Πάρε-Δώσε

Ο Χριστιανισμός δεν είναι στην πραγματικότητα η θρησκεία της «αγάπης», της «συγνώμης» και της ανεκτικότητας, όπως επαγγέλλεται. Απεναντίας, η Εκκλησία δεν ανέχεται τους «αποστάτες», ειδικά όταν αυτοί την εγκαταλείπουν πρωτίστως εξαιτίας της ίδιας της πίστεως, της ουσίας της, και δευτερευόντως για την υποκρισία της. Δεν συγχωρεί κανέναν που αποσκιρτά από αυτήν, διότι τον θεωρεί κτήμα της. Δούλο «θεού», δηλαδή δούλο δικό της. Πολύ περισσότερο όταν κανείς την απορρίπτει για κάτι καλύτερο, και πρόκειται περί προσωπικότητας και ανθρώπου με εξουσία που προσπαθεί να επαναφέρει τις χαμένες ισορροπίες.

Αυτό συνέβη και με την περίπτωση του Ιουλιανού. Μετά τον θάνατό του στα τριάντα δύο του, οι χριστιανοί πατέρες και συγγραφείς επισώρευσαν εναντίον του κατηγορίες διαστρέφοντας τα γεγονότα είτε επινοώντας εντελώς φανταστικά. Επί αιώνες λοιδορούνταν το όνομά του με τους χαρακτηρισμούς «αποστάτης» και «παραβάτης». Βέβαια, από την εποχή της αναγεννήσεως και του διαφωτισμού και πέρα, επιχειρήθηκε η αποκατάσταση του ονόματός του. Έτσι, «η σύγχρονη ιστοριογραφία δεν τον αντιμετωπίζει πια ως “παραβάτη” του χριστιανικού νόμου» (Η αντιπαγανιστική νομοθεσία της ύστερης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέσα από τους κώδικες, μτφ Α. Καμαρά σ. 112). Σήμερα υπάρχουν εξαιρετικές εργασίες και βιβλία που κυκλοφορούν στο εξωτερικό και ειδικεύονται πάνω στο θέμα αυτό. Στην Ελλάδα δυστυχώς δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο συστηματικά και στον ίδιο βαθμό, εξαιτίας της παπαδοκρατίας. Υπάρχουν αναφορές σε βιβλία όπου γίνεται προσπάθεια να κατανοηθεί το ζήτημα με μετριοπάθεια και ψυχραιμία. Ωστόσο να έχουμε πάντοτε υπόψη μας ότι όσα προτερήματα κι αν αναγνωριστούν στον Ιουλιανό, πάντα θα υπάρχει το «αγκάθι» της προσπάθειάς του να επαναφέρει την εθνική λατρεία.

Το παρόν άρθρο δεν είναι βιογραφικό -αν και περιέχει βιογραφικές πληροφορίες. Αποσκοπεί στο να φέρει στο φως όσα κρύβονται επιμελώς και να διαφωτίσει πλήρως όσες «μισο-αλήθειες» ψελλίζονται από τους κατηγόρους. Συνήθως, ο Ιουλιανός κατηγορείται για την πολιτική που εφήρμοσε απέναντι στους χριστιανούς (όπως την απαγόρευση της άσκησης κάποιων επαγγελμάτων και τη στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων), για το ότι στο θρησκευτικό του πρόγραμμα υποστήριξε τους Ιουδαίους και τον συγκρητισμό (άρα, από πού κι ως πού Έλλην), για φόνους και διωγμούς κατά των χριστιανικών πληθυσμών που άλλοτε ενθάρρυνε και άλλοτε μετείχε και ο ίδιος (ανθρωποθυσίες), και τέλος για το ότι εφήρμοσε το λεγόμενο «πογκρόμ» όταν ανέλαβε την εξουσία μετά τον απροσδόκητο θάνατο του Κωνσταντίου. Σε αυτό το πρώτο μέρος, θα εξετάσουμε τα δύο πρώτα ζητήματα. Στο δεύτερο μέρος τα υπόλοιπα δύο. Οι αποδόσεις των κειμένων του Ιουλιανού είναι από τις εκδόσεις «Ζήτρος» …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Το ευαγγέλιο με την ονομασία Κατά Μάρκον, δεν γράφηκε από κανέναν ευαγγελιστή Μάρκο, είναι ανώνυμο και πλαστογραφημένο στο όνομα του Μάρκου θεωρούμενου ακολούθου του Πέτρου, γράφηκε μετά το 70 κ.χ. μακρυά από την Ιουδαία και αγνοεί την γεωγραφία της και αρκετά από τα έθιμά της. Είναι όμως το πρώτο και βασικό Ευαγγέλιο, το οποίο όλα τα υπόλοιπα αντέγραψαν, διόρθωσαν ή και διέστρεψαν. Είναι και το πρώτο κείμενο που προσπαθεί να ιστορήσει τον Ιησού που πρωτοβλέπουμε στις Επιστολές του Παύλου, στις οποίες η ιστορικότητά του είναι θολή όπως έχουμε δει. Μάλιστα θεωρείται το λιγότερο φανταστικό και πιο πραγματιστικό ευαγγέλιο και θα δούμε αν αυτό ισχύει και σε τι βαθμό.

Έτσι, είναι σημαντική η μελέτη του όπως έχουμε δει και στη δημοσίευση για τον Σιναϊτικό Κώδικα, στον οποίο έχουμε την πιο παλιά και πλήρη μορφή που υπάρχει, στο να καταλάβουμε πως ξεκίνησε ο Χριστιανισμός.

Το παρακάτω κείμενο είναι μετάφραση του αντίστοιχου κειμένου του Richard Carrier με τίτλο: All the Fantastical Things in the Gospel according to Mark 30/7/2024 με ελάχιστες τροποποιήσεις.

Τα σχόλιά μου σε αγκύλες …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Εδώ, θα ασχοληθούμε με δύο σημαντικά βιβλία που εξέδωσε τελευταία η γνωστή σε εμάς σειρά Lux Orbis, η οποία ειδικεύεται σε θέματα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και της κριτικής στην Εκκλησία.

Οι εκκλησιαστικές ιστορίες που έχουν γραφτεί μέχρι στιγμής, αν και έχουν σίγουρα ιστορικό ενδιαφέρον, δεν αναλύουν τα προβλήματα ή τις επιπτώσεις από την δράση της Εκκλησίας στην κοινωνία και το κράτος, αλλά αναλώνονται στις ενδοεκκλησιαστικές τριβές και δογματικές διαφορές και γενικά τα εκκλησιαστικά θέματα που προέκυπταν μέσα από την τελική επικράτηση του κυρίαρχου ρεύματος. Αναφέρουν ας πούμε την διαμάχη για παράδειγμα με την Χ αίρεση, τι το διαφορετικό πρέσβευε, πως την αντιμετώπισε η Εκκλησία θεολογικά, αλλά δεν μας λένε όμως πως εξαφανίστηκε αυτή η αίρεση –αν εξαφανίστηκε-, αφήνοντας έτσι υπόνοιες ότι τα επιχειρήματα ήταν τόσο δυνατά που αυτοί πείστηκαν, αν και κάτι τέτοιο δεν δικαιολογείται. Αντίθετα ξέρουμε από την ιστορία επεμβάσεις της πολιτείας για την οριστική εξαφάνισή τους πέρα από τα εκκλησιαστικά επιτίμια.

Το βασικό χαρακτηριστικό των δύο αυτών χρήσιμων και καινοτόμων βιβλίων είναι η παρουσίαση της εκκλησιαστικής ιστορίας από καθαρά κοσμική και ιστορική άποψη. Δηλαδή το πως και γιατί έβγαιναν οι συνοδικές αποφάσεις, την υπόγεια και την φανερή δράση της Εκκλησίας, τα κίνητρα που εξυπηρετούσαν, αλλά το σημαντικότερο τα αποτελέσματα που είχαν αυτά στο κράτος και την κοινωνία, ειδικότερα στην συντηρητικοποίηση και τον πλήρη έλεγχο, αρχικά πνευματικό και τέλος ολοκληρωτικό …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Σε μία έρευνα δεν υπάρχει τίποτα το προφανές. Πρέπει όλα να διερευνώνται και όλα να στοιχειοθετούνται με αποδείξεις και τεκμήρια. Έτσι λοιπόν, στο παρόν άρθρο, θα εξεταστεί εάν ο Ιησούς ήταν Έλλην φιλόσοφος, όσο και αν είναι προφανές το αντίθετο. Αν και στον ιστότοπο αυτό έχουν κατά καιρούς παρατεθεί πολύ αξιόλογες μελέτες και πονήματα για την ιστορική ανυπαρξία του Ιησού, εδώ θα υποθέσουμε ότι υπήρξε όπως ακριβώς μας παραδίδεται από τα τέσσερα κανονικά ευαγγέλια.

Όσον αφορά το θέμα μας και σε πολύ γενικές γραμμές, ως πηγές έχουμε τις αναφορές που βρίσκονται στα βιβλία της Καινής Διαθήκης και που αποτελούν τον πυρήνα της επίσημης θέσης της Εκκλησίας, τις μαρτυρίες των λεγόμενων απόκρυφων κειμένων (που εκ των υστέρων άλλες δέχτηκε η Εκκλησία και άλλες όχι), και τα Γνωστικά Κείμενα (που η Εκκλησία δεν δέχεται κατά κανέναν τρόπο). Στην μαρτυρία της Καινής Διαθήκης μπορούμε να προσθέσουμε και εκείνες των μεταποστολικών πατέρων. Τα απόκρυφα κείμενα δεν έρχονται να μας πουν άλλα πράγματα από όσα μας πληροφορούν οι συντάκτες της Καινής Διαθήκης, αλλά να «συμπληρώσουν» τα κενά που υπάρχουν στις ευαγγελικές διηγήσεις. Τα Γνωστικά είναι κάτι άλλο. Ο καθηγητής Στ. Παπαδόπουλος γράφει στην πατρολογία του ότι τα απόκρυφα διαχωρίζονται από τα Γνωστικά Κείμενα. «Οι συντάκτες απόκρυφων έργων διακρίνονται εις αυτούς που μένουν στο χώρο της συνοπτικής και καινοδιαθηκικής παραδόσεως, εις αυτούς που συμπληρώνουν ευρύτερα την παράδοση αυτή και ζητούν να υποκαταστήσουν τα κανονικά βιβλία, και εις αυτούς που δημιουργούν κάτι το τελείως νέο, χωρίς να προϋποθέτουν στοιχεία καινοδιαθηκικής παραδόσεως» (τ. Ά, σ. 201).

Κατά συνέπεια, η πρώτη κατηγορία αποκρύφων συμφωνεί -ως προς τα ζητήματα που εξετάζουμε- με τις πληροφορίες της Καινής Διαθήκης. Όσον αφορά τα συστήματα των Γνωστικών, θεωρούσαν τον Ιησού ως έναν ανώτερο «αιώνα», δηλαδή μια μεσολαβητική οντότητα μεταξύ των ανθρώπων και του Αγαθού υπερβατικού Θεού, που ήρθε να μας «λυτρώσει» δια της γνώσεως από τον κακό Δημιουργό του Κόσμου που ταυτίζεται με τον Θεό της Παλαιάς Διαθήκης. Κατά συνέπεια, εφόσον εκ των πραγμάτων αναιρείται η ανθρώπινη υπόσταση του Ιησού, τότε δεν έχει κανένα νόημα η συζήτηση περί της ελληνικότητάς του και το αν ήταν ή δεν ήταν φιλόσοφος κατά τους Γνωστικούς. Επομένως, καταλήγουμε στο να φέρουμε αποδείξεις και πειστήρια από τα κείμενα της Καινής Διαθήκης και τους μεταποστολικούς πατέρες. Δεν θα είχε ιδιαίτερο νόημα εάν παρουσιάζονταν όλες οι μαρτυρίες, εφόσον επαναλαμβάνουν τις ίδιες θέσεις. Για αυτό θα παρατεθούν ορισμένες από αυτές, ικανώς επαρκούσες ώστε να αναιρεθούν οι πλάνες. Άλλωστε από μια αναζήτηση στο διαδίκτυο, οι υποστηρικτές αυτών των απόψεων (που σχετίζονται άμεσα με το δόγμα των «ελληνοχριστιανικών» συνθέσεων) κάνουν επιλεκτική χρήση αποσπασμάτων από τα κανονικά ευαγγέλια …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Το έτος 415 συνέβη στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ένα έγκλημα· δολοφονήθηκε η νεοπλατωνικός φιλόσοφος και επιστήμων Υπατία. Με όσο το δυνατόν ψύχραιμη και αντικειμενική εξέταση των πηγών, θα επιχειρηθεί η διερεύνηση του μέτρου της ευθύνης του Κυρίλλου. Στο άρθρο θα παρατεθούν εκτενή αποσπάσματα από το βιβλίο της ιστορικού Maria Dzielska «Υπατία η Αλεξανδρινή», και θα παρουσιαστούν σχετικά σχόλια καθηγητών και ερευνητών, τα οποία και θα αξιολογηθούν.

Θα ήταν κατατοπιστικό σε μια πρώτη επαφή με το θέμα, και πριν μπούμε στο ιστορικό υπόβαθρο, να δούμε ποιος ήταν ο πατριάρχης Κύριλλος. Ο τίτλος του κάθε πατριάρχου στην συγκεκριμένη επισκοπή, μεταξύ των άλλων, έφερε τον τίτλο «[…] Πατήρ Πατέρων, Ποιμήν Ποιμένων, Αρχιερεύς Αρχιερέων, τρίτος και δέκατος των Αποστόλων και Κριτής της Οικουμένης» (από τη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας). Για την Ορθόδοξη Εκκλησία, «Ο Κύριλλος Αλεξανδρείας χαρακτηρίζεται νομεύς (= ποιμήν) και διδάσκαλος σοφός, βλ. Ωδή Η΄ 9ης Ιουνίου» (Στ. Παπαδόπουλος, πατρολογία, τ. Α΄, σ. 18). Ο Π. Χρήστου γράφει: «Ο Κύριλλος είναι μια από τας μεγάλας μορφάς της αρχαίας Εκκλησίας, των οποίων η επίδρασις εις τον εκκλησιαστικόν βίον και την χριστιανικήν διδασκαλίαν υπήρξεν αποφασιστική. Ιδιαιτέρως δια τον Νεστοριανισμόν ήτο ό, τι ο Αθανάσιος δια τον Αρειανισμόν» (τ. 4, σ. 339). Όπως ο Αθανάσιος πρωταγωνίστησε εναντίον του Αρείου κατά την Α΄ «οικουμενική» σύνοδο, κατά τον ίδιο τρόπο και ο Κύριλλος εναντίον του Νεστορίου κατά την Γ΄. Δηλαδή, πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους πατέρες της Εκκλησίας, που η συμβολή του στη διαμόρφωση του χριστολογικού δόγματος υπήρξε τεραστία.

Ωστόσο, η Πολωνή ιστορικός Maria Dzielska, αναφέρει στο βιβλίο της: «Οι σημερινοί ιστορικοί της Εκκλησίας δείχνουν μεγάλη εκτίμηση στον Κύριλλο σαν θεολόγο και δογματικό, όμως οι σύγχρονοί του έβλεπαν τα πράγματα διαφορετικά. Οι πηγές τον περιγράφουν σαν βίαιο και αρχομανή χαρακτήρα, που επεδίωξε την απόκτηση της εξουσίας με πιο αδιάλλακτο τρόπο από τον προκάτοχο και θείο του· έτσι προκάλεσε ισχυρότατες αντιδράσεις στην Αίγυπτο» (Υπατία η Αλεξανδρινή, σ. 158).

Το βίαιο και το αυταρχικό του χαρακτήρος του διαφαίνονται και από τις παραινετικές επιστολές που του έστελνε ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, ο οποίος του ήταν συγγενής και πνευματικός. Οι επιστολές βρίσκονται στον 78ο τόμο της P. G. …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »