Πάρε-Δώσε

Ιστοχώρος ποικίλης ύλης
Ελληνική σημαία Πάρε-Δώσε

Κοινοτικότητα και «εθνική συνείδηση»

  14/06/2023 | Σχολιασμός

Σαν συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης περί «ελληνικών κοινοτήτων», θα δούμε έναν πιθανό αντίλογο.

Θα σχολιαστεί αναλυτικότερα μία δημοσίευση εκθειασμού τους και ταυτόχρονα η άποψη “πόσο η Εκκλησία ενδιαφέρθηκε για την εθνική συνείδηση των Ελλήνων”: Οι Έλληνες στην Τουρκοκρατία – Πώς η Εκκλησία διατήρησε την εθνική συνείδηση τών Ελλήνων στην Οθωμανοκρατία, του Βασίλη Μπακούρου, αναδημοσιευμένο στην ΟΟΔΕ από το περιοδικό Τρίτο Μάτι Νο 131 του 2005, αποθηκευμένο εδώ.

Αρχικά προσέξτε καλά την εικόνα που συνοδεύει το κείμενο. Δεν μας δίνει έντονα συναισθήματα μάλλον στενόχωρα;
Ξεκινάμε με τη λεζάντα της εικόνας αυτής, που είναι και περίληψη αυτού που θέλει να μας πει.

Καθημερινή σκηνή ελληνικής οικογένειας την περίοδο της Τουρκοκρατίας (Γεννάδιος Βιβλιοθήκη, στην Αθήνα). Το μικρό κοριτσάκι διαβάζει, πιθανότατα κάποιο εκκλησιαστικό βιβλίο -γραμμένο στην αρχαιοελληνική γλώσσα- ενώ οι άλλοι επιδίδονται στις διάφορες ασχολίες τους. Η διατήρηση της θρησκευτικής συνείδησης παράλληλα με την επαφή με την ελληνική γλώσσα, έκανε τους Έλληνες ικανούς να μπορούν να αντιστέκονται στην απώλεια της ταυτότητας τους είτε αυτή παρουσιαζόταν με τη μορφή απειλής και βαρείας φορολογίας, είτε με τη χορήγηση προνομίων αν υιοθετούσαν μουσουλμανικές κοινωνικές διαδικασίες όπως γάμο με μουσουλμάνο, εκδίκαση από Καδή, κ.λπ. (χωρίς υποχρεωτικά την αποδοχή της μουσουλμανικής πίστης). Αυτή ακριβώς η αντίσταση, που μέσα της περιέχει τη συνειδητή ηθική επιλογή ανεξαρτήτως κόστους, είναι η προϋπόθεση για την αναγωγή ενός ανθρώπου σε «πρόσωπο», και ανταποδίδει τις ελευθερίες που μπορεί να απολαμβάνει ένα ανθρώπινο πρόσωπο ακόμη και υπό καθεστώς σκλαβιάς…

Καταρχάς δεν υπήρχαν τότε Έλληνες, αλλά ελληνόφωνοι ή μη (Αρβανίτες, Σέρβοι κ.λπ.) Ρωμιοί. Το Έλληνες δεν υπήρχε σαν έννοια παρά ίσως σε ελάχιστους λόγιους και μόνο κατά και μετά την δημιουργία του κράτους και τις ζυμώσεις για το όνομά του, μπορούμε να μιλάμε για Έλληνες. Μια διάκριση και συζήτηση που συνεχίζεται πρακτικά μέχρι σήμερα· δηλαδή αν το νέο κράτος αποτελείτο από Έλληνες ή Ρωμιούς και η διάκριση είναι προφανής: Ρωμιός σήμερα είναι αυτός που αισθάνεται ιδεολογικά πιο πολύ απόγονος των Ρωμαίων–Βυζαντινών, Έλληνας αυτός που αισθάνεται πιο πολύ ιδεολογικά απόγονος των αρχαίων Ελλήνων. Όταν δημιουργήθηκε το νέο κράτος μας, ελάχιστοι λόγιοι σε αυτό, ήσαν όσοι έβλεπαν το Βυζάντιο θετικά και ως κάτι διακριτό από τους Οθωμανούς, μια κατάσταση που ανέτρεψε το εκκλησιαστικό κατεστημένο με θεωρητικούς τον Παπαρρηγόπουλο και τον Ζαμπέλιο στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Περί «ελληνικού κοινοτισμού» κατά την Τουρκοκρατία και της «ελληνικότητάς» του

  06/06/2023 | Σχολιασμός

Όταν εμφανίστηκε το ρεύμα των νεορθόδοξων (λίγο μετά το 1980), εμφανίστηκε και η έννοια των “ελληνικών κοινοτήτων”, που υπήρχαν επί Οθωμανοκρατίας σαν μια ιδανική μορφή αυτοθέσμισης, που παραπέμπει τελικά στην αρχαία δημοκρατία, με σκοπό να δειχθεί μια αδιάσπαστη συνέχεια “ελληνικότητας” που διέσωσε ο “Ελληνοχριστιανισμός”.

Σαν μότο αυτής της ιδέας μπορεί ίσως να χαρακτηριστεί το γνωστό δημοφιλές άσμα «ας κρατήσουν οι χοροί»:

Ας κρατήσουν οι χοροί
και θα βρούμε αλλιώτικα
στέκια επαρχιώτικα βρε
ώσπου η σύναξις αυτή
σαν χωριό αυτόνομο να ξεδιπλωθεί

Mέχρι τα ουράνια σώματα
με πομπούς και με κεραίες
φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα
κι ιστορία οι παρέες

Kι είτε με τις αρχαιότητες
είτε με ορθοδοξία
των Eλλήνων οι κοινότητες
φτιάχνουν άλλο γαλαξία

Τι να φταίει η Bουλή
τι να φταιν οι εκπρόσωποι
έρημοι και απρόσωποι βρε
αν πονάει η κεφαλή
φταίει η απρόσωπη αγάπη που `χε βρει

Mα η δικιά μας έχει όνομα
έχει σώμα και θρησκεία
και παππού σε μέρη αυτόνομα
μέσα στην τουρκοκρατία

Το κείμενο έχει πολύ ενδιαφέρον σαν ψυχογράφημα του Νεοέλληνα και μπορεί επίσης να έχει και ενδιαφέρουσες αναγνώσεις.

Θέτει ως “ελληνικότητα” την Ορθοδοξία μαζί με “τις αρχαιότητες”, σε πλήρη σύμπνοια με το καλούμενο ελληνοχριστιανικό ιδεώδες που οδηγώντας σε “άλλο γαλαξία” από την μία δείχνει μία ανάταση, από την άλλη μία ουτοπία.

Τί είναι αυτές οι “αρχαιότητες”;
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Περί ιστορικότητας του Ιησού (ξανά)

  11/05/2023 | Σχολιασμός

Η «Αποκάλυψη του Γαβριήλ», ή και «το Όραμα του Γαβριήλ» είναι ένα εβραϊκό κειμενο με μελάνι σε πέτρα, που χρονολογείται τέλη του πρώτου αιώνα π.κ.ε. δηλαδή πριν από την εμφάνιση του Ιησού των Ευαγγελίων και αναφέρει τον Γαβριήλ να απευθύνεται σε έναν άλλο Μεσσία, τον Σίμωνα από την Περαία, με την προτροπή να αναστηθεί σε τρεις μέρες

Ο Ιησούς ως ιστορικό πρόσωπο Β’

Το θέμα της ιστορικότητας του Ιησού, είναι κάτι που πονάει ιδιαίτερα τους απολογητές και κατά καιρούς εμφανίζονται σχετικές δημοσιεύσεις υπογεγραμμένες από “επιστήμονες”, ελπίζοντας με αυτόν τον τρόπο να περιορίζουν τις δεδομένες διαρροές. Όλες οι δημοσιεύσεις αυτές ανακυκλώνουν τα ίδια και τα ίδια, άλλες κάποιες είναι πιο εφευρετικές. Μια τέτοια δημοσίευση θα δούμε σήμερα που είναι υπογεγραμμένη από τον Κωνσταντίνο Σχοινοχωρίτη, και που περιλαμβάνει περισσότερα στοιχεία από την προηγούμενη αντίστοιχη.

Ο κος Σχοινοχωρίτης είναι επίσης επιστήμων: ιστορικός, αρχειονόμος–βιβλιοθηκονόμος και υποψήφιος διδάκτωρ και θα δούμε αν η επιστημονική του κατάρτιση ήταν επαρκής τελικά για μια τεκμηριωμένη ιστορική τοποθέτηση όπως προβάλει.

Ο Ιησούς δεν ήταν εξ αρχής κάποιο σημαίνον ιστορικό πρόσωπο, αλλά ένας ηγέτης μιας ομάδας ανθρώπων που κατοικούσαν σε μία από τις μικρότερες και ασήμαντες επαρχίες και λόγω της ταπείνωσής του δε συγκέντρωσε πάνω του όσο ζούσε «δημοσιότητα». Όμως, την ιστορικότητα του Ιησού δεν την αμφισβητούν ούτε οι άθεοι.

Η ιστορία δεν ασχολείται μόνο με ιστορικά πρόσωπα, δηλαδή που να προέρχονται από σημαντικό και επώνυμο περιβάλλον. Αντίθετα έχουμε πληθώρα προσώπων για τα οποία η ιστορία ασχολήθηκε πολύ ή λίγο, που δεν ήταν εξ αρχής σημαίνοντα όπως για παράδειγμα ο Σπάρτακος, με τον οποίον η ιστορία ασχολήθηκε πολύ, ή ο Ιησούς του 63 κ.χ. που προφήτευε την πτώση της Ιερουσαλήμ και η δράση του αναφέρεται με λίγες φράσεις στον Ιώσηπο μόνον. Ειδικά στον Ιώσηπο αναφέρεται η δράση αρκετών μεσσιών της περιοχής μη σημαινόντων φυσικά, και τα προβλήματα που δημιούργησαν μέχρι να γίνει η Καταστροφή, μάλιστα συνέτειναν σε αυτή.
Από την άλλη μεριά τα ίδια τα Ευαγγέλια παρουσιάζουν τον Ιησού ως γνωστό ομιλητή που τον άκουσαν ή ήρθαν σε επαφή μαζί του, χιλιάδες ανθρώπων από την Ιουδαία μέχρι και την Συρία:


Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Είναι ο Ιησούς ιστορικό πρόσωπο;

  28/04/2023 | Σχολιασμός

εικόνα από την έκδοση Πρακτικών του Πανελλήνιου Συνεδρίου για τον Μυθικισμό

Εικόνα από την έκδοση Πρακτικών του Πανελλήνιου Συνεδρίου για τον Μυθικισμό


Σήμερα θα δούμε μια απάντηση για το θέμα της ιστορικότητας του Ιησού.

Στις 14 Απριλίου έγινε μία ηχητική συνέντευξη (podcast) από τον Σταύρο Διοσκουρίδη του συγγραφέα Μηνά Παπαγεωργίου που αφορούσε την ιστορικότητα του Ιησού. Επειδή ήταν Μεγάλη Παρασκευή φαίνεται ότι οι απολογητές ενοχληθήκαν και εμφανίστηκε η ακόλουθη απάντηση – δημοσίευση του κου Κων/νου Παπάζογλου στο ίδιο μέσο το News24/7, με τίτλο Αναζητώντας τον Ιησού της Ιστορίας, που απαντά όπως νομίζει στις μυθικιστικές θέσεις.

Άλλη μια κλασική περίπτωση απολογητικής προσπάθειας να μας πείσουν για τα αδικαιολόγητα. Έχει ενδιαφέρον ότι ο αρθρογράφος προσδιορίζεται ως επιστήμονας: “Μηχανικός με υποτροφία και μεταπτυχιακές σπουδές στο πανεπιστήμιο Harvard. Ζει και εργάζεται στο εξωτερικό”.

Ας πάρουμε τα επιχειρήματα του επιστήμονα αυτού για να τα ελέγξουμε.

1. Η ιστορική ύπαρξη του Ιησού είναι (σχεδόν) βέβαιη.
Και λέμε σχεδόν γιατί σε ότι αφορά την Ιστορία δεν μπορεί να υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα. Σε αντίθεση με τις θετικές επιστήμες, όπου ένα φαινόμενο μπορεί να αποδειχθεί (πολλάκις) μέσω της τεκμηρίωσης και της επανάληψης, στην Ιστορία τα γεγονότα συμβαίνουν μία μόνο φορά και στη συνέχεια ο Ιστορικός καλείται μέσω της ανάλυσης των γεγονότων, των μαρτυριών και όσων έχουν καταγραφεί να πιστοποιήσει τι είναι το πιθανότερο να συνέβει.

Αν είχε λυθεί η ιστορικότητα του Ιησού δεν θα κάναμε αυτή την κουβέντα. Είναι προφανώς αβέβαιη και για τον λόγο αυτό οι χριστιανοί στο παρελθόν πολλές φορές πλαστογράφησαν κείμενα δικά τους ή άλλων για να πιστοποιήσουν την ιστορικότητά του, αλλά και να αναβαθμίσουν τη θεϊκότητά του όπως θα φανεί και εδώ.
Γράφει λοιπόν ο απολογητής:

Με βάση αυτήν την προσέγγιση, η Ιστορικότητα του Ιησού μπορεί πράγματι να θεωρηθεί δεδομένη, με αρκετές πληροφορίες μάλιστα για τη ζωή του να έχουν καταγραφεί σε εξωβιβλικές μαρτυρίες1
Για παράδειγμα γνωρίζουμε ότι ο Ιησούς είχε ένα τουλάχιστον αδερφό τον Ιάκωβο (όπως γράφει ο Ιουδαίος συγγραφέας Φλάβιος Ιωσηπός τον 1ο αιώνα μ.Χ).

Πράγματι ο ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος έχει δύο αναφορές που αποδίδονται στον Ιησού των Ευαγγελίων, που αν ήταν αληθινές θα ήταν πράγματι μια σημαντική ένδειξη ιστορικότητας, γιατί είναι από ιστορικό και αρκετά κοντά στα γεγονότα. Μάλιστα για την εποχή και την περιοχή αυτή ο ίδιος ιστορικός δίνει πολλές πληροφορίες. Από τις δύο αναφορές ο κος Παπάζογλου που προφανώς γνωρίζει ότι η μία είναι ξεκάθαρη απάτη την αποσιωπά. Φέρνει όμως την 2η που δεν φαίνεται ξεκάθαρα η απάτη της, αφού χωρίς την γνώση της 1ης δείχνει κάτι διαφορετικό.
Για τις αναφορές του Ιώσηπου διαβάστε:
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Ιουδαϊσμός – Πότε εμφανίστηκε;

  30/11/2022 | Σχολιασμός

Yonatan Adler

Μια αρχαιολογική μελέτη που ανατρέπει ό,τι ξέραμε και ξεκαθαρίζει το πότε εμφανίστηκε ο Ιουδαϊσμός στην Ιουδαία.

Αρθρογραφώ από το 2009 και ασχολούμαι με το θέμα της θρησκείας και του τρόπου που επιβλήθηκε, τουλάχιστον από το 2004 και ακόμα εκπλήσσομαι από τον τρόπο με τον οποίο μας έχει πείσει για την καθολικότητά της, αλλά και το “ένδοξο” παρελθόν της, το οποίο όσο ασχολούμαι περισσότερο τόσο περιορίζεται.

Αντικείμενο της παρουσίασης αυτής είναι το μόλις εκδοθέν βιβλίο του Ισραηλινού αρχαιολόγου Yonatan Adler, The Origins of Judaism: An Archaeological-Historical Reappraisal, των εκδόσεων της Anchor Yale Bible Reference Library, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Ariel στη Δυτική Όχθη, που φέρνει μια επανάσταση στον τρόπο κατανόησης του αρχαίου Ισραήλ.

Το αντικείμενό της μελέτης του είναι το σημείο από το οποίο και μετά, έχουμε σαφή στοιχεία για την εμφάνιση του Ιουδαϊσμού και τα αναφερόμενα εδώ προέρχονται από μια ωριαία παρουσίαση του έργου του την 20η Νοεμβρίου 2022 στη σχολή ραββίνων του Los Angeles, Sinai Temple, αλλά και την παρουσίαση του βιβλίου από διάφορους κριτικούς.
Ελπίζω σύντομα να μεταφραστεί το βιβλίο του στα ελληνικά, ώστε να υπάρχουν όλες οι πληροφορίες που μας δίνει αναλυτικά και εύληπτα.

Σαν Ιουδαϊσμό θεωρεί τον εβραϊκό τρόπο ζωής που είναι απόλυτα προσαρμοσμένος στην Τορά. Η δε Τορά είναι μέρος του εβραϊκού νόμου και είναι η γνωστή Πεντάτευχος, τα πέντε πρώτα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης. Αναφέρεται σε ένα τρόπο ζωής που επικεντρώνεται σε πρακτικές και όχι στις πεποιθήσεις.

Ο εβραϊκός τρόπος ζωής, που ακόμα χρησιμοποιείται από τους ορθόδοξους και όχι μόνο Εβραίους, χαρακτηρίζεται από την αυστηρή τήρηση πρακτικών και απαγορεύσεων που περιλαμβάνουν διατροφικούς κανόνες, τελετουργικά, περιτομή, αγνότητα, αυστηρούς κανόνες ειδικά για την αργία του Σαββάτου ή άλλες αργίες και πολλά άλλα. Με τον θρησκευτικό προσηλυτισμό και την προπαγάνδα με την οποία μεγαλώσαμε, μας είχε υποτυπωθεί ότι η βιβλική θρησκεία, ήταν η αρχαιότερη, ήταν ευρέως διαδομένη στους Εβραίους, ήδη από την εποχή του Μωυσή και παρά τις τσιριμόνιες τους, τελικά επικράτησε μέχρι την έλευση του Ιησού τουλάχιστον
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

 
Εναλλαγή σε εμφάνιση φορητής συσκευής