Πάρε-Δώσε

Πριν από κάποια χρόνια, είχε κυκλοφορήσει στο διαδίκτυο ένα ερωτηματολόγιο που φανέρωνε τις αντιφάσεις των ευαγγελικών διηγήσεων. Συγκεκριμένα, για τα περιγραφόμενα «συμβάντα» των ημερών του Πάσχα. Ωστόσο, οι απολογητές ανάρτησαν και εκείνοι μια απάντηση σε τρεις συνέχειες. Μελετώντας τόσο το ερωτηματολόγιο, όσο και τις απαντήσεις των νεοαπολογητών, διαπίστωσα κάποια πράγματα. Είτε οι ερωτήσεις δεν ήταν πάντα κατάλληλα διατυπωμένες, είτε στηρίζονταν σε λανθασμένες βάσεις. Αυτό το γεγονός, έδωσε τη δυνατότητα στους νεοαπολογητές όχι μόνο να κατηγορήσουν τους συντάκτες του για άγνοια και ρηχότητα, αλλά επιπλέον να δομήσουν τις απαντήσεις τους σε λανθασμένα δεδομένα, με αποτέλεσμα να δίνουν στον αναγνώστη την εντύπωση ότι τα ευαγγέλια εναρμονίζονται.

Προτείνεται να διαβαστεί το παρόν άρθρο τμήμα-τμήμα, και να συγκριθεί εκ παραλλήλου με τη σειρά άρθρων των νεοαπολογητών. Για τη διευκόλυνση του αναγνώστη, δίδονται οι εξής σύνδεσμοι:
– «Quiz για τις μέρες του Πάσχα» – Απαντήσεις σε ένα αφελές ερωτηματολόγιο» Μέρος Α’.
– «Quiz για τις μέρες του Πάσχα» – Απαντήσεις σε ένα αφελές ερωτηματολόγιο» Μέρος Β’.
– «Quiz για τις μέρες του Πάσχα» – Απαντήσεις σε ένα αφελές ερωτηματολόγιο» Μέρος Γ’ …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

(Διαβάστε το πρώτο μέρος εδώ)… Ο δεύτερος λόγος για την στρεβλή εντύπωση περί των θεών, οφείλεται στο γεγονός ότι άρχισε να υπάρχει η τάση ερμηνείας του κόσμου από την φυσική-υλική πλευρά του. Είναι οι καλούμενοι φυσικοί ή προσωκρατικοί φιλόσοφοι, που ήκμασαν μεταξύ 6ου και 5ου αιώνος πλην. Πρέπει όμως και εδώ να ειπωθούν κάποια πράγματα για να προλάβουμε παρεξηγήσεις.

Όπως γράφει ο καθηγητής Θεόφιλος Βέικος, «Είναι λάθος να φανταζόμαστε τη φιλοσοφία να αναδύεται ξαφνικά σαν ένας φωτεινός κόσμος του λόγου μέσα από τον κόσμο του ζοφερού μύθου. Δεν είναι δυνατό κανένα πέρασμα από τον καθαρό μύθο στον καθαρό λόγο. Από τον Παρμενίδη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη ως τον Λοκ και τον Βιτγκενστάιν, ο μύθος εξακολουθεί να λειτουργεί μέσα στην ορθολογική σκέψη» («Προσωκρατικοί», σ. 16). Δεν πρόκειται για κάποια δήθεν σύγκρουση, ανάμεσα σε δύο πεδία που διαφέρουν μεταξύ τους ριζικά και που χωρίζονται από ανυπέρβλητες αβύσσους. Αντιθέτως, πρόκειται για μια ενότητα συγκροτημένης σκέψης που διαφέρει μόνο στον τρόπο προσέγγισης και έκφρασης. Ο μύθος λειτουργεί με εργαλείο του το σύμβολο. Αυτό είναι σε θέση να συμβάλει/ να ενώσει το αόρατο με το ορατό. Με άλλα λόγια, τις αόρατες και αμετάβλητες αρχές (μεταφυσική) με το αισθητό και μεταβαλλόμενο (φυσική). Ο ορθολογισμός λειτουργεί με την νοητική επεξεργασία των δεδομένων που του δίνουν οι αισθήσεις. Ποτέ οι προσωκρατικοί δεν αρνήθηκαν τη μεταφυσική επειδή ασχολήθηκαν με την γένεση και ανάπτυξη των πραγμάτων, με την πράξη του «φύναι» (εξ ου «φυσικοί φιλόσοφοι»). Ίσα-ίσα, που θεωρούν ότι οι πρώτες αρχές βρίσκονται ακριβώς πίσω από το γίγνεσθαι, και σε αυτό προσπαθούν να καταλήξουν. Όπως πάλι σημειώνεται: «η σχέση μύθου και ορθολογικής σκέψης δεν είναι αντίθεση πλάνης και αλήθειας, όπως διδάσκει ο θετικισμός. Με τα λόγια του Descombes, “ο μύθος δεν είναι ένα τραύλισμα της επιστήμης, όπως διατείνεται η θεωρία του συνεχούς της ιστορίας των επιστημών. […] Ο μύθος βρίσκεται στο εσωτερικό της επιστήμης”. Ο Descombes προτείνει μια αναθεώρηση της έννοιας του λόγου. “Δεν είναι αλήθεια”, παρατηρεί, “πως στην αρχαία Ελλάδα, με μια νικηφόρα επιστημονική τομή, ο λόγος θριάμβευσε επί του μύθου όπως και η κοινή λογική θριαμβεύει επί του παραληρήματος”» (ο. π. σ. 16-18). Η σχέση λοιπόν μύθου και λόγου είναι μια σχέση δυναμική και διαλεκτική, αλληλοσυμπληρωματική, όπου το ένα στοιχείο εμπεριέχεται στο άλλο …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Εισαγωγή
Ο πλατωνικός διάλογος «Νόμοι» αποτελείται από δώδεκα βιβλία (κεφάλαια). Είναι ο μοναδικός διάλογος στον οποίο δεν εμφανίζεται ο Σωκράτης. Και εύλογα. Διότι, σύμφωνα με όσα μας έχουν παραδοθεί, ήταν μετρημένες οι φορές που ο Σωκράτης εξήλθε των Αθηνών. Και σίγουρα, δεν μετέβη στην Κρήτη όπου εκτυλίσσεται ο διάλογος. Στους «Νόμους», λοιπόν, συμμετέχουν τρία πρόσωπα. Είναι ο Αθηναίος ξένος (Έλληνας, δηλαδή, άλλης πόλης) που δεν κατονομάζεται, ο Κλεινίας από την Κνωσό και ο Μέγιλλος από την Σπάρτη. Η συζήτηση λαμβάνει χώρα κατά τη πορεία των τριών αυτών ανδρών, από την Κνωσό προς στο Όρος του Διός. Εκεί, όπου κατά την παράδοση, ο βασιλιάς και νομοθέτης Μίνωας ανέβαινε κάθε εννέα χρόνια.

Θα επικεντρωθούμε στο δέκατο βιβλίο. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο κεφάλαιο αυτό, αναφέρεται δεκαεπτά φορές η λέξη «πειθώ» και τα παράγωγά της. Έξι φορές η λέξη «πάθος» και μια φορά η λέξη «νόσος». Προκειμένου να κατανοηθεί ορθά το κείμενο, πρέπει να έχουμε υπόψη μας την πληροφορία του Διογένη του Λαερτίου, ότι ο Πλάτων «ονόμασι κέχρηται ποικίλοις προς το μη ευσύνοπτον είναι τοις αμαθέσι την πραγματείαν» (Βίοι φιλοσόφων, Γ΄ 63). Δηλαδή, χρησιμοποιεί διάφορα ονόματα και λέξεις με σκοπό να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο κατανοητός στους αμαθείς.

Σήμερα, την εποχή της ισοπέδωσης, αυτό ίσως να φαίνεται εγωιστικό. Όμως, για εκείνη την μακρινή εποχή, ήταν απόλυτα λογικό και σύμφωνο με τις φιλοσοφικές αρχές, ότι δεν θα έπρεπε να είναι τα πάντα για τους πάντες ρητά. Έπρεπε πρώτα ο ίδιος ο άνθρωπος να καταστήσει τον εαυτό του άξιο και ικανό. Κάτι που προϋποθέτει σοβαρότητα και υπευθυνότητα, πνεύμα ελεύθερο με έρωτα προς το Όμορφο το Ευγενές και Αγαθό. Είναι ζήτημα προαιρέσεως. Εκτός όμως από αυτό, η ακριβής σημασία των φιλοσοφικών όρων άλλαζε από σχολή σε σχολή. Για αυτόν τον λόγο, ο Σπεύσιππος έγραψε τους «Όρους», όπου επεξηγούνται οι πλατωνικοί όροι …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Ούτε ως μύθοι, ούτε ως παραμύθια μπορούν να χαρακτηριστούν όσα θα παρουσιαστούν συνοπτικά παρακάτω…

Οι μεν μύθοι κρύβουν κωδικοποιημένες αλήθειες, τα δε παραμύθια έχουν ωφέλιμο δίδαγμα. Τα άλλα είναι ανόητα, δηλαδή άνευ νου, άλογα. Ούτε κρύβουν «νουν αληθείας» (κατά την φράση του Ανδρέα Κάλβου), ούτε διδάσκουν κάτι ωφέλιμο για το βίο μας. Κι όμως, όχι μόνο διακινούνται στο διαδίκτυο, αλλά γίνονται πιστευτά από αρκετά μεγάλη μερίδα συνανθρώπων μας. Ακόμα χειρότερα, ότι φανατίζονται με αυτά. Δείγμα παρακμής και αυτό. Έτσι, θεωρίες όπως «των αρχαίων αστροναυτών», της υπάρξεως «ερπετοειδών», της «ομάδας Έψιλον», την δήθεν «εξωγήινη» προέλευση Ελλήνων, την «αντιπαλότητα» Κρόνου και Διός (και κατ’ επέκταση «κρονίων» και «διογενών»), κάνουν πάταγο μεταξύ των ανενημέρωτων. Το «παθός μαθός», και «στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα», λειτουργούν ως εφαλτήριο συγγραφής, με διττό στόχο. Πρώτα, την ενημέρωση (διότι υπάρχει γνώση και μάλιστα ανέτως προσεγγίσιμη στην εποχή μας), και έπειτα την καταγγελία όλων των σύγχρονων τσαρλατάνων που με τις γελοιότητές τους συμβάλλουν στην κατρακύλα της χώρας και του λαού στον πάτο του τέλματος της δεισιδαιμονίας, της αγνωσίας, και του αφιλοσόφητου βίου. Διότι, αφήνοντας την γνήσια ελληνική κληρονομιά μας, παράδοση, και ταυτότητα, τραπήκαμε σε ανοησίες, που κάποτε οδηγούν στην γελοιοποίηση.

Όλα αυτά -και άλλα τόσα και ακόμα περισσότερα- αποκαλούνται συνήθως με τον όρο «νέο-μυθολογία», έναν νεολογισμό όχι και τόσο επιτυχημένο κατά τη γνώμη μου, καθώς υποβιβάζει την πραγματική έννοια της μυθολογίας, την οποία εξέλαβαν τόσο σοβαρά όλοι οι μεγάλοι αρχαιότεροι διανοητές, όπως ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Πλωτίνος, ο Πορφύριος, ο Πρόκλος, και τόσοι άλλοι. Βιβλία γράφονται, άρθρα διακινούνται, εκπομπές προβάλλονται, ομιλίες γίνονται, άνθρωποι παροδηγούνται, τσέπες γεμίζουνε, ενώ σοβαρά και ενδιαφέροντα θέματα (τα οποία υποτίθεται ότι συνυφαίνονται με αυτές τις θεωρίες) όπως αυτό της εξωγήινης ζωής, περιθωριοποιούνται και θυσιάζονται στο βωμό της άγνοιας και των συμφερόντων των επιτηδείων. Παρακάτω, θα παρουσιαστούν περιληπτικά ορισμένες από τις βασικότερες θεωρίες που μπορεί κανείς να βρει είτε σε βιβλία, είτε να συναντήσει στο ελληνικό διαδίκτυο …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Η εκκλησιαστική παράδοση ορίζει τη γέννηση του Ιησού στις 25 Δεκεμβρίου. Η προετοιμασία της Εκκλησίας αρχίζει μέρες πριν με τη νηστεία των Χριστουγέννων. Οι λειτουργοί ενδύονται ανοιχτόχρωμα ιερατικά άμφια που εικονίζουν τη δόξα του βασιλέως Χριστού, για να προϋπαντήσουν μαζί με τους πιστούς την ενανθρώπιση του Θεού Λόγου. Ευωδιαστό θυμίαμα -σύμβολο των προσευχών των επί γης αγίων- καίγεται περισσό, το οποίο ανεβαίνοντας μπλέκει με τις εικόνες των αγίων στον ουρανό. Η φωτοχυσία από τους πολυελαίους- σύμβολο της ουράνιας, η ανάγνωση των σχετικών αποσπασμάτων από τη Βίβλο, οι λειτουργικοί ύμνοι που ψέλνονται ρυθμικά από μελίρρυτες φωνές, συμπληρώνουν την εορταστική ατμόσφαιρα που άγει τον πιστό χριστιανό, με τρόπο μυστικό, στον ίδιο τον ουρανό. Η εσωτερική αυτή κατάσταση δεν τελειώνει με το πέρας του εκκλησιασμού, αλλά αφού έχει κοινωνήσει των αχράντων μυστηρίων, συνεχίζει στο σπίτι του την μελέτη των κειμένων των αγίων πατέρων του. Αυτή η κατάσταση του θείου έρωτος βιώνεται μόνο από τον έναν συνειδητά χριστιανό. Και βιώνεται στο εσωτερικό ιδιωτικό χώρο της καρδιάς του, η «πανήγυρης των πρωτοτόκων» παιδιών του Θεού.

Όλα καλά και όλα ωραία όσον αφορά το θεολογικό μέρος. Το πρόβλημα αρχίζει να ανακύπτει όταν κάποια στιγμή θα στρέψει το ενδιαφέρον του στο ιστορικό μέρος, και θα θελήσει να δει την σειρά των γεγονότων που εορτάζει στην ιστορία. Τίποτα από όλα αυτά δεν έχει κανένα νόημα και κανένα αποτέλεσμα σε αυτόν, εάν δεν είναι πραγματικά. Εάν δεν υπάρχει ιστορικότητα στα διαδραματιζόμενα, σημαίνει επίσης ότι ανεδαφικά είναι όσα λέει η χριστιανική θεολογία. Στην πρώτη γενική επιστολή του «Ιωάννη», ο συγγραφέας είναι σαφέστατος όσον αφορά την εμπειρία του χριστιανού με τον Ιησού της ιστορίας: «Ὃ ἦν ἀπ’ ἀρχῆς ὃ ἀκηκόαμεν ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν ὃ ἐθεασάμεθα καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν περὶ τοῦ λόγου τῆς ζωῆς καὶ ἡ ζωὴ ἐφανερώθη καὶ ἑωράκαμεν καὶ μαρτυροῦμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον ἥτις ἦν πρὸς τὸν πατέρα καὶ ἐφανερώθη ἡμῖν ὃ ἑωράκαμεν καὶ ἀκηκόαμεν ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν ἵνα καὶ ὑμεῖς κοινωνίαν ἔχητε μεθ’ ἡμῶν καὶ ἡ κοινωνία δὲ ἡ ἡμετέρα μετὰ τοῦ πατρὸς καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ» (1:1-3). Δεν φτάνει όμως κάποιος να λέει κάτι, πρέπει και να αποδεικνύεται αυτό που λέει. Εδώ βλέπουμε ότι η μαρτυρία που παραδίδεται στις γενεές των χριστιανών, με άλλα λόγια «η αγία» παράδοση, στηρίζεται σε ανθρώπους που «άκουσαν», «είδαν», «ψηλάφησαν», και κατόπιν μετέφεραν- παρέδωσαν αυτό που βίωσαν και σε άλλους. Αν η Εκκλησία είναι το σώμα του Χριστού και είναι παρούσα στην ιστορία, το ίδιο θα έπρεπε να είναι και η κεφαλή της, ο ίδιος ο Χριστός. Διαφορετικά, έχουμε ένα ακέφαλο πτώμα, έστω και αν αυτό είναι ντυμένο στα χρυσά …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »