούς όγκους. Οι διηθητικοί όγκοι συχνά προκαλούν ερεθιστικού τύπου συμπτώματα όπως συχνουρία, δυσουρία και έπειξη προς ούρηση. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν οσφυικό πόνο λόγω απόφραξης του ουρητήρα, πυελική μάζα ή συμπτώματα μεταστατικής νόσου.

Θεραπεία
Οι επιφανειακές και πρώιμες βλάβες μπορούν να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με διουρηθρική εκτομή, αλλά η επίπτωση υποτροπής είναι μεγάλη. Στους όγκους χαμηλής κακοήθειας, η ανά τακτά διαστήματα κυστεοσκόπηση με επανάληψη της εκτομής ή καυτηριασμό είναι συνήθως αρκετή. Οι όγκοι που διηθούν βαθιά το τοίχωμα της κύστης συνήθως θεραπεύονται με ριζική κυστεκτομή, οπότε και απαιτείται παράλληλη εκτροπή της ροής των ούρων. Η ακτινοθεραπεία από μόνη της μπορεί να έχει αποτελέσματα σε ορισμένες περιπτώσεις. Η συστηματική χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματική. Ορισμένοι κατ’ επιλογή επιφανειακοί όγκοι μπορούν να αντιμετωπιστούν με επανειλημμένες εγχύσεις στην κύστη χημειοθεραπευτικών παραγόντων, όπως είναι η θειοτέπα, η μιτομυκίνη C και η δοξορουβικίνη. Η θεραπεία με εγχύσεις BCG (Bacille Calmette-Guerin) έχει αποδειχθεί επίσης πολύ αποτελεσματική για τον έλεγχο επιφανειακού καρκινώματος της ουροδόχου κύστης. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες του BCG είναι τα τοπικά ερεθιστικά κυστικά ενοχλήματα. Συχνά είναι ακόμη τα ήπια συστηματικά ενοχλήματα με δεκατική πυρετική κίνηση και μυαλγίες. Όταν υπάρξει υψηλός και επίμονος πυρετός για περισσότερο από 24 ώρες έως 48 ώρες και/ή σοβαρά συστηματικά ενοχλήματα, συνιστάται η αντιφυματική θεραπεία. Η ακριβής επιλογή της θεραπευτικής προσέγγισης, η δοσολογία και τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα χρειάζονται περαιτέρω αξιολόγηση, σε συνδυασμό πάντοτε με το ιατρικό ιστορικό, την βιολογική κατάσταση και τις προσωπικές επιλογές του ασθενούς.

Καρκίνος του παγκρέατος

Τι είναι το πάγκρεας;
Πάγκρεας Το πάγκρεας είναι ένας μεγάλος αδένας που βρίσκεται μέσα στην κοιλία και πίσω από το στομάχι. Έχει μήκος περίπου 15cm και σχήμα αποπλατυσμένου αχλαδιού. Το διογκωμένο τμήμα του λέγεται κεφαλή, το στενότερο είναι η ουρά και το μεσαίο τμήμα ονομάζεται σώμα. Ο αδένας αυτός έχει δύο κύριες λειτουργίες :
1. Παράγει ένα υγρό που περιέχει ένζυμα και βοηθά στην πέψη (χώνεψη) των τροφών (εξωκρινής μοίρα).
2. Παράγει αρκετές ορμόνες (ειδικές ουσίες), στις οποίες περιλαμβάνεται και η ινσουλίνη, που βοηθούν τον οργανισμό να αποθηκεύσει ενέργεια από τις τροφές και να ρυθμίσει το σάκχαρο του αίματος (ενδοκρινής μοίρα).
Το υγρό με τα ένζυμα αποχετεύεται στην αρχή του εντέρου (δωδεκαδάκτυλο), ενώ οι ορμόνες μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος και διαχέονται σε όλο το σώμα.

Τι είναι ο καρκίνος του παγκρέατος;
Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι από τις σοβαρότερες μορφές καρκίνου. Είναι η τέταρτη συχνότερη αιτία θανάτων λόγω καρκίνου παρά το γεγονός ότι αποτελεί μόνο 2% του συνόλου των καρκίνων που εκδηλώνονται κάθε χρόνο.
Το σώμα αποτελείται από κύτταρα διαφόρων τύπων, τα οποία αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού. Ο πολλαπλασιασμός τους ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες αλλά μερικές φορές κάποια κύτταρα πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα χωρίς να χρειάζεται. Στο μέρος αυτό, όπου αναπτύσσεται επιπλέον ιστός, προκαλείται τοπικά διόγκωση (όγκος). Οι όγκοι μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις. Οι καλοήθεις όγκοι δεν είναι καρκίνοι και, όταν αφαιρεθούν, δεν ξαναπαρουσιάζονται. Ακόμη τα κύτταρα των όγκων αυτών δεν μεταφέρονται σε άλλα μέρη του σώματος με τα υγρά του οργανισμού ώστε να προκαλέσουν εκεί την ανάπτυξη νέων όγκων (μεταστάσεις). Αντίθετα, οι κακοήθεις όγκοι είναι καρκίνοι, τα κύτταρά τους είναι παθολογικά και πολλαπλασιάζονται άναρχα, προκαλώντας βλάβες στους γύρω από τον όγκο ιστούς. Επιπλέον, τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να περάσουν στα υγρά του οργανισμού (π.χ., αίμα ή λέμφος) και να μεταφερθούν σε άλλα όργανα σε διάφορα μέρη του σώματος, προκαλώντας εκεί την ανάπτυξη νέων όγκων (μεταστατικοί όγκοι) που είναι ίδιοι με τον αρχικό όγκο από τον οποίο προήλθαν.

Ο καρκίνος του παγκρέατος, ειδικότερα, συνήθως ξεκινά από τους πόρους και τα κύτταρα του αδένα που παράγουν το παγκρεατικό υγρό με τα ένζυμα (καρκίνος της εξωκρινούς μοίρας ή καρκίνος του παγκρέατος) και αρκετά σπανιότερα από τα κύτταρα του αδένα που παράγουν τις ορμόνες (καρκίνος της ενδοκρινούς μοίρας ή κακόηθες νησιδίωμα). Ο καρκίνος της ενδοκρινούς μοίρας έχει πολύ καλύτερη πρόγνωση (δηλαδή πιθανότητες θεραπείας και επιβίωσης) από εκείνον της εξωκρινούς μοίρας, στον οποίο αναφερόμαστε εδώ.

Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος;
Η ανίχνευση και διάγνωση της νόσου παρουσιάζουν δυσκολίες διότι:
1. Στα αρχικά στάδια δεν υπάρχουν αξιοσημείωτα σημεία ή συμπτώματα.
2. Τα συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος όταν υπάρχουν, είναι παρόμοια με αυτά πολλών άλλων ασθενειών.
3. Η ανατομική θέση του παγκρέατος, βαθιά στην κοιλιά, πίσω από το στομάχι, το λεπτό έντερο, το συκώτι, τη σπλήνα, τη χοληδόχο κύστη, δεν ευκολύνει τη διάγνωση.
4. Οι εξετάσεις που χρειάζονται για τη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος δεν είναι εύκολες.

Για τους λόγους αυτούς, η διάγνωση καρκίνου του παγκρέατος σπάνια γίνεται στα αρχικά στάδια. Επίσης η νόσος έχει την τάση να κάνει μεταστάσεις νωρίς στην εξέλιξη της.
Δυστυχώς πολλές φορές όταν γίνει η διάγνωση, ανακαλύπτεται ότι η νόσος έχει διηθήσει λεμφαδένες, αιμοφόρα αγγεία και άλλους ιστούς ή όργανα. Οι όγκοι αυτοί, συχνά δεν μπορούν να αφαιρεθούν. Όμως η ολική χειρουργική αφαίρεση του καρκίνου παγκρέατος, είναι η μόνη ελπίδα ίασης.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος;
Ο καρκίνος παγκρέατος θεωρείται ως «σιωπηλή νόσος» διότι αρχικά δεν προκαλεί συμπτώματα. Με την αύξηση του όγκου τα συμπτώματα εμφανίζονται:
1. Πόνος στο πάνω μέρος της κοιλιάς και της πλάτης.
2. Ίκτερος με κίτρινη χροιά του δέρματος, των ματιών, τα ούρα χρώματος σκούρου καφέ και τα κόπρανα άχρωμα: Εάν ο όγκος επεκταθεί σε σημείο που να αποφράσσει τα χοληφόρα αγγεία, διακόπτεται η ελεύθερη ροή της χολής προς τον πεπτικό σωλήνα.
3. Αδυναμία: Τα καρκινικά κύτταρα καταναλώνουν τα θρεπτικά στοιχεία με αποτέλεσμα ο οργανισμός να στερείται βασικών στοιχείων και ενέργειας γεγονός που οδηγεί σε αδυναμία και απώλεια βάρους.
4. Ανορεξία.
5. Απώλεια βάρους: Η απώλεια βάρους προέρχεται όχι μόνο από την ανορεξία αλλά και από το γεγονός ότι το πάγκρεας δεν παράγει κανονικά τα ένζυμα που συμβάλλουν στην πέψη. Έτσι ο ασθενής δεν μπορεί να απορροφήσει τα διατροφικά στοιχεία που χρειάζεται, παρουσιάζει υποσιτισμό και χάνει βάρος.
6. Αναγούλες και εμετοί: Ο όγκος μπορεί να προκαλεί συμπίεση του πεπτικού σωλήνα στο επίπεδο του δωδεκαδάκτυλου και του λεπτού εντέρου.
7. Κατάθλιψη: Η κατάθλιψη μπορεί κάποτε να είναι το πρώτο σύμπτωμα της νόσου. Βέβαια οι περισσότερες περιπτώσεις κατάθλιψης οφείλονται σε άλλους λόγους.

Πρέπει να τονίσουμε ότι τα πιο πάνω σημεία και συμπτώματα μπορεί να προκληθούν και από άλλους λόγους. Εάν κάποιος παρουσιάζει κάποιο από αυτά, δεν σημαίνει ότι πάσχει από καρκίνο παγκρέατος. Η παρουσία τέτοιων σημείων ή συμπτωμάτων επιβάλλει εξέταση από γιατρό.

Τι προκαλεί τον καρκίνο του παγκρέατος;
Κανένας δεν γνωρίζει σήμερα τι ακριβώς προκαλεί τον καρκίνο παγκρέατος. Υπάρχουν μερικοί παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για τη νόσο.
Οι εν λόγω παράγοντες περιλαμβάνουν την αύξηση της ηλικίας (ο καρκίνος αυτός είναι συχνότερος σε άτομα άνω των 60 ετών), το άρρεν φύλο (η νόσος είναι συχνότερη στους άνδρες), το κάπνισμα, ο διαβήτης, η χρόνια παγκρεατίτιδα, το οικογενειακό ιστορικό.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι που έχουν τέτοιους παράγοντες, θα παρουσιάσουν τη νόσο. Επίσης άνθρωποι που δεν έχουν παράγοντες κινδύνου, μπορούν να προσβληθούν από τον καρκίνο αυτό.

Δυνατότητες θεραπείας
Πιθανότητες θεραπείας υπάρχουν, μόνο όταν η διάγνωση γίνει σε πρώιμο στάδιο, πριν δηλαδή επεκταθεί στους περιβάλλοντες ιστούς. Γενικά όμως, οι υπάρχουσες μέθοδοι μπορούν να βελτιώσουν και σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις την ποιότητα της ζωής, αντιμετωπίζοντας τα συμπτώματα και τις επιπλοκές της νόσου. Η θεραπευτική αγωγή στον καρκίνο του παγκρέατος περιλαμβάνει αρκετές μεθόδους, όπως τη χειρουργική, την ακτινοθεραπεία, τη χημειοθεραπεία και τη βιολογική θεραπεία (στην οποία ενισχύονται οι φυσιολογικές ικανότητες του οργανισμού για την καταπολέμηση της νόσου). Η επιλογή της θεραπευτικής αγωγής εξαρτάται από τη γενική κατάσταση του οργανισμού, τη βιολογική ηλικία και τον τύπο και την έκταση του καρκίνου (τοπικός καρκίνος ή με μεταστάσεις ). Οι παραπάνω μέθοδοι ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό.

Χειρουργική
Η χειρουργική είναι η κύρια και μόνη θεραπευτική τακτική που μπορεί, έστω και σε μικρό σχετικά ποσοστό, να προσφέρει πλήρη θεραπεία σε συνδυασμό ή όχι με χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία. Κατά την επίσκεψή σας στο γιατρό, είναι σκόπιμο να έχετε ετοιμάσει ό,τι ερωτήσεις έχετε για τη θεραπεία που πρόκειται να ακολουθηθεί και ακόμη να έχετε μαζί ένα συγγενικό ή στενό φιλικό σας πρόσωπο. Η εγχείρηση, σε πρώιμο στάδιο, όταν ο όγκος εντοπίζεται στην κεφαλή του αδένα, είναι η παγκρεατικοδωδεκαδακτυλεκτομή (εγχείρηση Whipple). Σε αυτή περιλαμβάνεται η αφαίρεση της κεφαλής του παγκρέατος, του δωδεκαδάκτυλου με τμήμα του λεπτού εντέρου, της χοληδόχου κύστεως και του μεγαλύτερου τμήματος του χοληδόχου πόρου. Παλαιότερα, συναφαιρούνταν και το ήμισυ περίπου του στομάχου -κάτι που σήμερα δεν θεωρείται σκόπιμο. Η τροποποιημένη αυτή τεχνική λέγεται “παγκρεατικοδωδεκαδακτυλεκτομή με διατήρηση του πυλωρού και του στομάχου”. Σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις, στις οποίες ο καρκίνος δεν μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως, η χειρουργική μπορεί πάλι να βοηθήσει, ιδιαίτερα όταν έχει στενέψει ή αποφραχθεί από τον όγκο ο χοληδόχος πόρος (ίκτερος) ή και το δωδεκαδάκτυλο (αδυναμία διατροφής από το στόμα, διότι η τροφή εμποδίζεται να περάσει από το στομάχι στο έντερο). Σε αυτές τις περιπτώσεις, γίνεται παράκαμψη του όγκου με τις λεγόμενες παρακαμπτήριες (by-pass) εγχειρήσεις. Η πλειονότητα των περιπτώσεων ανήκουν σε αυτή την ομάδα και με τις by-pass εγχειρήσεις εξαφανίζεται ο ίκτερος και εξασφαλίζεται η ελεύθερη δίοδος των τροφών στο έντερο. Εάν κατά τη διάγνωση υπάρχουν και μεταστάσεις, όπως, π.χ., στο ήπαρ, αντί εγχείρησης by-pass, μπορεί να ανακουφιστεί ο ασθενής από τον ίκτερο με την τοποθέτηση με το ενδοσκόπιο παρακαμπτήριου σωλήνα στο χοληδόχο πόρο. Ακτινοθεραπεία (ή ακτινοβολία) Οι ακτίνες που χρησιμοποιούνται παράγονται από ειδικά μηχανήματα και προκαλούν τοπικά βλάβη στα καρκινικά κύτταρα, τα οποία σταματούν ή εμποδίζονται να πολλαπλασιάζονται. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται μόνη ή σε συνδυασμό με τη χειρουργική ή με χημειοθεραπεία. Όταν η ακτινοβολία εφαρμόζεται συμπληρωματικά μετά τη χειρουργική εκτομή του όγκου, αυτή προσδοκά να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα που μπορεί να παραμένουν στην περιοχή της εγχείρησης και, όταν χρησιμοποιείται μόνη ή σε συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία, αποβλέπει κυρίως στην καταπολέμηση του πόνου ή άλλων προβλημάτων. Η ακτινοθεραπεία δεν απαιτεί τη νοσηλεία σε νοσοκομείο ή κλινική, διότι διαρκεί λίγα λεπτά της ώρας για πέντε ημέρες την εβδομάδα (τέσσερις με πέντε εβδομάδες) και οι παρενέργειες της αγωγής αυτής είναι μικρές.

Χημειοθεραπεία
Στη χημειοθεραπεία χρησιμοποιούνται ειδικά φάρμακα που έχουν τη δυνατότητα να καταστρέφουν καρκινικά κύτταρα και, σε αντίθεση με τη χειρουργική και την ακτινοθεραπεία που δρουν τοπικά, επειδή τα φάρμακα δίδονται ενδοφλέβια ή από το στόμα, επιδρούν σε όλον τον οργανισμό και ανάλογα με το είδος του φαρμάκου ή φαρμάκων που χορηγούνται, παρουσιάζονται παρενέργειες διαφόρου βαρύτητας. Σήμερα, υπάρχουν άλλα φάρμακα που χορηγεί ο ιατρός συμπληρωματικά, για να μειώσει ή διορθώσει αυτές τις παρενέργειες. Η χημειοθεραπεία συνήθως απαιτεί τη νοσηλεία του ασθενούς για λίγο, ανάλογα με τη γενική κατάσταση του οργανισμού και τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται. Βιολογική θεραπεία Με την αγωγή αυτή, γίνεται προσπάθεια να ενισχυθούν οι φυσιολογικές δυνάμεις του οργανισμού για την καταπολέμηση του καρκίνου ή για την προφύλαξη του οργανισμού από τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας, σε συνδυασμό με την οποία συχνά χορηγείται. Δυστυχώς, η βιολογική θεραπεία προκαλεί η ίδια αρκετές παρενέργειες, οι οποίες συνήθως σταματούν εύκολα μετά τη διακοπή της θεραπείας.

Ποια η προοπτική μετά τη θεραπεία;
Η πιο αποτελεσματική θεραπεία, όπως σε όλες τις περιπτώσεις καρκίνου, επιτυγχάνεται όταν αυτός αναγνωριστεί σε πρώιμο στάδιο και τότε η χειρουργική είναι η πιο αποτελεσματική αγωγή. Ο πόνος που αποτελεί ένα ή το πιο σοβαρό πρόβλημα σε μη εγχειρήσιμες περιπτώσεις σε προχωρημένα στάδια, αντιμετωπίζεται με αρκετή επιτυχία με τα σύγχρονα αναλγητικά μέσα που διατίθενται.

Καρκίνος του παχέος εντέρου

Τι προκαλεί τον καρκίνο στο παχύ έντερο;
Παχύ έντερο (ροζ χρώμα) Για τους πιο πολλούς οι αιτίες που προκαλούν καρκίνο στο παχύ έντερο, είναι άγνωστες. Τα στοιχεία που έδωσαν οι διάφορες έρευνες που έγιναν και που συνεχίζονται ακόμη, συνδέουν τον καρκίνο του παχέος εντέρου με τις διατροφικές συνήθειες. Επικρατέστερη είναι η άποψη πως ένα διαιτολόγιο πλούσιο σε ζωικό λίπος και ζωικές πρωτεΐνες, και φτωχό σε φυτικές ίνες (όσπρια-φρούτα-λαχανικά) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στο παχύ έντερο.
Το βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό κάποιου ατόμου όπου οι γονείς του ή ο αδελφός ή η αδελφή του είχαν διαγνωσθεί με καρκίνο στο παχύ έντερο σε ηλικία κάτω των 45 χρονών, θεωρείται ως άτομο υψηλού κινδύνου για να αναπτύξει σε κάποιο στάδιο της ζωής του καρκίνο στο παχύ έντερο καθώς επίσης αν άλλα συγγενικά άτομα έχουν διαγνωστεί με καρκίνο στο παχύ έντερο.
Επίσης άτομα που υποφέρουν από γενετικές ασθένειες του εντέρου ή πάσχουν από χρόνιες κολίτιδες ή έχουν πολύποδες στο έντερο, διατρέχουν ψηλό κίνδυνο εξαλλαγής σε καρκίνο. Οι πολύποδες του εντέρου είναι καλό να αφαιρούνται γιατί εύκολα εξαλλάσσονται σε καρκίνο.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου στο παχύ έντερο;
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι και μόνο ένα οποιοδήποτε από τα πιο κάτω:
1. Αίμα στα κόπρανα ή μαύρα κόπρανα.
2. Αλλαγή στις συνήθειες αφόδευσης – επιμένουσα διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
3. Απώλεια βάρους.
4. Αίσθημα ατελούς αφόδευσης.

Μερικές φορές ο καρκίνος μπορεί να προκαλέσει στάση ή απόφραξη του εντέρου. Τα συμπτώματα είναι ο εμετός, η δυσκοιλιότητα, ο περισφιγμένος πόνος και η διάταση (φούσκωμα) της κοιλιάς. Αυτά τα συμπτώματα όμως μπορεί να παρουσιαστούν και σε άλλες ασθένειες γι’ αυτό όταν θα προκύψουν είναι πολύ σημαντικό να διαγνωσθούν από τον ιατρό σας.

Πως γίνεται η διάγνωση;
Από τη στιγμή που ο προσωπικός σας ιατρός αποφασίσει να σας παραπέμψει σε ειδικό ιατρό, τότε αρχίζει και η πορεία της διάγνωσης.
Ο ειδικός ιατρός μετά από το ιστορικό της υγείας σας, θα προχωρήσει σε διάφορες διαγνωστικές εξετάσεις όπως είναι η δακτυλική εξέταση του εντέρου, αναλύσεις αίματος και κοπράνων και η ακτινογραφία θώρακος. Πιο εξειδικευμένες εξετάσεις μπορεί να ακολουθήσουν και συνήθως είναι: η πρωκτοσκόπηση/σιγμοειδοσκόπηση, ο βαριούχος υποκλυσμός, η κολονοσκόπηση, το υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία.

Πως γίνεται η θεραπεία;
Η βασική θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου γίνεται με την χειρουργική επέμβαση. Σε αρκετές περιπτώσεις γίνεται συνδυασμός με ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία. Η θεραπεία που θα πρέπει να σας χορηγηθεί θα εξαρτηθεί από το στάδιο της διάγνωσης του καρκίνου, δηλαδή το μέγεθος, την θέση και την επέκταση του όγκου, που αποτελούν τα κύρια ευρήματα της χειρουργικής επέμβασης και της κυτταρολογικής εξέτασης του όγκου.

Με μερικές φορές ο ιατρός μπορεί να εισηγηθεί να προηγηθούν της χειρουργικής επέμβασης άλλα είδη θεραπείας. Αυτό θα το κρίνει από τα αποτελέσματα των διαγνωστικών εξετάσεων που έχουν θέσει την αρχική διάγνωση του καρκίνου στο παχύ έντερο.

Τα διάφορα στάδια του καρκίνου στο παχύ έντερο περιγράφονται από τους ιατρούς με την επιστημονική ένδειξη Dukes. Το στάδιο για το δικό σας καρκίνο μπορεί να είναι ένα από τα πιο κάτω:
Τα στάδια του καρκίνου στο παχύ έντερο
Dukes A -Ο όγκος εντοπίζεται μόνο στο εσωτερικό τοίχωμα του παχέος εντέρου.
Dukes B -Ο Όγκος έχει εισχωρήσει από το εσωτερικό τοίχωμα προς τον μυ χωρίς να προσβάλει τους λεμφαδένες της περιοχής.
Dukes C -Ο Όγκος έχει επεκταθεί και σε ένα ή περισσότερους λεμφαδένες της περιοχής. Οι λεμφαδένες είναι μέρος του λεμφικού συστήματος και αποτελούν την φυσιολογική άμυνα του οργανισμού εναντίον των μολύνσεων.
Dukes D -Τα καρκινικά κύτταρα του όγκου έχουν διασκορπιστεί και σε άλλα όργανα του σώματος και έχουν δημιουργήσει δευτεροπαθείς όγκους (μεταστάσεις).

Χειρουργική επέμβαση: Ίσως να είναι η πιο κατάλληλη θεραπεία που θα χρειαστείτε και αν το στάδιο του όγκου είναι πρώιμο (αρχικό) τότε υπάρχει πιθανότητα αποθεραπείας. Στις περιπτώσεις που ο όγκος προκαλεί απόφραξη στα έντερα, τότε η χειρουργική επέμβαση θα γίνει για την αντιμετώπιση και την θεραπεία των συμπτωμάτων.
Χημειοθεραπεία: Χορηγείται συνήθως μετά την εγχείρηση για περιορισμό της πιθανότητας επανεμφάνισης της ασθένειας κυρίως όταν ο καρκίνος είναι προχωρημένος. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθεί και πριν από την εγχείρηση ή και σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία.
Ακτινοθεραπεία: Συνήθως χορηγείται σε καρκίνο του πρωκτού είτε προ-εγχειρητικά, είτε μετ’ εγχειρητικά.

Πώς γίνεται η χειρουργική αφαίρεση;
Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου είναι η πιο βασική θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου στο παχύ έντερο. Στην εγχείρηση αφαιρείται ένα μέρος του εντέρου που συμπεριλαμβάνει τον όγκο και επίσης αφαιρούνται οι λεμφαδένες της περιοχής, όπου συνήθως καρκινικά κύτταρα μπορεί να εισέλθουν και να προκαλέσουν μεταστάσεις. Στην συνέχεια γίνεται επανένωση των άκρων του εντέρου που παρέμεινε.
Αν για κάποια αιτία δεν μπορεί να επανενωθεί τα έντερο τότε διαμέσου μίας τομής στην περιοχή της κοιλιάς, ο ιατρός θα φέρει και θα εφαρμόσει το έντερο στο επίπεδο του δέρματος. Αυτό το είδος της χειρουργικής διαδικασίας ονομάζεται κολοστομία και το σημείο της τομής είναι γνωστό σαν στομία. Από το σημείο της στομίας θα εξέρχεται το περιεχόμενο του εντέρου (κόπρανα) το οποίο θα περισυλλέγεται μέσα σε ειδικό σακούλι, το συλλέκτη, και που σύμφωνα με τις προδιαγραφές του, είτε θα αλλάζεται, είτε θα αδειάζεται. Συνήθως η κολοστομία είναι προσωρινή θεραπευτική αντιμετώπιση και σε μεταγενέστερο στάδιο επιχειρείται η επανένωση και η επαναφορά του εντέρου στη θέση του με άλλη χειρουργική επέμβαση. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί η κολοστομία για κάποιους λόγους να είναι και μόνιμη. Όταν ο όγκος που θα αφαιρεθεί βρίσκεται στο άνω μέρος του παχέος εντέρου στο σημείο όπου ενώνεται με το λεπτό έντερο, τότε η χειρουργική διαδικασία αφαίρεσης του και η εξαγωγή του εντέρου στην περιοχή της κοιλιάς ονομάζεται ειλεοστομία. Και σ’ αυτή την περίπτωση θα περισυλλέγεται το περιεχόμενο του εντέρου μέσα στον ειδικό συλλέκτη όπως και την κολοστομία. Αυτή η επέμβαση γενικά είναι προσωρινή.
Για τους σκοπούς της εγχείρησης, θα χρειασθεί να εισαχθείτε στο νοσοκομείο ή στην χειρουργική κλινική μία μέρα προηγουμένως για την σχετική προετοιμασία κυρίως του εντέρου με την χορήγηση ειδικών καθαρτικών ή και αντιβίωσης. Όταν ο όγκος δημιουργεί απόφραξη, τότε δεν γίνεται ο καθαρισμός του εντέρου. Σε περιπτώσεις προχωρημένου καρκίνου, ο ιατρός θα κάνει την εγχείρηση για να πάρει δείγμα από τα καρκινικά κύτταρα του όγκου για βιοψία.

Τι είναι η κολοστομία;
Σε ορισμένα άτομα με καρκίνο στο παχύ έντερο υπάρχει ένδειξης για να υποβληθούν σε κολοστομία. Αν και στην δική σας περίπτωση επιβάλλεται αυτός ο χειρισμός τότε χρειάζεται χρόνος και υπομονή μέχρι να συνηθίσετε τον τρόπο και τις διαδικασίες για καλή φροντίδα. Η εκπαίδευσης στην φροντίδα της κολοστομίας, σε ορισμένα νοσοκομεία/κλινικές, αρχίζει λίγες ημέρες πριν από την επέμβαση. Αυτή την εκπαίδευση προς τους ασθενείς ή και στους συγγενείς γίνεται από ειδικές νοσηλεύτριες στην φροντίδα της κολοστομίας. Μετ’ εγχειρητικά, όταν θα αρχίσει η ανάρρωση, οι νοσηλεύτριες θα αρχίσουν να σας δείχνουν πώς να φροντίζετε από μόνος σας την κολοστομία. Στην αρχή όμως θα φροντίζουν την κολοστομία σας οι νοσηλεύτριες και σιγά-σιγά θα παρακολουθείτε τον τρόπο και τον χειρισμό της όλης φροντίδας αλλά και την περιποίηση που γίνεται στο δέρμα της γύρω περιοχής.
Μπορείτε να συναντηθείτε και να συνομιλήσετε με άτομα που είχαν την ίδια εμπειρία μ’ εσάς, αν το θελήσετε. Αυτά τα άτομα ξέρουν και μπορούν να σας καθοδηγήσουν και θα σας βοηθήσουν να βρείτε τον τρόπο να ζείτε με την κολοστομία σας. Επίσης εθελοντές ή το προσωπικό που στελεχώνουν τις διάφορες υπηρεσίες των οργανώσεων/συνδέσμων των ασθενών με καρκίνο, μπορούν να σας προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες και βοήθεια αν αποταθείτε κοντά τους.
Πριν από την εγχείρηση ο ιατρός θα επιλέξει το σημείο που θα κάνει την κολοστομία έτσι ώστε να συνάδει με τις κινήσεις σας και να μην επηρεάζεται η εφαρμογή του συλλέκτη σ’ οποιαδήποτε στάση και αν βρίσκεστε.

Προληπτικός έλεγχος του παχέος εντέρου
Η διάγνωση των προκαρκινωματωδών αδενωματωδών πολυπόδων και του αρχικού σταδίου καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού προσδίδει ιδιαίτερη αξία στον ετήσιο προληπτικό έλεγχο ανδρών και γυναικών ηλικίας 50-75 ετών.

1. Με το test της αφανούς αιμορραγίας από το έντερο στα κόπρανα (FOBT Haemoccult test) και
2. Με τον ενδοσκοπικό έλεγχο (κολοσκόπηση). Με το haemoccult test σε μελέτες εδείχθη ελάττωση της θνησιμότητας στην Ευρώπη κατά 5-18% (Αγγλία-Δανία) και στην Αμερική κατά 33%. Στην ελληνική μελέτη (Σ. Μπεσμπέας & Συν.) διεγνώσθη μεγάλος αριθμός αδενωματωδών πολυπόδων που αποτελεί και την κύρια προληπτική στρατηγική πολιτική και αρχικό στάδιο καρκίνου στις 25% των περιπτώσεων, ενώ συνήθως σε διεθνές επίπεδο η διάγνωση αρχικού σταδίου καρκίνου παχέος εντέρου και ορθού κυμαίνεται μεταξύ 6-11%.

Στην Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία χορηγείται το haemoccult test δωρεάν από το 1985 σε ασυμπτωματικά άτομα ηλικίας 50-75 ετών.

Eνδοσκόπηση
Η σιγμοειδοσκόπηση με το εύκαμπτο σιγμοειδοσκόπιο και η κολοσκόπηση με ενδοσκοπικό έλεγχο όλου του παχέος εντέρου μπορεί σε συνδυασμό με το haemoccult test να ελαττώσει τη θνησιμότητα κατά 70-80%. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση χάνουν την ζωή τους κάθε χρόνο 135.000 -140.000 άνθρωποι από καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού είναι τώρα ο πιο συχνός καρκίνος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Καρκίνος του πνεύμονα

Τι είναι ο καρκίνος του πνεύμονα;
Καρκίνος στον πνεύμονα Ο καρκίνος του πνεύμονα εμφανίζεται πολύ συχνά. Μάλιστα κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η συχνότητά του έχει αυξηθεί, κυρίως στις γυναίκες. Ο καρκίνος του πνεύμονα ευθύνεται για το 34% περίπου των θανάτων από καρκίνο στους άνδρες και για το 23% στις γυναίκες.
Ο καρκίνος τον πνεύμονα χωρίζεται σε δύο μεγάλες ομάδες: μικροκυτταρικού τύπου και μη μικροκυτταρικού τύπου, που έχουν διαφορετικούς τρόπους θεραπείας και πρόγνωσης.
Ο μικροκυτταρικός τύπος καρκίνου του πνεύμονα έχει άμεση σχέση με το κάπνισμα, αναπτύσσεται και διασπείρεται ταχέως και για το λόγο αυτό θεωρείται ότι δεν αντιμετωπίζεται με επέμβαση. Θεωρητικά έχει κάνει μεταστάσεις την ώρα της διάγνωσης ακόμα και αν ο εργαστηριακός έλεγχος δεν έχει διαπιστώσει κάποια μετάσταση. Ο τύπος αυτός ανταποκρίνεται πολύ καλά στη χημειοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία.
Ο μη μικροκυτταρικός τύπος καρκίνου πνεύμονα διαιρείται σε τρεις υποομάδες: τον πλακώδη, το αδενοκαρκίνωμα και το μεγαλοκυτταρικό τύπο. Το αδενοκαρκίνωμα είναι το μοναδικό που δεν έχει άμεση σχέση με το κάπνισμα. Ο μη μικροκυτταρικού τύπου καρκίνος του πνεύμονα εξαπλώνεται τοπικά και αργεί να δώσει απομακρυσμένες μεταστάσεις. Η χειρουργική θεραπεία παίζει σημαντικό ρόλο στην πλήρη θεραπεία. Όταν η νόσος βρίσκεται σε προχωρημένα στάδια, η αντιμετώπισή της περιλαμβάνει χημειοθεραπεία και ακτινοβολία.

Ποια είναι η κύρια αιτιολογία του καρκίνου του πνεύμονα;
Δεν υπάρχει αμφιβολία σήμερα ότι το κάπνισμα ευθύνεται για όλους τους τύπους του καρκίνου του πνεύμονος εκτός από έναν, το αδενοκαρκίνωμα. Ο κίνδυνος του καρκίνου του πνεύμονα έχει άμεση σχέση με τον αριθμό των τσιγάρων που καταναλώνονται καθημερινά. Ένα άτομο που καπνίζει ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα, επί πολλά χρόνια, έχει 30 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθει καρκίνο από ένα μη καπνιστή. Ένα στα επτά άτομα που καπνίζουν περισσότερα από δύο πακέτα τσιγάρα ημερησίως, θα πεθάνει από καρκίνο του πνεύμονα. Ο κίνδυνος του καρκίνου μειώνεται σημαντικά μετά τη διακοπή του καπνίσματος. Τελευταία αναφέρεται ο όρος “παθητικός καπνιστής”. Πράγματι έχει αποδειχθεί ότι τα άτομα που δεν καπνίζουν και ζουν με καπνιστές έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να προσβληθούν από τη νόσο.

Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου;
1. Κάπνισμα: είναι το κυριότερο αίτιο και ευθύνεται σχεδόν για το 85% των κακοηθών νεοπλασμάτων του πνεύμονα. Ο καπνός περιέχει πολλές καρκινογόνες ουσίες, που αλλοιώνουν το χαρακτήρα των κυττάρων τα οποία με το πέρασμα του χρόνου μπορούν να γίνουν καρκινικά. Όσο πιο πολύ καπνίζει κανείς τόσο πιο πολύ κινδυνεύει από τον καρκίνο.
2. Ηλικία: ο κίνδυνος προσβολής από τον καρκίνο αυτό αυξάνεται με την πρόοδο της ηλικίας. Άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών έχουν 300 φορές μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης της νόσου από άτομα ηλικίας μικρότερης των 30 ετών.
3. Φύλο: οι άνδρες προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες.
4. Κληρονομικότητα: υπάρχουν ενδείξεις ότι τα άτομα που έχουν συγγένεια πρώτου βαθμού με πάσχοντες από καρκίνο του πνεύμονα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τον καρκίνο αυτόν από ότι ο υπόλοιπος πληθυσμός.
5. Δίαιτα: δίαιτα φτωχή σε βιταμίνες Α, Β και καροτίνη αυξάνει τη συχνότητα της νόσου.
6. Ακτινοβολία: η συχνή έκθεση σε ακτινοβολία προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα.
7. Επάγγελμα: έχει παρατηρηθεί αύξηση της συχνότητας της νόσου σε ορισμένα επαγγέλματα, όπως μάγειρες, αρτεργάτες, οικοδόμοι, υδραυλικοί, οδηγοί φορτηγών, άνθρωποι που ασχολούνται με δέρματα και εργάτες αμίαντου.
8. Ατμοσφαιρική ρύπανση: είναι γνωστή η αύξηση της συχνότητας της νόσου στους πληθυσμούς που ζουν στις μεγάλες πόλεις με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα;
Συνήθως ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ασυμπτωματικός (χωρίς συμπτώματα) στα αρχικά στάδια. Μερικές φορές ανακαλύπτεται τυχαία ύστερα από ιατρικό έλεγχο για άλλο λόγο. Το πιο κοινό σύμπτωμα είναι ο βήχας που εμφανίζεται, όταν ερεθίζεται ή πιέζεται κάποιος βρόγχος. Οι καπνιστές που έχουν το λεγόμενο “βήχα του καπνιστή” πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, όταν αλλάζει ο χαρακτήρας του ή χειροτερεύει. Ο επίμονος θωρακικός πόνος είναι ένα σύμπτωμα που οδηγεί συχνά στη διάγνωση της νόσου. Η δύσπνοια και οι συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις, τα αιμόφυρτα πτύελα, η αιμόπτυση, η βραχνάδα της φωνής και το οίδημα του προσώπου αποτελούν ειδικά συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα. Η καταβολή, η ανορεξία, η απώλεια βάρους και ο πυρετός είναι γενικά συμπτώματα όλων των νεοπλασμάτων. Δεν είναι καθόλου σπάνιο, τα πρώτα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα, να προέρχονται από τις μεταστάσεις, όπως οσφυαλγία στις οστικές μεταστάσεις ή ημιπληγία, ακόμα και κώμα από τις εγκεφαλικές μεταστάσεις και άλλα.

Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα;
Μια απλή ακτινογραφία θώρακος είναι συνήθως αρκετή για την αρχική διάγνωση. Η αξονική και η μαγνητική τομογραφία θώρακος δίνουν αρκετές πληροφορίες και με μεγαλύτερη ακρίβεια όσον αφορά στην ύπαρξη μεταστάσεων, την έκταση του όγκου και την πιθανή προσβολή μεγάλων αγγείων καρδιάς και θωρακικών τοιχωμάτων. Η βρογχοσκόπηση και η βιοψία του όγκου θέτουν την τελική κυτταρολογική διάγνωση, το βαθμό της κακοήθειας και τον τύπο του καρκίνου.

Έχει σημασία η προφύλαξη και έγκαιρη διάγνωση;
Η προφύλαξη είναι ο πιο σημαντικός τρόπος για τον έλεγχο του καρκίνου του πνεύμονα. Η διακοπή του καπνίσματος είναι το πρώτο βήμα για την προφύλαξη από τη νόσο. Το 90% των πασχόντων από καρκίνο του πνεύμονα δεν θα αντιμετώπιζε την πάθηση, αν δεν κάπνιζε. Οι καπνιστές πρέπει να ελέγχονται από τους γιατρούς τους συχνότερα.

Πως αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του πνεύμονα;
Η θεραπευτική αντιμετώπιση εξαρτάται από την έκταση της νόσου. Γενικά, οι τρεις κλασικοί τρόποι θεραπείας (χειρουργική, χημειοθεραπεία, ακτινοβολία) δίνουν πολλές φορές καλά αποτελέσματα μέχρι και πλήρη ίαση, όταν η νόσος βρίσκεται σε αρχικά στάδια.

α. Χειρουργική θεραπεία
Η χειρουργική αφαίρεση τον όγκου παραμένει η πρώτη επιλογή για τον καρκίνο του πνεύμονα, όταν βρίσκεται σε αρχικά στάδια. Όταν ο καρκίνος είναι σχετικά σε αρχικό στάδιο, αλλά είναι τοπικά προχωρημένος και η αφαίρεση του είναι δύσκολη, ξεκινά χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία προεγχειρητικά, έτσι ώστε να μικρύνει ο καρκίνος και να γίνει δυνατή η χειρουργική αφαίρεση. Η πλήρης ίαση επιτυγχάνεται σε μεγάλο ποσοστό των ασθενειών αυτών.

β. Ακτινοθεραπεία
1. Προεγχειρητική ακτινοβολία: χρησιμοποιείται, όπως προαναφέρθηκε, για τη σμίκρυνση του όγκου, ώστε να γίνει η χειρουργική αφαίρεση του εύκολη. 2. Μετεγχειρητική ακτινοβολία: εφαρμόζεται μετά τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Η σκοπιμότητά της είναι η αποστείρωση της περιοχής από τυχόν υπολειμματικά καρκινικά κύτταρα. 3. Σε συνδυασμό με τη χημειοθεραπεία: η ακτινοβολία είναι πολύ χρήσιμη, όταν συνδυάζεται με τη χημειοθεραπεία, ιδίως σε άτομα που πάσχουν από μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα.

γ. Η χημειοθεραπεία
Σε συνδυασμό με τις άλλες μεθόδους θεραπείας (χειρουργική-ακτινοθεραπευτική), παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της νόσου. Σήμερα στη διάθεσή μας υπάρχουν πολλά καινούρια φάρμακα, που έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τον καρκίνο του πνεύμονα με μεγάλη επιτυχία. 1. Προεγχειρητική χημειοθεραπεία: τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα προκαλούν σμίκρυνση του όγκου, ώστε η χειρουργική αφαίρεσή του να είναι εφικτή. 2. Μετεγχειρητική χημειοθεραπεία: έχει σκοπό να λειτουργήσει συστηματικά και να καταστρέψει τυχόν υπολειμματική νόσο. 3. Σε συνδυασμό με την ακτινοβολία: η χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με ακτινοβολία, κυρίως σε άτομα που πάσχουν από μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα.

Καρκίνος του προστάτη

Τι είναι ο προστάτης;
Προστάτης
Ο προστάτης είναι ένας αδένας στο μέγεθος καρυδιού, που υπάρχει αποκλειστικά στους άνδρες. Είναι τμήμα του συστήματος αναπαραγωγής, του οποίου η βασική λειτουργία έγκειται στην παραγωγή του υγρού που μεταφέρει το σπέρμα. Ο προστάτης βρίσκεται μπροστά από το ορθό και ακριβώς πίσω από την ουροδόχο κύστη. Η ουρήθρα (ο σωλήνας μέσω του οποίου μεταφέρονται τα ούρα από την ουροδόχο κύστη στο εξωτερικό του οργανισμού) διαπερνά τον προστάτη από το κέντρο του. Με την πάροδο της ηλικίας, το μέγεθος του προστάτη εμφανίζει αυξητική τάση. Το γεγονός αυτό μπορεί να προκαλέσει στένωση της ουρήθρας με αποτέλεσμα τη μείωση της ροής των ούρων.

Αιτιολογία και παράγοντες κινδύνου
Η αιτία του καρκίνου του προστάτη δεν είναι ακόμη γνωστή. Ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν τη συχνότητα της νόσου.
Ηλικία: ο καρκίνος του προστάτη αυξάνεται δραματικά με την πρόοδο της ηλικίας. Ατομα ηλικίας άνω των 80 ετών κινδυνεύουν να αναπτύξουν τη νόσο χίλιες φορές περισσότερο από άτομα κάτω των 40 ετών. Το 70% των ατόμων ηλικίας άνω των 90 ετών πάσχει από καρκίνο του προστάτη.
Κληρονομικότητα: τα άτομα που έχουν στενή συγγενική σχέση με καρκινοπαθείς από προστάτη διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τον υπόλοιπο πληθυσμό.
Διατροφή: στους πληθυσμούς που καταναλώνουν τροφή με μεγάλη περιεκτικότητα λίπους, εμφανίζεται συχνότερα η μορφή του καρκίνου αυτού.
Οικογενειακή κατάσταση: οι έγγαμοι άνδρες και μάλιστα οι πολύτεκνοι παρουσιάζουν πιο συχνά καρκίνο του προστάτη, συγκριτικά με τους άγαμους ή τους έγγαμους χωρίς παιδιά.
Εργασία: άτομα που η εργασία τους έχει άμεση σχέση με καουτσούκ ή με κάδμιο, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο.
Παθολογικές καταστάσεις: άτομα που πάσχουν από ηπατική κίρρωση αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση του προστατικού καρκίνου.

Συμπτώματα
Τα τοπικά συμπτώματα είναι πόνος προς τα πίσω, επώδυνη ούρηση και εκσπερμάτιση, καθώς και δυσκολία στη συγκράτηση των ούρων ή στην έναρξη της ούρησης. Όταν ο προστάτης διογκώνεται και αρχίζει να πιέζει την ουρήθρα, τότε τα ούρα βγαίνουν σε σταγόνες αντί να ρέουν ελεύθερα και είναι πιθανόν να περιέχουν και αίμα. Δυστυχώς όμως, πολλές φορές τα πρώτα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη προέρχονται από τις μεταστάσεις σε διάφορα απομακρυσμένα όργανα, κυρίως στα οστά. Περίπου το 20 έως 40% των πασχόντων από καρκίνο του προστάτη παρουσιάζεται στον ορθοπεδικό για οσφυαλγία ή παράλυση ή επισκέπτεται τον παθολόγο με γενικά συμπτώματα, όπως καταβολή δυνάμεων ή απώλεια βάρους, χωρίς όμως να εμφανίζει τοπικά συμπτώματα της νόσου.

Διάγνωση
Η διάγνωση της νόσου συνήθως γίνεται με απλή κλινική εξέταση. o Η δακτυλική εξέταση του ορθού και η ψηλάφηση του προστάτη μπορούν να μας δώσουν μια πρώτη εικόνα για την ύπαρξη του προβλήματος. o Ο αιματολογικός έλεγχος, συμπεριλαμβανομένης κάποιας ειδικής εξέτασης, όπως η όξινη φωσφατάση, ή ο ειδικός καρκινικός δείκτης του προστάτη ΡSA, δίνουν σοβαρές ενδείξεις της νόσου.
o Το διορθικό υπερηχογράφημα προστάτη είναι πολύ αξιόπιστη εξέταση.
o Η αξονική τομογραφία μπορεί να ορίσει την έκταση του προβλήματος.
o Η βιοψία του προστάτη δίνει πληροφορίες για τον τύπο του καρκίνου.
Εφόσον η διάγνωση τεθεί, πρέπει να γίνει ευρύτερος έλεγχος του σώματος, συμπεριλαμβανομένου ολόσωμου σπινθηρογραφήματος οστών, καθώς και έλεγχος των πνευμόνων για ανεύρεση τυχόν μεταστάσεων.

Προφύλαξη
Έλεγχος του προστάτη με δακτυλική εξέταση πρέπει να πραγματοποιείται ετησίως σε κάθε άνδρα ηλικίας άνω των 50 ετών. Το υπερηχογράφημα αποτελεί έναν οικονομικό και αβλαβή τρόπο, προκειμένου να ελέγξουμε τον προστάτη. Το ΡSA είναι ένας ευαίσθητος καρκινικός δείκτης και γίνεται με εξέταση αίματος.

Θεραπεία του καρκίνου του προστάτου
Η επιλογή της θεραπείας του καρκίνου του προστάτη εξαρτάται από την σταδιοποίηση του όγκου, την ηλικία και το προσδώκιμο επιβίωσης του ασθενούς. Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει την ριζική προστατεκτομή και την διουρηθρική προστατεκτομή.

  • Ριζική Προστατεκτομή. Αφαιρείται ολόκληρος ο προστάτης αδένας προτείνεται στην περίπτωση που ο καρκίνος δεν έχει επεκταθεί εντός των ορίων του προστάτη, σε ασθενείς που βρίσκονται σε καλή γενική κατάσταση.
  • Διουρηθρική Προστατεκτομή. Αφαιρείται μέρος του προστάτη αδένα που περιβάλλει την ουρήθρα, προτείνεται στην περίπτωση που ο ασθενής δεν μπορεί ή δεν θέλει να υποβληθεί σε ριζική προστατεκτομή. Ανακουφίζει τον ασθενή από τα αποφρακτικά φαινόμενα που μπορεί να προκαλέσει ο προστατικός καρκίνος. Δεν αποτελεί ριζική θεραπεία της νόσου συνήθως ακολουθεί κάποια άλλη μορφή θεραπείας.

Οι εναλλακτικές μη χειρουργικές θεραπευτικές λύσεις περιλαμβάνουν:

  • Τοπική ακτινοβολία: αποτελεί εναλλακτική λύση για αυτούς που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να χειρουργηθούν. Έχει θέση στον καρκίνου του προστάτη που είναι περιορισμένος μέσα στον αδένα ή έχει επεκταθεί σε παρακείμενους ιστούς.
  • Ορμονική θεραπεία: χρησιμοποιείται σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο προστάτου. Σκοπός της ορμονικής θεραπείας είναι να καταστείλει την παραγωγή των ανδρικών ορμονών, των ανδρογόνων, με σημαντικότερη την τεστοστερόνη. Τα ανδρογόνα παράγονται κυρίως στους όρχεις και προκαλούν την ανάπτυξη των καρκινικών προστατικών κυττάρων. Η ορμονική θεραπεία δεν θεραπεύει τον καρκίνο του προστάτη, προκαλεί όμως ελάττωση του καρκινικού όγκου και καθυστερεί την ανάπτυξή του.
    Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι η ορχεκτομή, τα LHRH ανάλογα, τα αντιανδρογόνα και τα οιστρογόνα.
  • Απλή παρακολούθηση: σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη που είναι προχωρημένης ηλικίας ή έχουν άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας. Αποτελείται από απλή παρακολούθηση της τιμής του P.S.A. και δακτυλική εξέταση κάθε 6 μήνες. Συστήνεται όταν ο καρκίνος είναι ενδοπροστατικός αναμένεται να έχει αργή εξέλιξη στον χρόνο και δεν προκαλεί συμπτώματα.

Καρκίνος του στομάχου

Τι είναι ο καρκίνος του στομάχου;
Στομάχι Ο καρκίνος του στομάχου είναι κακοήθης νόσος που προσβάλλει συνήθως άτομα άνω των 55 ετών. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και σε άτομα μικρότερης ηλικίας.
Υπολογίζεται ότι η συχνότητα στους άνδρες είναι διπλάσια από ότι στις γυναίκες. Ο καρκίνος του στομάχου, στα αρχικά του στάδια, δεν δημιουργεί συμπτώματα που να οδηγούν τον ασθενή στο γιατρό. Για το λόγο αυτό η ασθένεια βρίσκεται σε προχωρημένα στάδια όταν γίνεται η διάγνωση. Ο καρκίνος αυτός, εκτός από το γεγονός ότι μπορεί να επεκταθεί τοπικά σε σημαντικό βαθμό προτού γίνει η διάγνωση, παράλληλα είναι δυνατόν να κάνει μεταστάσεις σε άλλα όργανα. Η αντιμετώπιση του καρκίνου του στομαχιού μπορεί να είναι αποτελεσματικότερη με καλύτερη πρόγνωση εάν η διάγνωση γίνει έγκαιρα με ανίχνευση της νόσου προτού ακόμη εξαπλωθεί.

Ποια είναι τα συχνότερα σημεία και συμπτώματα του καρκίνου του στομάχου;
Ανορεξία.
Απροσδόκητη απώλεια βάρους.
Αποστροφή προς το κρέας.
Πόνος στην κοιλιά.
Αίσθημα πληρότητας στο στομάχι έστω και με τη λήψη μικρών ποσοτήτων φαγητού
Δυσπεψία.
Αναγούλες και εμετοί.
Αιματέμεση (εμετοί που περιέχουν αίμα).
Μέλαινα (αίμα στα κόπρανα από το άνω πεπτικό σύστημα που έχει πάρει κατά τη δίοδο του στο πεπτικό σωλήνα μαύρο χρώμα).
Αδυναμία, κούραση.

Κυριότερα αίτια
Η υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος, καπνιστών, κατεψυγμένων τροφίμων, η υπερβολική κατανάλωση αλατιού και η χαμηλή διατροφή σε λίπη, πρωτείνες, βιταμινών Α, C και Ε ενοχοποιούνται για τον συγκεκριμένο καρκίνο.

Πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται τα πιθανά συμπτώματα, όπως πόνος;
Είναι σημαντικό ασθενείς που έχουν πόνο στην κοιλιά, στο στομάχι, να μην παίρνουν φάρμακα μόνοι τους χωρίς να συμβουλεύονται το γιατρό τους.
Πράγματι πολλοί άνθρωποι μετά από μια πρώτη διάγνωση γαστρίτιδας ή έλκους, αποκτούν τη συνήθεια να παίρνουν διάφορα φάρμακα από μόνοι τους χωρίς να επισκεφτούν ξανά το γιατρό τους. Είναι όμως δυνατόν οι επαναλαμβανόμενοι πόνοι να οφείλονται σε κάτι διαφορετικό. Ο γιατρός μπορεί να κρίνει ότι επιβάλλεται γαστροσκόπηση που θα δείξει τι πραγματικά συμβαίνει. Η εξέταση αυτή μπορεί έγκαιρα να βρει εάν υπάρχει, καρκίνος στο στομάχι. Η λήψη φαρμάκων χωρίς ιατρική συμβουλή από τους ασθενείς για πόνους στο στομάχι και στην κοιλιά, είναι αιτία απώλειας πολύτιμου χρόνου για να τεθεί η διάγνωση καρκίνου στο στομάχι.

Με ποιες εξετάσεις διαγιγνώσκεται ο καρκίνος του στομάχου;
Ο γιατρός στις περιπτώσεις που υποψιάζεται ότι υπάρχει καρκίνος στο στομάχι εκτός από το ιστορικό και την κλινική εξέταση, μπορεί να ζητήσει γενική εξέταση αίματος για να διαπιστώσει εάν υπάρχει αναιμία. Επίσης η εξέταση κοπράνων μπορεί να δείξει εάν υπάρχει ή όχι αίμα σε αυτά (λανθάνουσα μορφή ή μέλαινα κένωση). Οι απεικονιστικές εξετάσεις όπως η αξονική τομογραφία, η μαγνητική τομογραφία, οι ακτινογραφίες μετά από βαριούχο γεύμα, μπορούν να συμβάλουν στη διάγνωση. Η γαστροσκόπηση από το γαστρεντερολόγο, επιτρέπει την εξέταση του εσωτερικού του στομαχιού και του δωδεκαδάκτυλου.
Εάν υπάρχουν ύποπτες βλάβες, η λήψη βιοψιών είναι αναγκαία. Η ιστολογική εξέταση θα τεκμηριώσει την ύπαρξη ή όχι καρκίνου στο στομάχι.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του στομάχου;
Η χειρουργική επέμβαση είναι η κυριότερη θεραπεία για την αντιμετώπιση του καρκίνου του στομαχιού. Ανάλογα με την κλινική παρουσίαση θα αποφασιστεί το είδος της γαστρεκτομής που θα πραγματοποιηθεί. Η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία, μπορούν συμπληρωματικά να βοηθήσουν. Στις περιπτώσεις που η χειρουργική επέμβαση δεν μπορεί να προσφέρει ίαση, η χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία μπορούν να συμβάλουν στην ανακουφιστική θεραπεία μειώνοντας τον πόνο και τα άλλα συμπτώματα.

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Τι είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας;
Μήτρα Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να προληφθεί και μπορεί να ιαθεί εάν ανιχνευθεί έγκαιρα.
Παλαιότερα, ο καρκίνος αυτός αποτελούσε ένα από τους κύριους λόγους θνησιμότητας των γυναικών εξ’ αιτίας καρκίνου. Σήμερα χάρις στα προγράμματα ανίχνευσης και θεραπείας των καταστάσεων εκείνων που μπορούν να οδηγήσουν στον καρκίνο αυτό, η θνησιμότητα που προκαλεί έχει μειωθεί σημαντικά κατά τα τελευταία χρόνια.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας (ΚΤΜ) είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος των γυναικείων γενετικών οργάνων μετά από τον καρκίνο της ωοθήκης. Μετά από αυτόν ακολουθεί ο καρκίνος του ενδομητρίου που έχει λίγο χαμηλότερη συχνότητα.
Ο μέσος όρος ηλικίας στην οποία παρατηρείται είναι γύρω στα 52 χρόνια αλλά έχει παρουσιαστεί μια αύξηση σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας.
Ο τράχηλος της μήτρας είναι το μέρος εκείνο του γυναικείου γενετικού συστήματος που βρίσκεται στο κάτω στενότερο μέρος της μήτρας και ενώνει την μήτρα με τον κόλπο.
Ο ΚΤΜ εκδηλώνεται όταν κύτταρα του τραχήλου αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται αναρχικά και δημιουργούν ένα νέο ιστό, ένα όγκο στην περιοχή.
Μπορεί να δημιουργηθεί στην περιοχή αυτή είτε ένας κακοήθης είτε ένας καλοήθης όγκος. Οι συχνότερες μορφές ΚΤΜ είναι ο επιθηλιακός καρκίνος (90% των περιπτώσεων) που αναπτύσσεται στο έξω μέρος του τραχήλου και το αδενοκαρκίνωμα (10% των περιπτώσεων) που εμφανίζεται στο εσωτερικό μέρος του τραχηλικού καναλιού (ενδοτράχηλος).

Ποιες είναι αιτίες του καρκίνου τραχήλου της μήτρας;
Οι αιτίες που προκαλούν τον ΚΤΜ, όπως και σε πολλούς άλλους καρκίνους δεν είναι απόλυτα γνωστές.
Όμως υπάρχουν ορισμένοι συσχετισμοί και ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που φαίνεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση του καρκίνου αυτού και οι σημαντικότεροι από αυτούς είναι:
· Μόλυνση από ιούς: Ο ιός των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων, γνωστός σαν Human Papilloma Virus ή HPV, θεωρείται σαν μια πιθανή αιτία του ΚΤΜ. Συχνά είναι ανιχνεύσιμος στον τράχηλο γυναικών που πάσχουν από τον καρκίνο αυτό. Υπάρχουν 80 τύποι του ιού HPV.
· Σεξουαλική δραστηριότητα: Οι γυναίκες που ήσαν σεξουαλικά δραστήριες σε μια νεαρή ηλικία και που είχαν πολλούς ερωτικούς συντρόφους έχουν περισσότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν τον καρκίνο αυτό. Όσο νωρίτερα στην ηλικία αρχίσει την σεξουαλική δραστηριότητα μια γυναίκα τόσο περισσότερο είναι αυξημένος ο κίνδυνος της για την ασθένεια. Το ίδιο επίσης ισχύει με τον αριθμό των ερωτικών συντρόφων με αποτέλεσμα, αυτές με πολλούς να έχουν περισσότερο κίνδυνο. Να σημειωθεί ότι ο καρκίνος αυτός είναι σπάνιος στις παρθένες. Πιστεύεται ότι ο αυξημένος κίνδυνος στις γυναίκες με πολλούς ερωτικούς συντρόφους και σ΄ αυτές που αρχίζουν σε μικρή ηλικία το σεξ, έχει σχέση με την μόλυνση με τον ιό HPV.
· Ηλικία.
· Κάπνισμα.
· Τεστ Παπανικολάου: Οι γυναίκες που δεν έκαναν ποτέ τεστ Παπανικολάου ή δεν το κάνουν όσο θα έπρεπε, έχουν ψηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν ΚΤΜ. Σε πολλές περιπτώσεις το τεστ μπορεί να ανιχνεύσει προκαρκινικές αλλοιώσεις. Υπάρχουν 3 ειδών αυξανόμενης σοβαρότητας αλλοιώσεις, CIN I, CIN II και CIN III.
· AIDS: Οι γυναίκες που πάσχουν από AIDS.

Ποια είναι τα σημεία και συμπτώματα του καρκίνου τραχήλου της μήτρας;
Οι καταστάσεις που οδηγούν στον ΚΤΜ συνήθως δεν προκαλούν πόνο. Γι’ αυτό η ασθένεια μπορεί να εξελιχθεί αθόρυβα χωρίς συμπτώματα.
Οι πρώτες ενοχλήσεις εμφανίζονται όταν τα ανώμαλα κύτταρα γίνουν πλέον καρκινικά και αρχίζουν να διηθούν τους γειτονικούς ιστούς. Όταν αυτό συμβεί το συχνότερο σημείο είναι η ασυνήθιστη απώλεια αίματος από τον κόλπο. Επίσης μπορεί να εκδηλωθεί και πόνος ή άλλες κολπικές εκκρίσεις.
Είναι γι’ αυτούς τους λόγους που πρέπει να γίνονται συστηματικά από το γιατρό γυναικολογικές εξετάσεις και το τεστ Παπανικολάου.
Με την κολποσκόπηση ο γυναικολόγος μπορεί να εξετάσει καλύτερα τον τράχηλο και εάν χρειαστεί να κάνει βιοψίες για να διευκρινιστεί ιστολογικά το είδος μιας ανωμαλίας που πιθανό να υπάρχει.

Υπάρχει θεραπεία για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας;
Εάν η νόσος ανιχνευθεί έγκαιρα και αντιμετωπισθεί κατάλληλα μπορεί να υπάρξει ίαση.
Δυστυχώς όμως, όπως όλοι οι καρκίνοι, ο ΚΤΜ έχει την ικανότητα να κάνει μεταστάσεις. Συνήθως τις κάνει στα οστά της λεκάνης, και σε γειτονικά όργανα όπως το έντερο και την ουροδόχο κύστη.
Η θεραπεία βασίζεται πάνω στις 3 κύριες μεθόδους καταπολέμησης των καρκίνων. Τη χειρουργική επέμβαση, την ακτινοθεραπεία και τη χημειοθεραπεία.
Το είδος και η ένταση της θεραπείας θα εξαρτηθεί από το στάδιο εξάπλωσης της νόσου και από την ηλικία της ασθενούς.
Εάν η νόσος ανακαλυφθεί σε ένα αρχικό στάδιο η χειρουργική επέμβαση είναι η βασική θεραπεία. Τα αποτελέσματα στις περιπτώσεις αυτές δείχνουν 90% ίαση στα 5 χρόνια.
Εάν η νόσος είναι περισσότερο προχωρημένη υπάρχει ένδειξη για ακτινοθεραπεία.
Πρόσφατες κλινικές έρευνες έδειξαν ότι η χημειοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τόσο σε προχωρημένα όσο και σε λιγότερο προχωρημένα στάδια.
Σε γυναίκες που θέλουν να τεκνοποιήσουν και στις οποίες ο καρκίνος έχει βρεθεί στα πολύ αρχικά στάδια, υπάρχει η πιθανότητα αφαίρεσης μόνο ενός μικρού τμήματος (κωνική αφαίρεση) του τραχήλου της μήτρας.
Σε πολλές άλλες περιπτώσεις είναι αναγκαίο να γίνει υστερεκτομή από το γυναικολόγο.
Η πρόγνωση εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο ο καρκίνος έχει ανιχνευθεί.

Πώς μπορεί να προληφθεί ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας;
To τεστ Παπανικολάου (Pap Test) στις γυναίκες 25 ετών και άνω ελαττώνει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κατά 80%. Εάν το test είναι αρνητικό, πρέπει να γίνεται μία φορά το χρόνο μεταξύ 10ης και 20ης ημέρας από την πρώτη ημέρα της τελευταίας εμμήνου ρύσης και απαραίτητο είναι η αποφυγή:
* Σεξουαλικής επαφής 24 ώρες πριν από τη λήψη του κολποτραχηλικού επιχρίσματος (Pap Test).
* Εσωτερικής κολπικής πλύσης.
* Να μην έχει προηγηθεί κολπική θεραπεία.

Στις γυναίκες μετά την ηλικία των 60 ετών που είχαν συνεχείς τρεις ή περισσότερες φορές υποβληθεί σε Pap Test και ήτο εντός φυσιολογικών ορίων δύναται ο έλεγχος να γίνεται κάθε 2-3 χρόνια αφού ελαττώνεται η συχνότης των αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας μετά τη μέση ηλικία. Στις γυναίκες που έχει γίνει αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή) πρέπει να έχουν ιατρική οδηγία για τη συχνότητα ελέγχου του κολπικού κολοβώματος με το test Παπανικολάου. Ο κυριότερος παράγων κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου τραχήλου της μήτρας είναι η φλεγμονή που προκαλείται από τους διάφορους τύπους του ιού (16, 18, 31, 33) του ανθρωπίνου θηλώματος (HPV) που ανευρίσκονται με τη μέθοδο Μοριακής Βιολογίας. Οι γυναίκες μολύνονται με τους ιούς HPV με τη σεξουαλική επαφή. Υπάρχει εμβόλιο που γίνεται προληπτικά σε κορίτσια ηλικίας 14-21 ετών (Γυναικολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών) για την προστασία των αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας από τους κυριότερους ιούς του ανθρωπίνου θηλώματος. Το Κυτταρολογικό Τμήμα της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας εφαρμόζει πρόγραμμα ελέγχου γυναικών με το Pap Test σε απομακρυσμένες περιοχές της Χώρας μας που είναι δύσκολη η πρόσβαση σε οργανωμένα Κρατικά Νοσοκομεία ή όπου δεν υπάρχει Κυτταρολογικό Τμήμα σε αυτά. Επίσης εκτός από το Pap Test με τη μέθοδο Μοριακής Βιολογίας ανιχνεύονται ποιες γυναίκες έχουν μολυνθεί από τον ιό HPV.

Καρκίνος των ωοθηκών

Τι είναι ο καρκίνος της ωοθήκης;
Ωοθήκες Παρ’ ότι ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί μόνο το 20% όλων των κακοηθειών των γυναικείων οργάνων, εντούτοις είναι ο πλέον θανατηφόρος από όλα τα κακοήθη νοσήματα του γυναικολογικού συστήματος. Αυτό συμβαίνει λόγω της δυσκολίας διάγνωσης του καρκίνου στα αρχικά του στάδια. Η μέση ηλικία εμφάνισης της νόσου είναι αυτή των 55 ετών.

Υπάρχουν περισσότεροι από 30 διαφορετικοί τύποι καρκίνου της ωοθήκης, που κατατάσσονται ανάλογα με τον τύπο του κυττάρου όπου αρχίζει η κακοήθεια.

Επιθηλιακός: Περίπου 90% των καρκίνων της ωοθήκης είναι ωοθηκικά επιθηλιακά καρκινώματα, που σημαίνει ότι ξεκινούν από το τοίχωμα απ’ έξω από την ωοθήκη. Ο κίνδυνος επιθηλιακού ωοθηκικού καρκίνου αυξάνει με την ηλικία, ιδιαίτερα μετά τα πενήντα.

Βλαστικών κυττάρων: Όγκοι βλαστικών κυττάρων ( το 5% όλων των καρκίνων της ωοθήκης) προέρχονται από τα κύτταρα παραγωγής ωαρίων τα οποία βρίσκονται εντός της ωοθήκης. Αυτός ο τύπος καρκίνου της ωοθήκης μπορεί να συμβεί σε γυναίκες κάθε ηλικίας, αλλά περίπου 80% διαγιγνώσκονται σε γυναίκες κάτω των 30.

Όγκοι συνδετικού ιστού: Όγκοι του συνδετικού ιστού ( 5% όλων των καρκίνων της ωοθήκης) αναπτύσσονται στον ιστό που κρατάει την ωοθήκη ενιαία και παράγει τις θηλυκές ορμόνες , τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη. Όγκοι αυτού του είδους είναι σχετικά σπάνιοι και συνήθως λιγότερο επιθετικοί από άλλους καρκίνους της ωοθήκης.

Αιτιολογία και παράγοντες κινδύνου
Ηλικία: η νόσος μπορεί να παρουσιαστεί σε όλες τις ηλικίες, αυξάνεται όμως δραματικά με την πρόοδο του χρόνου.
Κληρονομικότητα: υπάρχει κληρονομική προδιάθεση στην πάθηση αυτή, ειδικά σε οικογενή καρκίνο των ωοθηκών, ορισμένες κληρονομικές παθήσεις του εντέρου, όπως και στον καρκίνο του μαστού.
Διατροφή και τρόπος ζωής: έχει παρατηρηθεί ότι η νόσος παρουσιάζεται συχνότερα σε πληθυσμούς των βιομηχανικών χωρών. Το γεγονός αυτό ίσως να σχετίζεται με τη διατροφή και τον τρόπο ζωής.
Κάπνισμα: έχει σχέση με την αύξηση της συχνότητας του καρκίνου των ωοθηκών.
Καρκίνος του μαστού: γυναίκες που πάσχουν από καρκίνο μαστού, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν και καρκίνο των ωοθηκών.
Εγκυμοσύνη: έχει παρατηρηθεί ότι η συχνότητα της νόσου αυξάνει σε στείρες γυναίκες ή σε αυτές που δεν γέννησαν, καθώς και σε εκείνες που έχουν εμμηνόπαυση σε μεγάλη ηλικία, ενώ το αντίθετο συμβαίνει στις γυναίκες με πολλές γέννες.

Συμπτώματα
Περίπου σε ποσοστό 70% των γυναικών με καρκίνο των ωοθηκών, η διάγνωση γίνεται σε πολύ προχωρημένα στάδια. Μάλιστα, πολλές φορές τα πρώτα συμπτώματα προέρχονται από τις μεταστάσεις. Σε όλες τις περιπτώσεις, μη ειδικά συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε στάδιο. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται αίσθημα κοιλιακής δυσφορίας, διάχυτα κοιλιακά άλγη, μητρορραγία, σκληρές μάζες στην κοιλιά, συλλογή ασκιτικού ή πλευριτικού υγρού, ενώ δεν είναι σπάνιες οι εντερικές αποφράξεις. Αυτά είναι δυνατόν να συνδυαστούν και με γενικά συμπτώματα, όπως αναιμία, καταβολή δυνάμεων, καχεξία, ανορεξία, οσφυαλγία και δυσπεπτικά ενοχλήματα. Πολλές φορές τα συμπτώματα προέρχονται από το νευρικό σύστημα ή από ορμονικές διαταραχές.

Διάγνωση
Προσεκτική κλινική εξέταση που συνδυάζεται με εργαστηριακές, αιματολογικές και ακτινολογικές εξετάσεις, κάνει τη διάγνωση εύκολη. Το συνηθισμένο τεστ Παπανικολάου δεν είναι ακριβής μέθοδος για τη διάγνωση του καρκίνου των ωοθηκών, καθώς έχει τη δυνατότητα να εντοπίζει τη νόσο μόνο στο 25% των πασχόντων γυναικών. Ο καρκινικός δείκτης ΟΑ-125 είναι μια αξιόπιστη αιματολογική εξέταση, που μπορεί να αναγνωρίσει τη νόσο με αρκετά μεγάλη ακρίβεια. Το υπερηχογράφημα των ωοθηκών είναι πολύ καλή εξέταση, αφού δίνει αρκετές διευκρινιστικές πληροφορίες για τον όγκο αυτό. Η αξονική τομογραφία γίνεται, αφού η διάγνωση επιβεβαιωθεί, προκειμένου να διευκρινιστεί το μέγεθος του προβλήματος και τυχόν απομακρυσμένες μεταστάσεις. Η λαπαροσκοπική χειρουργική πραγματοποιείται με ειδικά λαπαροσκόπια (λεπτοί ράβδοι), που διέρχονται στην κοιλιακή χώρα μέσω μικρής οπής στο τοίχωμα της κοιλίας. Με το λαπαροσκόπιο μπορεί ο χειρουργός να ελέγξει όλα τα κοιλιακά όργανα με μεγάλη σαφήνεια, να πάρει βιοψία ή και να αφαιρέσει ολόκληρο το όργανο.

Πρόληψη
Δεν υπάρχουν πολλά μέσα προφύλαξης από τη νόσο αυτή. Εντούτοις, ένα απλό υπερηχογράφημα κάθε ένα ή δύο χρόνια μπορεί να οδηγήσει σε πρώιμη διάγνωση της νόσου.

Θεραπεία
Η χειρουργική θεραπεία έχει πολύτιμο ρόλο, ο οποίος συνίσταται στην αφαίρεση του αρχικού όγκου και στην όσο το δυνατόν σμίκρυνση των υπολοίπων μεταστατικών εστιών στην κοιλιά. Συνήθως, η χειρουργική θεραπεία και μόνο δεν είναι αρκετή και η πιθανότητα τοπικών υποτροπών είναι μεγάλη και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα, εκτός εάν συνδυάζεται και με χημειοθεραπεία. Σήμερα υπάρχουν πολλοί συνδυασμοί χημειοθεραπευτικών φαρμάκων που αντιμετωπίζουν με αρκετά μεγάλη επιτυχία τη νόσο. Η ακτινοβολία έχει πολύ περιορισμένο ρόλο στον καρκίνο των ωοθηκών.

Πρόγνωση
Η πρόγνωση εξαρτάται κυρίως από την έκταση της νόσου. Η ίαση επιτυγχάνεται σε μεγάλο ποσοστό, όταν η ασθένεια είναι στα αρχικά στάδια. Όταν είναι προχωρημένη και με αρκετές απομακρυσμένες μεταστάσεις σε άλλα όργανα του σώματος, η χημειοθεραπεία προσφέρει καλύτερη ποιότητα ζωής, ενώ παρατείνεται ο χρόνος επιβίωσης.

Συνύπαρξη καρκίνου της ωοθήκης με εγκυμοσύνη
Αν και ασυνήθιστη, η συνύπαρξη εγκυμοσύνης με ωοθηκική νεοπλασία δεν είναι απίθανη. Είναι μια κατάσταση που απαιτεί μεγάλη προσοχή, γιατί η ήδη ευαίσθητη ψυχοσύνθεση της εγκύου μπορεί να αποδιοργανωθεί εντελώς με την ανακοίνωση της ανάπτυξης μιας νεοπλασίας. Η ψηλάφηση στο 1ο τρίμηνο μιας εξαρτηματικής μάζας απαιτεί στενή παρακολούθηση με συχνές γυναικολογικές εξετάσεις και υπερηχογραφήματα. Διαφορική διάγνωση θα πρέπει ασφαλώς να γίνει από το επίμονο ωχρό σωμάτιο. Αν και οι περισσότερες εξαρτηματικές μάζες κατά την εγκυμοσύνη είναι καλοήθεις, θα πρέπει να αφαιρούνται εφόσον δεν υποχωρούν. Οι ερευνητές συμφωνούν πως ο καταλληλότερος χρόνος για την αφαίρεση μιας μάζας είναι το 2ο τρίμηνο της κύησης. Επί μη επέκτασης της νόσου έξω από την ωοθήκη αρκεί η ετερόπλευρη σαλπιγγο -ωοθηκεκτομία και η πλήρης εγχειρητική σταδιοποίηση. Ακόμη και εάν η νόσος έχει επεκταθεί, η υστερεκτομή και ο θυσιασμός του βρέφους θα πρέπει να γίνουν μόνο εάν αυτό κρίνεται αναγκαίο για την πλήρη αφαίρεση του νεοπλάσματος. Η μετεγχειρητική χημειοθεραπεία θα πρέπει να δοθεί κανονικά – εξαρτώμενη από το είδος και το στάδιο της νόσου.

Παρακολούθηση μετά τη θεραπεία για καρκίνο των ωοθηκών
Οι επισκέψεις στο γυναικολόγο θα πρέπει να γίνονται ως εξής: Για τα 2 πρώτα χρόνια κάθε 3 μήνες. Για τα επόμενα 5 χρόνια κάθε 6 μήνες. Μετά τον 7ο χρόνο, μια φορά κάθε χρόνο. Πέρα από την κλινική εξέταση γίνεται και η εργαστηριακή, ως εξής: Προσδιορισμός των τιμών του CA-125 σε κάθε επίσκεψη Αξονική τομογραφία κάθε τρίμηνο κατά τη διάρκεια της Χ/θ, και για τα επόμενα 2 χρόνια κάθε εξάμηνο.

Πηγές: bestrong.org.gr | health.in.gr | wyeth.gr | surgeon.gr | fskilkis.gr | iatronet.gr | klinikiagiosloukas.gr | antileukemia-zoe.org.cy | 3lyk-polichn.thess.sch.gr | gyn.gr | Health News | medical-site.info | el.wikipedia.org | oncology.gr

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΘΕΜΑ (ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΧΕΙ ΚΑΘΑΡΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ) ΕΧΟΥΝ ΑΠΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΘΕΙ, ΚΑΘΩΣ ΓΙΝΟΝΤΑΝ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ. ΠΑΡΑΚΑΛΕΙΣΤΕ, ΓΙΑ ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ ΑΦΟΡΑ ΑΥΤΟ ΤΟ ΘΕΜΑ, ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ ΤΟ ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟ FORUM.